Buiksloterdijk 440

Hier meerden de zeilschepen vanuit Amsterdam aan

Werd na de komst van de Buikslotertrekvaart het Oosteinde van de huidige Buiksloterdijk ‘Het Dorp’, voor die tijd vormde juist het Westeinde het hart. Op een kaart uit 1749 is ter illustratie met een stippellijn de belangrijkste oude vaarroute aangegeven van vracht- en personenvervoer tussen Amsterdam en Waterland. De aanlegplaats van deze veer- en marktschuiten bevond zich iets ten westen van de kerk, ongeveer ter hoogte van waar nu Buiksloterdijk 438-440 staat. Hier kwamen de schepen zeilend vanaf de Mosselsteiger aan de kop van het Singel over het soms woeste zeewater van het IJ en de Buiksloterham aangevaren. Rond deze aanlegplaats bevonden zich twee herbergen, twee drinkhuizen en een bierstal (groothandel, hier mocht niet geschonken worden).

De aanleg in 1662 van de Buikslotertrekvaart door de Volewijck maakte een veel kortere oversteek mogelijk: bij aankomst vanaf de Nieuwe Stadsherberg bij het Tolhuis werd de rest van de afstand jagend door de trekvaart afgelegd: een paard met knecht trok de schuit voort, de jaaglijn was bevestigd aan de mast. Vanaf de Waterlandse Zeedijk liep men naar de aanlegplaatsen van de platte trekschuiten in de ringsloot van de Buikslotermeer om hun reis verder het Waterland in te vervolgen.

Toegevoegd aan de oudste beroepsbrandweer

Helaas hebben we in de archieven geen historische foto’s kunnen vinden van het pand Buiksloterdijk 438-440. Op de foto’s van het Westeinde krijgen we wel een indruk van hoe het er hier begin van de 20e eeuw uitzag: een landelijk buurtje met veel dwarsgeplaatste huisjes. Een klein houten gebouwtje trekt de aandacht: een brandspuithuisje. Dit huisje bevond zich ter hoogte van B68, het huidige nummer 410. De huidige nummers 438-440 vallen buiten beeld, zij bevinden zich verder dan de ingang naar het Buiksloterkerkpad. Het brandspuithuisje was geplaatst op het voorland van de dijk, vlak aan het haventje gelegen.

De eerste brandspuithuisjes werden in de 17e eeuw gebouwd, nadat Pauwels Auleander de brandspuit en Jan van der Heyden de waterpomp hadden uitgevonden. In deze kleine gebouwen werden een brandspuit (meestal een handpomp op wielen), slangenwagens en materiaal zoals helmen en beschermende kleding opgeslagen. De brandweerbemanning bestond uit brandmeesters en een opperbrandmeester.

Met de annexatie in 1921 werden alle brandspuiten ondergebracht bij Amsterdam, die als eerste stad in Nederland al sinds 1874 een beroepsbrandweer had. In het begin van de 20e eeuw verloren de huisjes in hun toenmalige vorm hun functie: brandweerkazernes en gemotoriseerde brandweerwagens namen de plek in.

Vanuit Zeeland naar de voormalige Zeedijk

Vanaf tenminste 1940 woont hier het van oorsprong Zeeuwse echtpaar Pieter Melse (1883-1952), scheepsbouwkundige, en Johanna de Bree (1885-1970), die hier na het overlijden van haar man blijft wonen. In 1933 trouwt hun 25-jarige zoon Johannes (1907) met een meisje uit Buiksloot; zelf is hij nog in Vlissingen geboren. In 1920 is het gezin met vier zoons en schoonmoeder vanuit Ridderkerk naar de Buiksloterdijk verhuisd, in eerste instantie waarschijnlijk naar het achterhuis van het huidige nummer 436.

Dochter Sara Melse (1927) wordt geboren in Buiksloot. Na het overlijden van haar moeder is zij korte tijd de hoofdbewoonster, maar vrijwel direct verhuist zij naar Zaandam waar zij haar intrek neemt in een nieuwe flat – IJdoorn – waar zij als een van de eerste bewoners in 2020 het 50-jarige woonjubileum heeft gevierd.

De vierde zoon, Pieter (1914) gaat in 1940 in ondertrouw met een meisje van de Buiksloterdijk, iets verderop op nummer 596. In datzelfde jaar heeft de derde zoon, Lourus Cornelis (1912-1979) een elektrotechnisch installatiebureau op het ouderlijk adres. Hij zal in 1965 verhuizen naar Oostzaan.