Het Wapen van Delft

Al 3 generaties Amsterdammers

Officieel begint de geschiedenis van Amsterdam in 1275 als Amsterdam het ‘Tolprivilege’ krijgt. Maar in dat jaar woonden hier al minstens 3 generaties geboren en getogen Amsterdammers. Met het Tolprivilege zorgde graaf Floris V van Holland ervoor dat de Amsterdammers producten in Holland konden verkopen zonder dat ze onderweg tol hoefden te betalen. Dit scheelde nogal in de kosten en zorgde ervoor dat er lucratief handel kon worden gedreven. Het was het begin van een economische groei die van het dorpje de rijkste stad ter wereld zou maken.

Rond die tijd werd er ook druk gebouwd op de plek waar eeuwen later ons huis aan de Dirk van Hasseltssteeg zou komen te staan. Het eerste stenen gebouw van Amsterdam werd omstreeks 1280 gebouwd. Vreemd genoeg gaat dit bouwwerk volledig verloren in de geschiedenis, want er is niks over vastgelegd. Maar dat het echt heeft bestaan, bleek toen archeologen er in 1994 onverwacht op stuitten. Namelijk bij de bouw van de parkeergarage op de Nieuwezijds Kolk. Het 13e-eeuwse bouwwerk bevond zich diep onder de grond en leek op een beschadigd kasteel of verdedigingswerk, dat waarschijnlijk nooit is voltooid, of vlak na voltooiing weer is afgebroken.

Stadsheer van Amsterdam

In eerste instantie werd gedacht dat dit het legendarische ‘Kasteel van de Heeren van Aemstel’ was, in de literaire traditie bekend van Vondels Gijsbrecht. De van Amstels beheerden en bestuurden de 13e eeuwse nederzetting Amsterdam voor de bisschop van Utrecht en Holland voor graaf Floris V, Gijsbrecht IV van Amstel werd als Stadsheer gezien. Dit kasteel werd ook genoemd in de eerste gepubliceerde stadsbeschrijving van Amsterdam, die verscheen aan het begin van de 17e eeuw, en tevens in de daaraan toegevoegde beschrijving van ruim honderd jaar eerder.

Het Kasteel werd ongeveer op deze plek gedacht. Alle latere stadbeschrijvers hebben dat sindsdien – zonder verder onderzoek – overgenomen. Maar een sluitend bewijs was er niet; het komt niet voor in eigentijdse bronnen, de van Amstels hebben er nooit een oorkonde uitgevaardigd en in de stadplattegrond zijn geen aanwijzingen van een kasteel te vinden, evenmin op oude afbeeldingen. De meningen bleven verdeeld. Ook nadat plotseling de 13e eeuwse muurresten gevonden werden. Er werd verder onderzoek gedaan zoals historisch, archeologisch, dendrochronologisch etc. Archeologen denken nu dat het een versterkt gebouw is geweest, gebouwd door Graaf Floris V van Holland die toen net heerser over Amsterdam geworden was en zijn eigendom wilde versterken. Hij was echt een kastelen bouwer.

Einde van graaf Floris V

Met de man die de geschiedenis inging als degene die Amsterdam voor het eerst formeel op de kaart zette en waarschijnlijk het kasteel liet bouwen, liep het niet goed af. Dat was wel een beetje zijn eigen schuld, want volgens de overleveringsgeruchten verkrachtte Floris de vrouw van Gerard van Velsen, Heer van Beverwijk, die vervolgens wraak op hem nam.

Hij ontvoerde, in samenwerking met o.a. de van Amstels, in 1296 Floris. Ze sloten hem vijf dagen op in het Muiderslot. Bang voor een bevrijdingsactie verplaatsten ze hem, maar stuitten toen op zijn sympathisanten. Dit is het moment waarop Gerard van Velsen besloot zijn vrouw te wreken: met een slag van zijn zwaard hakte hij eerst de handen van Floris af, om hem daarna met 20 steken om zeep te helpen. Gijsbrecht moest Amsterdam verlaten, zijn bezit werd ingenomen. Gerard werd geëxecuteerd vanwege zijn aandeel in de moord op Floris V. De zoon van Gijsbrecht, Jan van Amstel, komt in 1303 terug naar Amsterdam maar wordt verdreven door de zoon van Floris V. Hij straft Amsterdam omdat het Jan van Amstel binnenliet. Alle stadswallen en poorten moesten geslecht worden. Toen is waarschijnlijk ook “het kasteel” gesloopt tot op de fundering.

Gekraakt, kaalgesloopt en dichtgetimmerd

Toen wij dit pand met twee buurpanden aankochten was de fundering dus al vernieuwd maar voor de rest diende er van alles aan te gebeuren. Het huis was diverse malen gekraakt en helemaal kaalgesloopt zodat er weinig meer van over was. Gelukkig was de originele 17e eeuwse spiltrap, die van de 1e verdieping naar de sporenkap liep, nog aanwezig. De voorgevel was meerdere malen gewijzigd, maar in de achtergevel waren nog de 17e-eeuwse klezoren in het metselwerk opgenomen. En op de 1e verdieping zit een brede geprofileerde balklaag met korte sleutelstukken met ojief profilering. Deze is te dateren in de eerste helft van de 17e eeuw. Ook bevindt zich binnen nog een gestukadoorde schouwpartij uit het einde van de 18e eeuw. En het lijkt alsof hier, net als bij de twee buurpandjes, pas in later tijd de bovenste verdieping op is gezet. Wat er al was hebben we natuurlijk gekoesterd en voor de rest is het casco hersteld. Na restauratie hebben wij weer een bedrijfsruimte teruggebracht met erboven woningen.

Koopman in eieren, barbier en herenkapper

Eigenlijk is hier altijd wel bedrijvigheid geweest. Zo was er vóór 1889 een koopman in eieren, H.A. Hilkemann, gevestigd en in 1913 zat er een barbier. Ook in een advertentie uit 1942 lezen we dat er een kapperszaak huisde, in 1965 door J. Rohof gerund als herenkapperszaak. Buurjongen Eddy Waas (1947) herinnert het zich nog goed, hij woonde van zijn kleutertijd tot zijn 22e tegenover de kapper boven de kledingzaak van zijn opa. Opa Dingsdag verkocht o.a. de befaamde regenjassen van Falcon, die gemaakt werden bij Hollandia Kattenburg. Bij de grote razzia werd zijn opa daar ook opgepakt, maar gelukkig is hij teruggekomen na de oorlog. Eddy kan het zich nog goed herinneren dat het een levendige straat was met veel winkeltjes. Op nummer 2 zat een kledingzaak en op nummer 6 zat de kapper waar hij kind aan huis was. Als zesjarige mocht hij er, staand op een stoofje, al helpen om heren in te zepen voor het scheren. Je kunt wel zeggen dat hij daar het kappersvak met de paplepel ingegoten heeft gekregen. Uiteindelijk heeft hij er zijn beroep van gemaakt en heeft hij nog steeds, nu al meer dan 50 jaar, zijn eigen kapperszaak aan de Postjesweg.