Kerkje van Evers gered

Na de verkoop van de voormalige Nederlands Hervormde Kerk in Landsmeer vond Stadsherstel het tijd voor een nieuw avontuur met een voormalig kerkgebouw in deze gemeente. Vrijdag 25 april jl. vond de officiële overdracht plaats en is Stadsherstel eigenaar geworden van een charmante provinciaal monument. Het in de volksmond ook beter bekend als ’het kerkje van Evers’ is een voorbeeld van herbestemming avant la lettre.

Zeldzaam religieuze houtskeletbouw
De kerk, gebouwd in 1861 voor de Christelijk Gereformeerde Kerk Landsmeer, heeft sinds 1927 verschillende bestemmingen gehad nadat de gereformeerden in het centrum gingen kerken. De plaatselijke monumentencommissie attendeerde Stadsherstel op dit karakteristieke gebouw, ooit verenigingsgebouw, atelier en ‘verfwinkel’. De familie Evers dreef hier een bekende interieurverzorgingswinkel en woonde in de naastgelegen oude pastorie. Het op een markante positie aan het Noordeinde gelegen houten gebouw is een zeldzaam voorbeeld van religieuze houtskeletbouw in eclectische stijl en het vormt met de ruime tuin en de pastorie een kenmerkend dorpsbeeld. Nu zijn alleen de spitsboogramen nog te herkennen. Ramen die wij als Stadsherstel goed kennen uit de bovenbouw van de Amstelkerk, waar het kantoor van Stadsherstel is gevestigd. Maar ooit was er ook een fraaie ingangspartij in renaissancestijl en stonden op het dak twee karakteristieke ontluchtingskappen.

Restauratie, beheer en herbestemming
De heer Ernst van der Kleij, beleidsadviseur monumentenbeleid van de Provincie Noord-Holland, bracht in dezelfde tijd een bezoek aan dit ernstig bedreigde monument. Het pand was behoorlijk in verval geraakt in de gezamenlijke gesprekken bleek een reddingspoging zeker wenselijk. Door gezamenlijke inspanningen en een bijdrage van de provincie blijft dit erfgoed bewaard. Dankzij goed contact met de familie Evers is Stadsherstel erin geslaagd om tot een voor beide partijen voorstel te komen voor een nieuwe toekomst van het complex, waarbij kerk en pastorie gespaard blijven. Bij deze plannen kan Stadsherstel rekenen op een positieve ondersteuning van het gemeentebestuur van Landsmeer. In beide panden komen drie appartementen. 

Geschiedenis
In de Tweede Wereldoorlog had de bekende schilder Wim Schumacher (1894-1986) in het kerkje zijn atelier. Deze kunstschilder zat samen met bekende schrijvers en de componist Karel Mengelberg en de architect Ben Merkelbach ondergedoken bij de plaatselijke huisarts Joop Odinot en zijn vrouw Lies Odinot-Pruis. Zij hadden het doktershuis aan de Dorpsstraat 43 en het schuin erachter gelegen eierenpakhuis van Goede (‘baas Egg’) als onderduikadres. Overdag begaf Schumacher zich naar zijn atelier aan het Noordeinde waar hij in maart 1945 nog een mooi dubbelportret van zijn onderduikfamilie maakte. De ‘Meester van het grijs’ maakte toen Joop Odinot en zijn vrouw 20 jaar getrouwd waren voor hen in zijn atelier een tekening van Eva die in het paradijs wordt verleid door de slang. Opvallende parallel naar de schilder is dat op de bovenverdieping van het kerkje ook al jarenlang een professioneel kunstenaar woont. Een kerk, bewoond of betreden door kerkgangers, kunstenaars, winkeliers en winkelend publiek draagt heel wat verhalen en een mooie historie met zich mee, misschien een inspiratiebron voor Stadsherstel bij de restauratie, renovatie, herbestemming van dit monument.

Over de rijke geschiedenis van deze houtbouw valt nog veel te vertellen. Maar eerst wordt het gebouw van binnen langzaam opgeschoond van de in de loop der tijd ingebrachte constructies en betimmeringen en hopelijk worden nog meer architectuurhistorische geheimen ontdekt. 

Deze restauratie is mede mogelijk gemaakt dankzij een bijdrage van de Provincie Noord-Holland.