Lezing 4 mei: het indrukwekkende verhaal van drukker Habraken

De bevrijding lijkt in zicht als drukkerijdirecteur Harry Habraken - niet direct het prototype heldhaftig maar des te meer met het hart op de juiste plek - de Binnenlandse Strijdkrachten een handje wil helpen: hij verzorgt illegaal drukwerk en moet dat met zijn leven bekopen. Hoor het verhaal van zijn kleinkinderen tijdens de lezing op 4 mei in het Rosenstock-Huessy Huis in Haarlem.

In 2015 werden wij eigenaar van het Rosenstock-Huessy Huis. Sindsdien wordt het gefaseerd gerestaureerd en verduurzaamd. Het heeft een eeuwenlange geschiedenis als vangnet voor kwetsbaren in de samenleving. Voor zich hier in 1972 een woongroep vestigde was er het Sint Jacobs Godshuis voor wezen, armen en bejaarden. Tegenwoordig biedt het complex – naast een woongroep – onderdak aan onder andere opleidingsrestaurant De Kloosterkeuken, participatiebedrijf Spaarne Werkt en begeleid wonen voor jongvolwassenen met autisme door De Heeren van Zorg.

Wezen, onderduikers en 50 hongerigen aan de poort

De oorlogsjaren waren vanzelfsprekend moeilijke tijden voor het Sint Jacobs Godshuis. Van bieten en kroten, bij elkaar gescharreld tijdens voedseltochten naar de Haarlemmermeer op een fiets met houten banden, moest de keukenzuster met beperkte brandstof iets eetbaars zien voor te schotelen. Niet alleen voor de eigen bewoners, ook voor de hongerige mensen die aan de poort verschenen – dagelijks zo’n vijftig – en voor de onderduikers die het huis herbergde. Deze zaten bijvoorbeeld verstopt in een verborgen ruimte onder het plafond van de kapverdieping, boven de klok.

De katholieke drukkerij, waar de weesjongens een vak leerden, draaide nog lange tijd zo goed en zo kwaad als het ging door.
Directeur van de drukkerij, Harry Habraken (1883-1945), verzorgde in 1944 illegaal drukwerk voor de Binnenlandse Strijdkrachten. Bij het uitblijven van de bevrijding werd het materiaal elders in het complex verstopt. Habraken werd verraden door een ex-verzetsman, van zijn bed gelicht en zonder afscheid te kunnen nemen overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam.

Een zoektocht naar de papieren en het zetsel leverde in eerste instantie niets op: met een dwaalspoor door het doolhofachtige gebouw – rakelings langs de onderduikers – wist een dappere zuster vooral lege kasten en koffers aan te wijzen. Uiteindelijk heeft Habraken de verstopplek prijsgegeven, namen heeft hij nooit genoemd.

Glas-in-lood herdenkingsramen

Als dank dat het Godshuis een wraakactie bespaard bleef, spaarden de onderduikers en zusters zes glas-in-lood ramen voor de kapel bij elkaar, vervaardigd door glazenier Balendong: voorstellingen uit het leven van St. Jacob, met daarin verwijzingen naar de naziterreur.

Met Habraken zelf liep het niet goed af: in april 1945 – een kleine maand voor de bevrijding – is hij met 19 andere mannen als represaille voor een vuurpeloton gefusilleerd. Hij is herbegraven op de Eerebegraafplaats van Overveen.

Tijdens Open Joodse Huizen vertellen twee kleinkinderen van Habraken het indrukwekkende verhaal van hun opa. Na afloop van de lezing kunt u het glas-in-lood van de kapel bezichtigen.

Details lezing Rosenstock-Huessy Huis:

Houdt u deze pagina in de gaten voor de meest actuele informatie.

• Wanneer: donderdag 4 mei 15:00 uur – 16:00 uur
  Aanmelden is niet nodig. Er kan slechts een beperkt aantal bezoekers tegelijk naar binnen, dus wees op tijd.
• Adres: Antoniestraat 5A, Haarlem.
• Bereikbaarheid: het Rosenstock-Huessy Huis bevindt zich op vijftien minuten loopafstand van Centraal Station. Ook kunt u bus nummer 2 (richting station Spaarnwoude), 3 of 73 (beiden richting Schalkwijk Centrum) nemen tot de halte Turfmarkt. Vandaar is het nog vijf minuten lopen. Of neem Connexxion R-NET 300 (Amsterdam Bijlmer Arena) en stap uit bij halte Centrum / Verwulft en loop tien minuten.
  Parkeergarage De Appelaar bevindt zich op vijf minuten loopafstand.

Open Joodse Huizen | Huizen van Verzet: 2 bijzondere Stadsherstelmonumenten

Deze lezing maakt onderdeel uit van Open Joodse Huizen | Huizen van Verzet, een jaarlijks terugkerend programma van sprekende herdenkingen in gebouwen waar Joden of verzetslieden woonden en werkten. Dit jaar kunt u op donderdag 4 mei – naast het Rosenstock-Huessy Huis – nóg een bijzonder Haarlems Stadsherstelmonument bezoeken met een eigen verhaal.

Tussen 12 – 16 uur heeft u de unieke kans om het indrukwekkende Joodse Gemeentegebouw (Lange Wijngaardstraat 14) uit 1888 in de meest oorspronkelijke vorm te bewonderen voordat het in restauratie gaat. Eind 19e eeuw werd in het centrum van Haarlem een Joods Gemeentegebouw gebouwd. Dit gebouw, met de allure van een stadspaleis, is uniek in zijn soort en stond symbool voor de destijds bloeiende Joods-Haarlemse gemeenschap. Het gaat weer een prachtige toekomst tegemoet. Hoor er meer over tijdens de rondleidingen die de Stichting Joods Gemeentegebouw Haarlem organiseert.

Lees meer over de openstelling van het Joods Gemeentegebouw op 4 mei.