Stadsherstel startte, een kleine twintig jaar geleden, in het mooie groene gebied rondom de hoofdstad met het restaureren van erfgoed in de Stelling van Amsterdam. Het eerste monument was Kringenwetboerderij Zeehoeve in Diemen. Maar dat is absoluut niet ons laatste monument. We hebben nu 28 gebouwen in de Stelling gerestaureerd en zijn bezig met een aantal haalbaarheidsonderzoeken. Er is nog genoeg te doen in dit Werelderfgoedmonument en samen met natuurorganisaties, onze Vrienden, fondsen, gemeenten en de provincie zetten we ons hier graag voor in.
De Stelling van Amsterdam
De Stelling van Amsterdam, een 19e-eeuwse verdedigingslinie, bestaat uit een ring van 46 forten, batterijen, dijken en sluizen op een afstand van 15-20 kilometer rondom Amsterdam. Ze is 135 km lang en het idee achter de Stelling is een staaltje Hollands waterbouwkundig vernuft. Met een ingenieus systeem kon het land rondom de stelling zo’n 50 centimeter onder water worden gezet, waardoor een waterplas kon ontstaan. Deze was niet diep genoeg voor schepen van de vijand, maar wel te diep voor man en paard met wagen. Het onder water zetten van land wordt inunderen genoemd. Door inundatie werd dus de hoofdstad verdedigd. Het leger, de regering en de koning(in) zouden zich binnen deze ring van de Stelling van Amsterdam kunnen terugtrekken bij een aanval op Nederland. De forten werden gesitueerd op plaatsen waar de waterlinie werd doorkruist door dijken, wegen of spoorlijnen. Nog voordat de Stelling was voltooid, was hij al achterhaald. De opkomst van het vliegtuig ontnam de linie zijn betekenis.
Werelderfgoed van UNESCO
In 1996 werd de Stelling van Amsterdam geplaatst op de Werelderfgoedlijst van Unesco. De Stelling wordt naast haar monumenten ook om haar recreatiemogelijkheden omarmd. Steeds meer uitbreidingswijken schurken tegen deze groene kring aan. En het ligt als een groene oase op fietsafstand rondom de hoofdstad. De Stelling met al haar verschillende gebouwen en natuurschoon is al heel afwisselend, maar ook met de herbestemming proberen wij er rekening mee te houden dat de monumenten steeds wat anders bieden aan de bezoeker.
Sociaal en flora en fauna
Naast de verschillende functies, die vaak sociaal maatschappelijk zijn, zoals bij de Molen van Osdorp waar mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt werkzaam zijn in de theetuin, houden we ook rekening met de natuur in de Stelling. Zo proberen we de panden waar mogelijk zo duurzaam mogelijk te maken. De toiletten van het Fort bij Krommeniedijk spoelen bijvoorbeeld door met grijs water. Maar ook houden we rekening met de rijke natuurwaarde op de forten, de flora en fauna dus. Bij het Fort Diemerdam hebben we onder andere broeihopen voor de ringslangen gerealiseerd. Zie hieronder het filmpje over ‘Fort K’ijk buitenste-binnen. Wonen en werken op het nieuwe bezoekerscentrum van de Stelling van Amsterdam’. Bron: Huib J. Lirb.
De Stelling van Amsterdam is voor ons een boeiend gebied om werkzaam te zijn en het is fijn om samen te werken met verschillende organisaties en particulieren die zich ook voor ons erfgoed inzetten. Lees hieronder meer over onze verschillende projecten en bekijk de foto’s:
De Kringenwetboerderij Zeehoeve (4 gebouwen)
De Molen in Osdorp (1 gebouw)
Fort Diemerdam (7 gebouwen)
Fort aan den Ham (2 gebouwen)
Fort aan de Sint Aagtendijk (1 gebouw)
Fort bij Krommeniedijk (2 gebouwen)
Gebouw 197 (1 gebouw)
Batterij aan den Sloterweg (9 gebouwen)
Fort aan de Liebrug (1 gebouw)
Van de provincie Noord-Holland krijgen wij een bijdrage voor het onderhoud van Fort Diemerdam, Fort aan den Ham, Fort aan de Sint Aagtendijk, Fort bij Krommeniedijk, Kringenwetboerderij Zeehoeve en Gebouw 197.