Enge Kerksteeg 3

Haar buurmeisje kreeg ze niet “in het vak”

De Enge Kerksteeg (eng staat synoniem voor nauw) is de steeg die vanaf de Warmoesstraat naar het Oudekerksplein loopt. Oorspronkelijk liep deze steeg naar het ommuurde Oudezijds kerkhof en de Oude Kerk. Dit kerkhof werd omstreeks 1655 gesloten. Het seksdistrict van Amsterdam was traditioneel geconcentreerd in de Damstraat en de Pijlsteeg. Bekend is dat de buurt rondom de Oude Kerk in de 17e en 18e eeuw ook als zodanig in trek was; in de stegen eromheen bloeide in ieder geval al tamelijk vroeg de betaalde liefde. In ons pand werkte in de 18e eeuw Rachel de Wilde, bijgenaamd ‘Smouse Rachel’. Haar pogingen om ook het winkelmeisje van de nabijgelegen tabakszaak ‘in het vak’ te krijgen faalden, omdat buurtbewoners zich daartegen verzetten.

Op een prent van Reinier Vinkeles uit 1800 is ons huis te zien vanuit de Enge Kerksteeg. De afgebeelde figuren zijn van de hand van zijn zoon, Johannes Vinkeles. Rechts is een gedeelte van de Oude Kerk afgebeeld, en ter plaatse van ons huis is dan een school gevestigd: De School voor de Jeugd. Naast de school wordt een wasmand opgehesen; de schoolmeester kijkt toe. Links naast het pand staat het nu nog bestaande huis nummer 4. Daarin was een kruidenier gevestigd : De Theeboom. Aan de gevelreclame te zien verkocht men er koffie, thee, kruideniersartikelen en chocolade.

Tante Marie werd Mae West genoemd

Jaap Nieuwenhuis, die in 1947 precies tegenover ons huis op de hoek komt wonen, beschrijft in zijn boek “Een huis op het Oudekerksplein – Amsterdamse verhalen (1947-1952)” in vijftig verhalen het wel en wee in de Amsterdamse Rosse buurt na de Tweede Wereldoorlog. Hij geeft aan dat “Er in die jaren een haast dorpse rust is op het plein. De dames (en heer) uit ‘het vak’ doen hun werk met een gemoedelijkheid die vandaag de dag ondenkbaar is. We moesten er wel even aan wennen in ons nieuwe huisje, dat bijna alle buren met prostitutie de kost verdienden”. Aldus Jaap.

Hij beschrijft o.a. dat links op de hoek van de steeg, dit zal in of naast ons pand zijn geweest, ‘tante Marie’ in haar trapgat stond, gekleed in een kort en zeer laag uitgesneden blauwzijden jurkje met volants. Zij werd ook wel ‘Mae West’ genoemd. Hij schatte haar leeftijd op ruim 60 jaar. Ze stond daar op klanten te wachten. “Als ze ‘beet’ had, konden we dat horen aan de klap waarmee ze de deur achter zich dicht trok”. Soms leek het lange wachten haar te vervelen en gilde ze plotseling heel hard: ALI BABA! Of ze ging een gesprek aan met haar buurvrouw tante Dientje, die een trapgat verderop stond, en altijd gewapend was met een bezem, die ze ongewenste klanten in het gezicht duwde.

Zoon van tante Marie woonde bij de rijkdom

Ook voerde Marie gesprekken met ome Gerrit, Jaaps buurman aan de rechterkant, die ook in het vak zat. Het gesprek ging meestal over eten. “Wat eet jij vanavond, Ger?” “Nou, Marie, ik denk dat ik maar een biefstukje bak, lekker makkelijk.” Ome Gerrit had altijd op z’n radio de ‘Arbeidsvitaminen’ aan. Soms moest hij, op verzoek van de dames, de radio op vol volume zetten als het Nonnenkoor uit Casanova, of het duet uit De Parelvissers of het Slavenkoor uit Nabucco weerklonk. Tante Marie kreeg daar een brok in haar keel van. “Oh, wat is dat toch mooi hè!”, riep ze dan na afloop met een gebroken stem.

‘Het gebeurde wel dat opgeschoten jongens door onze ramen probeerden te gluren. Tante Marie schreeuwde dan: “Maak dat je wegkomt, daar wonen fatsoenlijke mensen”. Op zondag werkte ze niet. Dan was ze volkomen onherkenbaar gekleed in een keurige zwarte mantel met bijpassende hoed en een bril op met heel dikke glazen. “Ik gaan koffie drinken bij me soon”, zei ze dan tegen ons. “Die woont bij de rijkdom in de Vondelstraat.” Onder haar arm hield ze haar tas geklemd, waarin de opbrengst van de week. Daar kon zoonlief zijn huur van betalen’.

Het Prostitutie Informatie Centrum

Het Prostitutie Informatie Centrum, het PIC, is een kleine non-profit organisatie die in 1994 is opgericht door Mariska Majoor, een voormalig sekswerker en deskundige op dit gebied. Zij besloot hiertoe omdat zij, toen ze in de buurt werkte, veel mensen zag die het centrum van Amsterdam bezochten en veel vragen hadden, maar nergens een antwoord konden vinden.

Het belangrijkste doel van Majoor bij de oprichting was om een gemakkelijk toegankelijke plek op te zetten, waar correcte informatie te vinden is voor degenen die niet op de hoogte zijn van sekswerk en er nieuwsgierig naar zijn, terwijl het PIC ook dient als een veilige haven voor sekswerkers. Het Prostitutie Informatie Centrum geeft informatie over sekswerk vanuit het perspectief van sekswerkers, aan iedereen die er interesse in heeft. Het PIC krijgt sekswerkers, hun klanten, losse studenten en studentengroepen, journalisten en toeristen uit de hele wereld over de vloer.

Het PIC is een unieke en fijne plek waar iedereen naar binnen kan lopen om vragen te stellen, rond te kijken, boeken te lezen of gewoonweg even te genieten van een kop koffie.

Mariska Majoor werd in 2017 door de burgemeester van Amsterdam geridderd voor haar bijdrage aan de rechten van sekswerkers in Nederland.

Lees meer op hun website PIC.nl)