Thema Gevelstenen

Wist u dat de geschiedenis van de stad ook goed af te lezen is aan de gevelstenen? Ze vertellen wat er in die tijd speelde; welke mensen er woonden, waar ze in geloofden, welk beroep ze uitoefenden of waar ze vandaan kwamen. In Nederland zijn er nog zo’n 2.500 aanwezig, waarvan 666 in Amsterdam aan de openbare weg. Meer dan 65 stenen zitten in door Stadsherstel gerestaureerde monumenten.

Kleur terug dankzij de Vrienden

De stad kende pas vanaf de 18e eeuw een adresaanduiding met huisnummer. Daarvoor gaven de gevelstenen het adres aan en woonden Amsterdammers in ‘De Roode Leeuw’, naast ‘De Bruinvisch’ of tegenover ‘De Blinde Ezel’.

In het oude centrum, de dwarsstraatjes en steegjes zijn ze vooral te vinden, want daar mochten bedrijven zich vestigen. Vaak zijn de kleuren op de stenen verdwenen. De Vrienden van Stadsherstel hebben de restauratie van zo’n dertig stenen mogelijk gemaakt en weer kleur gebracht aan de stad. Daarom organiseerden we in 2017 de Vriendenwandeling “Gevelstenen in Mokum”.

Alles over Gevelstenen

Monument

Hagestraat 8-10

Het markante Rosenstock-Huessy Huis ligt in de Burgwalbuurt, binnen de historische omwalling van Haarlem en strekt zich uit tussen Hagestraat en Antoniestraat. Het complex bestaat uit een verzameling gebouwen met een rijke geschiedenis in de zorg voor kwetsbaren in de samenleving. In de tijd dat hier het R.K. weeshuis gevestigd was, waren jongens en meisjes streng gescheiden met een eigen ingang. Toch wisten twee wezen elkaar hier te vinden: wat begon met een zelf-gekneed broodje resulteerde in een gelukkig huwelijk.
Monument

Lange Niezel 22

Dit rijksmonument is een voorbeeld van een bedreigd pand dat te lang ‘onbeschermd’ is geweest. Kunsthistorisch en geschiedkundig blijkt dit één van de meest waardevolle woonhuizen van Amsterdam te zijn. De kunsthistorische waarde wordt bepaald door de grotendeels nog aanwezige 16e-eeuwse skelet constructie, terwijl bewoning door de bekende familie Bicker het pand geschiedkundig interessant maakt. Het mannenhoofd met baard in de gevel is een merkwaardige versiering.
Monument

Brouwersgracht 97

Toen we dit pand kochten in 1963 was het zo bouwvallig dat het ontruimd moest worden. We konden het gelukkig redden samen met de buurpanden op deze mooie hoek van Brouwersgracht met Prinsengracht, zodat we de verhalen kunnen vertellen van de vele eigenaren en bewoners: van een vermogend wijnhandelaar tot een schreeuwende uitbaatster van een mangelzaakje in de kelder. En van Joan Blaeu die een einde maakte aan het eens wereldberoemde drukkersbedrijf tot de kolenhandel met volle dekschuiten voor de deur.
Monument

Nieuwendijk 24

De mooie houten ossenkop kwam aan de gevel te hangen toen er in 1820 een leerhandel van een schoenmaker in kwam. In 1881 begon leerkoper/schoenmaker Hendrik Casparus Matto er zijn eerste winkel. Matto en zijn schoenen groeiden uit tot een zeer bekende merknaam, tegen 1950 waren er zo’n 20 filialen in Amsterdam. Het was een schoenenwinkel waar men toentertijd 'Zondagse schoenen' kocht. Dit bedrijf werd door later door Bristol overgenomen. De Ossenkop herinnert ons nog aan deze Amsterdamse schoenenhistorie.
Monument

Nieuwezijds Voorburgwal 95

Hoe vaak zal de sleutel van dit hoekpand van eigenaar zijn gewisseld? Wie waren de mensen die op deze plek de voordeur van het slot draaiden om het huis te betreden? Bewoners die de trappen beklommen hebben naar de verdiepingen, winkeliers die hier hun waren in de etalage hebben uitgestald. De sleutelbos op de gevelsteen net om de hoek van de Sint Nicolaasstraat staat symbool voor alle gerestaureerde en heropende panden van het destijds 25-jarige Stadsherstel: een cadeau aan ons van de gemeente.
Monument

'Het Schrikkeljaar'

In het middelste van drie gelijksoortige panden aan de Nieuwe Keizersgracht siert de laatste gevelsteen die Wim Vermeer ontwierp en hakte, een herinnering aan het restauratiejaar en aan het laatste schrikkeljaar van het vorig millennium. En vooral een dankbetuiging aan de beeldhouwer. Het pand heeft veel Joodse bewoners gekend en er was een Vennootschap gevestigd die een uitvinding deed waardoor patiënten op Sabbath niet meer over de gang om de verpleging hoefden te roepen.
Monument

Marnixstraat 291

Een beetje weggestopt aan de Marnixstraat staat een complex van drie panden dat waarschijnlijk nog stamt van vóór de afgraving van de stadswal. Het 18e-eeuwse woonhuis met tuitgevel op nummer 291 stond er al toen het hier nog De Schans heette en molen De Bloem nog niet verplaatst was naar de Haarlemmerweg. Meerdere malen dreigde sloop, reeds in 1917 sprak men van een stukje Verdwijnend Amsterdam, dat "binnen korteren of langeren tijd" zou moeten vervallen. Gelukkig is deze voorspelling niet uitgekomen en herinnert dit ‘vergeten monument’ nog altijd aan een belangrijk hoofdstuk in de ontstaansgeschiedenis van Amsterdam.
Monument

Het Markerhuisje / Het Groenlandhuisje

Het Markerhuisje is een van de laatste oude bebouwingen op het eiland Wittenburg dat herinnert aan de oude scheepswerven. Door het werfhuisje te herbouwen kreeg deze historische plek weer iets uit haargeschiedenis terug. Het kleine historische element heeft ook een grote positieve uitstraling op het gehele ontwikkelde gebied. Het Markerhuisje staat op het eiland Wittenburg waar veel, voornamelijk particuliere, scheepswervenstonden. Wittenburg behoort naast Oostenburg en Kattenburg tot de Oostelijke eilanden, aangelegd rond 1660 om daar scheepswerven en woningen voor de arbeiders van de scheepswerven te bouwen. Deze scheepswerven waren veelal toeleverancier voor de Admiraliteit, die op Kattenburg was gevestigd, en voor de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) op Oostenburg. De oude bebouwing van Wittenburg is na de Tweede Wereldoorlog gedeeltelijk- en in de jaren zeventigen tachtig van de 20e eeuw grotendeels gesloopt, en door nieuwbouw vervangen. Alleen langs de Wittenburgergracht (de straat langs de Nieuwe Vaart) is een deel van de oude bebouwing blijven staan, waaronder het meest markante bouwwerk: de Oosterkerk uit 1671.
Cookie toestemming
Wij gebruiken cookies om uw gebruikerservaring te optimaliseren en het webverkeer te analyseren. De analytische cookies zijn volledig geanonimiseerd en worden niet gedeeld. Lees meer over hoe wij cookies gebruiken. Als u akkoord gaat met ons gebruik van cookies, klikt u op "Ok, ik wil verder".
instellingen
Functionele cookies: deze cookies zijn nodig voor een goed werkende website
Analytische cookies: deze cookies worden gebruikt om statistieken van de website bij te houden. De analytische cookies zijn volledig geanonimiseerd en worden niet gedeeld. Tevens wordt het laatste octet van het IP-adres automatisch gemaskeerd.