Restauratie Geldersekade 39
Winkel in het monument open (december 2024)
Nieuw stekkie voor Boekie Woekie
Heeft u het al gelezen in Het Parool? Boekie Woekie, de door kunstenaars gerunde boekhandel met boeken van kunstenaars in Amsterdam, betrekt ons jubileumpandje, Geldersekade 39.
Boekie Woekie was gehuisvest in de Berenstraat 16 maar moest daar vertrekken omdat de huur vervijfvoudigde en dat was voor het collectief simpelweg niet op te brengen. De winkel zat daar sinds eind jaren tachtig, omdat het zonde zou zijn om dit icoon niet meer in de stad te hebben werd de boekenwinkel verplaatst naar ons jubileumpandje aan de Geldersekade.
Het is geen toeval dat de boekenwinkel naar daar verhuist. De eigenaren van de winkel waren namelijk de eigenaren van het jubileumpandje, rijksmonument Geldersekade 39. Toen zij een aanschrijving kregen van de gemeente om het achterstallige onderhoud aan te pakken besloten ze het pand aan ons over te dragen. Daarop hebben wij het casco van het huis opgeknapt én de fraaie winkelpui met glas in lood en houtimitatie in oude luister hersteld.
Wat is boekie winkel precies?
“Een onafhankelijke kunstboekenwinkel, waar vooral kunstenaars hun werk kunnen verkopen dat in eigen beheer is gemaakt en uitgegeven. Vaak is het boek zelf een kunstwerk. Het zijn dus geen catalogussen”.
Boekie Woekie, boeken van kunstenaars, begon op 1 januari 1986 huur te betalen voor een kleine ruimte in het centrum van Amsterdam. Het werd toen door de zes oprichters (kunstenaars uit drie landen die in Amsterdam woonden) gezien als een winkel voor hun eigen publicaties.
Na de eerste 5 jaar, wat herschikking van de groep en met het vertrek van 3 van de oprichters, begon Boekie Woekie aan de tweede fase. Dit keer in een flink grotere winkelruimte om de hoek, met een vernieuwd concept, voortkomend uit de opgedane ervaring: de nieuwe winkel werd geopend voor publicaties van collega kunstenaars. Zij voeren nu ongeveer 7000 titels, van bijna uitsluitend in eigen beheer uitgegeven boeken of boeken in kleine pers.
Degenen die het runnen – Henriëtte van Egten (Nederlands), Rúna Thorkelsdóttir (IJslands) en Jan Voss (Duits) hebben hun persoonlijke kunstenaarscarrière voortgezet en beschouwen de winkel zelf al jaren als een beeldhouwwerk in uitvoering, waar ze gezamenlijk aan werken. Een kleine galerieruimte is vanaf het begin eigendom geweest van Boekie Woekie. Er is nooit een einde gekomen aan het uitgeven op zeer kleine schaal (3 of 4 titels per jaar), wat heeft geleid tot de jaarlijkse deelname aan een of twee boekenbeurzen (Frankfurt, Londen, New York).
De onderneming, die volledig zelf-financierend is, staat in Europa, zo niet in de wereld, bekend als dé plek voor kunstenaarsboeken. Ook is zij de langst bestaande onderneming die boeken verkoopt ongeacht de bekendheid van de auteur.
Boekie Woekie ging in 2023 open. Hou daarvoor hun website in de gaten www.boekiewoekie.com
Houtimitatie op gevel (oktober 2023)
Nadat vorige maand het gerestaureerde glas-in-lood in de winkelpui is geplaatst, is de pui deze maand gehout. De geschilderde houtimitatie is uitgevoerd door leerlingen met hun leermeester. Zo helpen we mee om ook dit ambacht door te geven aan nieuwe generaties.
Kim en Sophie zijn de leerlingen die het ‘houten’ uitgevoerd hebben met hun leermeester Hannie de Keijzer van Het Mooie Werk. Ze zijn 4e-jaars MBO-studenten, dus examenleerlingen, van de richting Decoratie & Restauratie. Daarnaast volgen ze een extra programma, het zogenaamde Excellent programma van Nimeto. Dat betekent dat ze uitverkoren zijn om twee jaar lang een extra programma te volgen waarbij ze de fijne kneepjes van het vak leren, zoals het vergulden van onderdelen.
In totaal is er één week aan de winkelpui van ons Jubileumpandje gewerkt. Vooraf is kleurhistorisch onderzoek uitgevoerd waaruit bleek dat de pui origineel donker gehout is geweest.
“Het buitenwerken is toch echt wel wat anders dan binnen restauratiewerk uitvoeren”, zegt leermeester Hannie. “Je hebt buiten te maken met hele andere droogtijden en dat moet je echt ervaren.” Wat deze pui ook een mooi leerobject maakt is dat de pui uit zoveel verschillende onderdeeltjes bestaat, dat je die steeds op een andere manier van een nerfstructuur moet voorzien zodat het echt lijkt. “Ik vind het heel fijn dat Stadsherstel de mogelijkheid biedt dat dit werk met leerlingen uitgevoerd kan worden en dat ze daar consequent in is.”
Zie hieronder een filmpje van het houten:
Restauratie glas in lood (september 2023)
In de eerste week van september 2023 hebben de twee restauratoren het bijzondere glas in lood teruggebracht. Ze waren er erg trots op vertelden ze. “Het is bijzonder glas in lood wat je niet vaak meer ziet”. Ze hebben het dan over de okerkleurige en bolvormige glasornamenten die in een cirkel het bovenraam van de winkelpui sieren.
Maar nog meer bijzonder is het geslepen glasornamentje wat zich helemaal in het midden bevindt. Bij goed kijken is er een Franse lelie in te ontdekken als een soort van zonnestralen. “Er miste er één vertelde een van de ambachtslieden, maar gelukkig had de oud-eigenaar die zorgvuldig bewaard”. En zo is het glas in lood volledig gerestaureerd en na een grondige schoonmaakbeurt weer teruggeplaatst. Het schoonmaken gebeurde trouwens met een zeepoplossing en een heel, heel, heel fijn schuursponsje.
Maar we zijn er nog niet. Het laatste wat nog plaats moet vinden is het aanbrengen van de houtimitatie op het houtwerk van de pui. We kunnen niet wachten tot dat ook gebeurd is!
De top zit er op (juni 2023)
Heeft u het al gezien? De top zit er op! De steiger is onlangs weggehaald en nu is de gereconstrueerde geveltop te bewonderen. Wat fijn dat er nog net op tijd een foto uit 1900 van de top gevonden werd. Nu ziet de gevel eruit zoals hij door de architect bedacht was.
Amsterdam telt vele historische winkelpuien en daar mogen we de pui van de Gelderskade 39 van architect Thuring zeker ook onder rekenen. Het aanzicht van de Amsterdamse puien varieert. De ene wordt gekoesterd terwijl de andere praktisch schuilgaat achter lichtbakken, rolluiken, een dikke verflaag of beplating. Hoe mooi zou het zijn als alle puien de aandacht krijgen die ze verdienen? Om ze in ere te herstellen en weer het visitekaartje van de winkelier te maken? Om dat voor elkaar te krijgen riep de gemeente een subsidie in het leven waar ook wij een zeer welkome bijdrage uit hebben gekregen.
De eerste winkels
De eerste winkels met één of meer grote etalages dateren uit de negentiende eeuw. Daarvoor had men een neerklapluik dat als toonbank diende of kleinere vensters met uitstalkasten. De grote winkelruiten, met fraai ingerichte etalage, trekken de aandacht van potentiële klanten. Zeker wanneer ze vanaf circa 1890 elektrisch verlicht worden. In de loop der jaren worden winkelpuien ook aangepast. Een mooi voorbeeld is de winkelpui van het Stadsherstel Winkeltje maar ook de winkelpui van de Geldersekade 39.
Flaneren langs de winkels
In plaats van flaneren langs de gracht wordt winkelen een vorm van vrijetijdsbesteding. Industrialisatie, schaalvergroting, bevolkingsaanwas en nieuwe technieken zoals het maken van grote overspanningen met glas en ijzer, leiden tot het ontstaan van grote winkelpaleizen zoals De Bijenkorf (1870), Vroom en Dreesmann (1887), Maison de Bonneterie (1889) en de HEMA (1926). Maar ook de kleinere winkels blijven bestaan.
Winkelstraten en gevarieerde puien
Tot aan de uitbreiding van de grachtengordel in 1660 is de Warmoesstraat de belangrijkste winkelstraat van Amsterdam. Maar met de komst van de elite aan de grachten neemt de Kalverstraat deze rol over. Er komen veel gevarieerde puien, elke winkel vraagt om een andere aanpak en elke eigenaar heeft zijn eigen behoefte. Ambachtelijke nering vindt men dan vooral aan de dwarsstraatjes tussen de grachten.
Over de winkelpui van de Geldersekade 39
In 1892 gaf de in Amsterdam geboren tailleur (kledingmaker van mantelpakjes) Hendrik Jurgen Donderdahl opdracht aan architect J.J.P. Thuring om een nieuwe pui te ontwerpen voor zijn woon/winkelpand. De architect ontwierp een prachtig rijk gedetailleerde winkelpui met glas in lood en verschillende met lood omklede houten ornamenten. Met trots werd de naam van de tailleur op de pui geplaatst en voor het pand kwam een platte natuurstenen stoep. Ook in de winkel ontwierp Thuring de benodigde onderdelen zoals een winkel- én etalagekast.
In de loop der tijd is de pui en de gehele gevel niet goed onderhouden. De houten top is van het huis gevallen en het glas in lood van de pui is kapot. Er missen houten onderdelen van de winkelpui en het natuursteen is gebarsten. Dankzij de crowdfundingactie van de Vrienden hebben we naast het verkrijgen van de subsidie uit het gemeentelijke Winkelpuienfonds en nog een te verwachten subsidie van de provincie, genoeg geld bij elkaar gekregen om de hele gevel weer geheel op te knappen. Hier zijn we iedereen ontzettend dankbaar voor!
Meer lezen
Lees HIER meer over Geldersekade 39
Dit project is mede mogelijk gemaakt dankzij:
