Waar ’t Witte Lam
in de gevel stond

R

Reestraat 6

Reestraat 6, Amsterdam

Een winkelwoonhuis dat in de loop van de eeuwen van alles verkocht: van stiklijven, stoffen en hoeden tot boeken en – een halve eeuw lang – melk. De bouwkundige staat was zo slecht dat in 1962 gedeeltelijke sloop gewenst was. Toen het in ons bezit kwam stond er alleen nog een onderstuk. Gelukkig konden we het pand in de oude staat terugbrengen, compleet met een prachtig houtskelet met zwanenhalskorbelen op de verdieping.

Ca. 1619
Bouw
1968
Stadsherstel eigenaar
1970
Restauratie
Nu
Pulitzer Hotel
1619
’t Witte Lam

Onder de vroege eigenaren is een stiklijvenmaker

In 1615 is de grond op de hoek van de Keizersgracht met de Reestraat aangekocht door kruidenier Daniel Mostart (1559-1627), niet te verwarren met zijn neef: de gelijknamige dichter en schilder mr. Daniel Mostart (1592-1646). Hij deelde de drie erven overdwars in vieren: zo kwam de voorzijde aan de Reestraat te liggen in plaats van aan de gracht. In 1619 verkocht hij dit perceel aan kruidenier Bastiaen Claesz en huistimmerman Jan Pijl, die er naar alle waarschijnlijkheid een huis op hebben laten bouwen. De eerstvolgende overdracht stamt uit 1656 als voormalig kuiper IJsbrandt Hendricksz voor ƒ 6000,- een huis en erf verkoopt aan stiklijvenmaker Jan Carstz.

In de loop van de 17e eeuw werd het door vrouwen gedragen lijfje met vetersluiting voorzien van baleinen, dit werd een keurslijf of stiklijf genoemd. Het was een doorgestikt stijf lijf, vaak gemaakt van fijne stof. Hierover werd dan een kort manteltje of jakje gedragen.

In 1672 komt het huis in bezit van Abraham Caascamer, die koperslager is en het bij de executieverkoop van de boedel van Carstz koopt voor ƒ 7130,-. Er staat dan ‘’t Witte Lam’ in de gevel. Het Lam heeft de gevel tenminste tot 1748 gesierd.

Winkel
Vierentwintig parten

In het voorhuis bevonden zich een ‘comptoirtie’ en een ‘casje’

In 1714 verandert het huis weer van eigenaar. Abraham is inmiddels overleden en mede-erfgenaam Maria de Koge, een nichtje, heeft het huis toebedeeld gekregen. Zij verkoopt het voor ƒ 5500,- aan weduwe Margareta Waldorp. Bij de koop is inbegrepen “’t comptoirtie (toonbank) in ’t voorhuys aan de zijde van de Kijsersgragt, en ’t casje in ‘tzelve voorhuys na de kant van de Princegragt”.

Het huis wordt verdeeld onder meerdere erfgenamen na Margareta’s overlijden. Een derde part wordt verkocht in 1732, en een zesde in 1746. Ditzelfde part komt twee jaar later in weer andere handen. In die twee jaar is het wel drastisch in waarde gedaald: betaalt Claas Coetzee er zelf nog ƒ 1216,- voor, in 1748 ontvangt hij slechts ƒ 900,- contant. Coetzee had hier overigens een stoffenwinkel.

Elisabeth Waldorp komt uiteindelijk in bezit van 10/24, wat waarschijnlijk uiteindelijk weer terechtkomt bij haar kleinkinderen Josias de Hamer, die zelf al 9/24 bezat en Elisabeth de Hamer die de resterende 5/24 in eigendom had.

Sinds 1815 staat de weduwe F. Brumstede hier geregistreerd en na 1840 haar erven. In 1851 is een van deze erfgenamen, winkelierster mej. M.J. Brumsteede de hoofdbewoonster. Later in de 19e eeuw is dit de hoedenmaker H.A. Thiry.

20e Eeuw
Melkinrichting

Vijftig jaar lang boter, kaas en eieren

De eerstvolgende bekende verkoop dateert van 1891 als W. Wijnand, de banketbakker wonend op nummer 8 het winkelhuis met bovenwoning, pakkelder, open plaats, achterhuis en erf koopt voor ƒ 10.250,-. Tenminste een van de verkopers, mejuffrouw Maria Anna Berdina Mensing is woonachtig op het adres.

In 1910 vestigt zich C. Richel als boekhandelaar op het adres. En in 1915 staat hier J.L. Steinhaus ingeschreven als wijkmeester van het Roomsch Catholyk Oude Armenkantoor, gevestigd aan de Keizersgracht 384.

In 1915 verkoopt Wijnand, inmiddels bakker in ruste, het pand en daarbij worden de bestaande doorgangen naar zijn pand op nummer 8 dichtgemetseld. De NV Maatschappij tot Exploitatie van Onroerend Goed ‘Dina Alida’ wordt eigenaar voor slechts ƒ 3800,-. Vier jaar later verkoopt de maatschappij het weer door voor maar liefst ƒ 8500,-.

Eveneens rond 1915 komt de melkinrichting van De Lange in het pand. In 1924 zet hij zijn ‘ruime woning en “modern ingerichte melkzaak met een omzet van 7 à 8 vaten met veel flesschenmelk, boter, kaas en eieren” te koop. In 1927 wordt de melkslijter die dan al in het pand woont, A.W. de Rijk, eigenaar voor ƒ 12.000,-. Op een foto uit 1963 is te zien dat er dan nog steeds een melkhandel gevestigd is.

Rol van Stadsherstel
Plan lag al klaar

In 1962 wordt in verband met de bouwkundige staat van het perceel –onder andere als gevolg van het slopen van Reestraat 2 en 4 – gedeeltelijke sloop wenselijk geacht. Op een foto uit 1963 zien we dat het pand er dan nog staat. In 1966 staat er nog slechts een onderstuk. Er volgen aanschrijvingen over het inpakken van de gemeenschappelijke muur met nummer 8 en het herstellen van de gemeenschappelijke fundering.

Het is de weduwe van melkslijter De Rijk die het huis in 1964 aan de stichting Diogenes verkoopt, die het vervolgens in 1968 weer aan ons overdoet. De naastgelegen nummers 2 en 4 hebben wij dan al enige jaren in bezit en er ligt al een restauratieplan van architect H.F. Rappange. In nauwe samenwerking met de architect van de hotelmaatschappij die hier ook panden tussen de Prinsen- en Keizersgracht had verworven hebben wij de restauratie uitgevoerd. Met name het inpassen van de hotelgedeelten bracht de nodige hoofdbrekens met zich mee, die op voortreffelijke wijze werden opgelost door Rappange.

En zo werd een grote stap gezet in het herstel van deze in verval geraakte straat. Op de begane grond bevindt zich restaurant Jansz. Boven is de een van de zogenaamde koperkamers, de Copper Attic, een werk- en dinerruimte.

Meer informatie

Bronnen:
Archief Stadsherstel
Stadsarchief Amsterdam
Delpher

Aan dit project hebben meegewerkt:
Restauratie-architect: H.F. Rappange
Restauratie-aannemer: M. Minnesma

Cookie toestemming
Wij gebruiken cookies om uw gebruikerservaring te optimaliseren en het webverkeer te analyseren. De analytische cookies zijn volledig geanonimiseerd en worden niet gedeeld. Lees meer over hoe wij cookies gebruiken. Als u akkoord gaat met ons gebruik van cookies, klikt u op "Ok, ik wil verder".
instellingen
Functionele cookies: deze cookies zijn nodig voor een goed werkende website
Analytische cookies: deze cookies worden gebruikt om statistieken van de website bij te houden. De analytische cookies zijn volledig geanonimiseerd en worden niet gedeeld. Tevens wordt het laatste octet van het IP-adres automatisch gemaskeerd.