1626
Bouw herberg De Prins
D
De Waakzaamheid
Hoogstraat 4, Koog a/d ZaanDe Waakzaamheid is het oudste nog bestaande houten horecapand in Nederland. Het staat bij veel Zaankanters en Amsterdammers bekend als legendarische poptempel. Maar de historie gaat veel verder terug, naar in ieder geval 1626. Toen was het pand een houten herberg waar handelsreizigers logeerden op weg naar Amsterdam en werd het ‘De Prins’ genoemd. Nu zit er het restaurant Kathmandu Kitchen in.
1795
Naam veranderd in De Waakzaamheid
1935
Mussert sprak in De Waakzaamheid
1941
Eigenaren en verzetsstrijdersechtpaar Ero gefusilleerd
2011
Restauratie
2016
Eigendom Stadsherstel
Nu
Restaurant
Rol en namen
De Prins
Oranjegezinde namen tot de Franse tijd
Het 17e eeuwse pand ademt de historie van eeuwen. Vele duizenden mensen kwamen in herberg ‘De Prins’ over de vloer om te vergaderen, plannen te ontwikkelen, ideeën op te doen en natuurlijk om te eten, te drinken en te feesten. Het heeft daarna nog verschillende andere Oranjegezinde namen gehad zoals: Prins Maurits, Prins Hendrik van Oranje, Prins Frederik Hendrik. Ten tijde van de Franse machthebbers (1794-1814) veranderde de naam in ‘De Waakzaamheid’.
Net voor 1840 werd de Waakzaamheid uitgebreid met een grote feestzaal aan de Zaan en een koffiekamer. Daardoor verloor de houten herberg uit 1626 geleidelijk zijn functie als gelagkamer en werd omgetoverd tot woonhuis voor de eigenaren en hun gezin. Na restauratie in 2011 kreeg het de functie van herberg weer terug.
Bewoners
Verzetsstrijders
Mussert was politicus, gaf leiding aan de (NSB) en collaboreerde met de nazi’s.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het authentieke Zaanse pand meer dan eens het toneel van verschillende scènes uit de bezettingstijd. Zo sprak NSB-leider Mussert er op 29 januari 1935 al een volle zaal toe, terwijl een grote groep communisten buiten protesteerden tegen de opkomst van het fascisme. De eigenaars van het gebouw, Hendrik en Louise Ero, sloten zich aan bij de Nederlandse verzetsorganisatie de Stijkelgroep. Deze groep kwam bijeen in De Waakzaamheid. In 1941 werd het echtpaar verraden, opgepakt en ze overleefden de oorlog niet. In 1942 moesten dansende bezoekers van De Waakzaamheid het ontgelden: zij werden in elkaar geslagen door leden van de Zaanse NSB-weerafdeling. Na de oorlog vervulde de uitgaansgelegenheid een laatste oorlogsrol: de Waakzaamheid werd een afmeldingsbureau voor onderduikers die zich in de omgeving hadden schuilgehouden.
Optreden
Jazztempel
In de Hongerwinter van 1944 tot 1945 was er een grote schaarste aan voedsel en brandstof.
Van lezingen van Multatuli tot houseparty’s met Tiësto
In de Tweede Wereldoorlog kwamen er al jonge jazzmuzikanten in De Waakzaamheid bijeen voor jamsessions en concerten. Maar vooral in de ‘feestjaren’ na de Tweede Wereldoorlog groeide ze uit tot een jazztempel van internationale bekendheid. Internationale artiesten, waaronder Billie Holiday, traden er op. In de late jaren 60 begon TV-showpresentator Henny Huisman hier als lokale plaatjesdraaier zijn carrière. Veel bekende Zaanse- en Nederlandse beatbands traden er op waaronder The Outsiders, Cuby & The Blizzards en Shocking Blue in 1967. Later speelden ook De Dijk, Herman Brood en Golden Earring hier, evenals bekende cabaretiers zoals Toon Hermans en Wim Sonneveld. De Waakzaamheid werd een begrip in de Zaanstreek. Maar ook in Noord-Holland in algemeen en in Amsterdam in het bijzonder stond de uitgaansgelegenheid goed bekend. De houseparty’s in de jaren 80 en 90 met dj’s als Eddy de Clerq, Marcello en Tiësto waren legendarisch en trokken liefhebbers uit het hele land. Het allerlaatste feest was op 21 juni 2008.
Het is een logische stap. Vanuit de Stichting vindt exploitatie plaats, maar wij zijn geen exploitant. We zijn op zoek gegaan naar een geschikte partij die op lange termijn een visie heeft op de instandhouding. In Stadsherstel vonden wij die partij. Zij hebben meer kennis aan boord om het in de toekomst ook te kunnen beheren.
Armando Palermo van Stichting De Waakzaamheid
Rol van Stadsherstel
Overname van stichting
Na het sluiten van housetempel De Waakzaamheid raakte het pand verder in verval. Om dit rijksmonument niet verder te laten verpauperen werd de hulp ingeschakeld van particulieren en het tv-programma Het Mooiste Pand van Nederland. Helaas won De Waakzaamheid net niet de hoofdprijs van 1 miljoen. Stichting De Waakzaamheid gaf echter niet op en maakte een plan om 1,1 miljoen euro binnen te halen. Zo was er bijvoorbeeld de actie ‘Adopteer een plank’. Door fondsen, subsidies en particulieren kon de restauratie uiteindelijk op 19 maart 2011 van start gaan. Tijdens de restauratie is de dubbele smuiger (een typisch Zaanse vuurplaats) met tegeltjes van Bijbelse voorstellingen teruggebracht. En na kleurenonderzoek is ervoor gekozen om de buitenkant kopergroen te maken. Na de restauratie heeft De Waakzaamheid zijn oude functie als herberg weer terug gekregen. Stadsherstel nam het pand over van Stichting De Waakzaamheid in 2016, omdat de Stichting de toekomst van het pand op het gebied van onderhoud en beheer wilde veiligstellen.
Nu
Kathmandu Kitchen
Ze zijn in 2017 3de geworden in ‘de Nationale Restaurant Week in de regio Noord-Holland’,
Nu kunt u in de Waakzaamheid heerlijk Nepalees en Indiaas te eten bij Kathmandu Kitchen. Het restaurant wordt gerund door één familie. De vader is de chef-kok en de moeder doet de bediening samen met haar dochter, ze leggen de gasten echt in de watten. Er wordt duidelijk uitgelegd wat voor soort gerechten het zijn waar de gerechten vandaan komen en wat er in zit. De broer doet de marketing. Het restaurant staat goed aangeschreven.
Er is een mooi terras en anders kunt u binnen vast ook een fijn plekje vinden rondom de echte Zaanse Smuiger. In dit geval zelfs een dubbele. Een Zaanse Smuiger is een van plafond tot vloer betegelde schoorsteen die bovenin de kamer in loopt. In dit geval is de smuiger van 600 tegels met Bijbelse voorstellingen voorzien.
Er staan heerlijke rechten op het menu en als u het echt niet weet dan is een 2-, 3- of vier gangenrijstmenu aan te bevelen. Uw smaakpapillen komen hier zeker tot hun trekken. Zelfs het afrekenen is plezierig. In de balie zijn diverse oude munten verwerkt die gevonden zijn tijdens de restauratie. Koperen duiten uit verschillende provincies en zelfs zilveren munten waren via kieren in de vloerdelen onder het pand beland. Op vertoon van Stadsherstel Vriendenpas, stellen wij voor dat de gasten een welkomstdrank van ons krijgen, als ze tussen dinsdag t/m vrijdag komen eten.
Kathmandu Kitchen, Hoogstraat 4, Koog aan de Zaan,
www.kathmandukitchen.nl, 075- 6285588
Bezoek dit monument in onze Zaanse fiets- en wandeltocht
In deze wandel/fietsroute door de Zaanstreek gaat u langs meer dan 35 Stadsherstel- monumenten. In twee monumenten kunt u, waaronder dit pand, een kijkje nemen en in twee andere monumenten kunt u iets eten en drinken. Veel wandel en/of fietsplezier.
Meer informatie
Bronnen:
De Orkaan
Zaanwiki
