Oudezijds Voorburgwal 1

Deze soutcooper woonde aan de Zoutkooperssteeg

De oudst gevonden vermelding van deze locatie dateert van 1593 als de vermoedelijke koper Dirck Hendricxszn Schooneman, zoutkoper, is. Schooneman, gehuwd met Sijtgen Cornelis, wordt in 1646 begraven in de Oude Kerk, waarbij wordt vermeld dat hij in het laatste huis op de Oudezijds Voorburgwal woonde, bij de Armsbrug.

Bij een verkoop van 1/12 part in 1662 door de achterkleinzoon van Schooneman aan wijnkoper Pieter Janszn Gudde wordt gesproken over het pand genaamd ‘de twee Soutcoopers’. Deze Gudde koopt van verschillende nazaten van Schooneman steeds delen van het pand. Pas in 1680 komt het pand weer in handen van één eigenaar, namelijk Adriaen Groenen.

In 1714 koopt ‘rincewijnkooper’ Jan Schul het pand van de nabestaanden van Groenen voor ƒ 3400,-. Deze Schul bouwt er in 1736 een nieuw pand. Jan Schul had meerdere panden op dit gedeelte van de Oudezijds Voorburgwal en de hoek van het Vredenburgersteegje, waaronder ook De Leeuwenburgh aan de overzijde van het water en de naastgelegen vermaarde herberg ‘de Zeeventien Provincien’ of ‘het Groote Wijnvat’. Dit deel van de stad werd grotendeels ingenomen door kuipers en hun vaten, maar het ‘Groote Wijnvat’ was wel een heel bijzonder exemplaar.

“Hier is van allerley wijn te koop, gelijk men in sulke suyphuysen vint.”

Gelagkamers zijn er door de eeuwen heen in alle soorten en maten geweest. Maar één in een oud wijnvat, dat was toch wel een van de bekendste bezienswaardigheden in het 17e-eeuwse Amsterdam. Middenin een vat van ‘hondert en twalef oxhoofden’ (oftewel ongeveer 25 kubieke meter) inhoud, stond een tafel met twee banken, waar elk acht personen – dus 16 in totaal – konden plaatsnemen, maar er was met gemak ruimte voor het dubbele aantal. Bang om je hoofd te stoten hoefde je niet te zijn: alleen staande op de tafel kon je de bovenkant van het vat aanraken.

Hoeveel zeelieden en koopmannen zullen door de smalle opening in het door kaarsen verlichte vat zijn gekropen voor een hartversterkertje? En, “Zou nu nog na te gaan zijn waar dit vat in Amsterdam heeft gestaan?”, vroeg Mr. H.F. Wijnman (what’s in a name?) zich in 1963 af. Wijnman komt echter tot de conclusie dat het monstervat zich op nummer 1 moet hebben bevonden, maar uit ons huizenonderzoek komt naar voren dat dit niet kan kloppen en dat het in het buurpand ter plaatse van de huidige nummers 5 en (gedeeltelijk) 3 moet hebben gestaan.

Een echt familiebedrijf

Het Kohier van 1742 vermeldt als bewoner van nummer 1 wijnkoper-herbergier H. Rosenburg met een inkomen van ƒ 3.000,- en twee dienstboden. De huurwaarde van het huis bedroeg ƒ 600,- per jaar. In 1750 wordt het hoekpand uit de erfenis van Jan Schul verkocht aan de tapper Jan Duysenberg. Uit de akte blijkt dat Jan Schul zelf het buurpand bewoond heeft.

In de jaren veertig tot zestig van de vorige eeuw was het loodgietersbedrijf van Fluyter sr. met zijn twee zoons, Gijs en Toon gevestigd in het pand. Een echt familiebedrijf: de ouders woonden direct boven de werkplaats en opslag in de kelder, Gijs en Gré Fluyter met hun drie kinderen op de tweede verdieping en Toon met vrouw en twee kinderen op de derde verdieping.

Gijs was als jongeman in de oorlog ondergedoken geweest in West-Friesland. Na de oorlog keerden hij en een vriend terug naar het onderduikadres. Op de kermis die op dat moment in het dorp was ontmoetten de vrienden twee zussen met wie zij vervolgens in het huwelijksbootje stapten.

Eind jaren vijftig stopte Gijs met het loodgieterswerk vanwege gezondheidsredenen. Hij is in 1959 overleden. Toon heeft het bedrijf toen nog zo’n anderhalf jaar voortgezet.