1944/ 1945
Sloop pand
O
Oudezijds Voorburgwal 34
Oudezijds Voorburgwal 34, AmsterdamOudezijds Voorburgwal 34 werd in de hongerwinter gesloopt en jarenlang stond er alleen een onderstuk dat als garage in gebruik was door de familie van Marken. Stadsherstel heeft het pand gereconstrueerd, waarbij de kap vliegend de Wallen overging. Nu is de gevelrij weer compleet. Echt Stadsherstelwerk dus.
2007
Restauratie
Plattegrond
Gezamenlijk trappenhuis
Slechts 3,40 meter breed
Stadsherstel was al een tijdje actief in dit bouwblok waar ook onze bierbrouwerij De Prael haar plekje heeft gevonden. Naast de winkel van de Prael stond een vervallen rijksmonument en daarnaast, op nummer 34, alleen een onderstuk. Toen wij de mogelijkheid kregen om dat pand en dit onderstuk te kopen was het mogelijk om hier echt Stadsherstelwerk uit te voeren.
Door de combinatie met nummer 32 werd het mogelijk om een groot probleem op te lossen. Omdat nummer 34 namelijk een reconstructie betreft moesten wij ons daar houden aan de regels van het bouwbesluit. Het oude zeer smalle pandje dat hier stond, met een breedte van slechts 3,40 meter, had waarschijnlijk smalle en steile trappen, zodat er leefruimte overbleef. Dat we ons nu moesten houden aan het bouwbesluit zou betekenen dat een groot deel van de bruikbare ruimte in beslag werd genomen door een veel groter trappenhuis. Dat zou het project volstrekt onhaalbaar maken en de ruimten minder aantrekkelijk. Maar door de bewoners van dit pand gebruik te laten maken van het trappenhuis van nummer 32, dat gelukkig aan de goede kant zit: namelijk aan de bouwmuurzijde van nummer 32-34, konden we dit oplossen.
Reconstructie
Wagenmakerij Van Marken
Aan de hand van foto’s konden we de gevel terugbrengen
De bedoeling was om nummer 32 te restaureren en nummer 34 te reconstrueren. We hadden namelijk foto’s gevonden van het pand voordat het gesloopt werd. Voordat wij het kochten was het in gebruik door een nabijgelegen horecaondernemer die daar hun terras en scooters stalden. Op foto’s van rond 1915 zien we dat hier een logement en koffiehuis in zat en na de oorlog was het onderstuk in gebruik door de eigenaren van het pand, de familie van Marken. Deze familie kennen wij: in het monument op nummer 30 waar nu de winkel van De Prael zit, was tot 1975 hun wagenmakerij en smederij gevestigd. Van Marken had het pand aan de Oudezijds Voorburgwal 34 in de Tweede Wereldoorlog gesloopt, vermoedelijk vanwege bouwvalligheid en de behoefte aan brandstof. Na de oorlog werd alleen een éénlaagse garage op de plek teruggebouwd. Als zodanig vormde het een lelijk gat in de straatwand.
Door middel van oude foto’s was het mogelijk om een goede reconstructie te maken, compleet met tuitgevel en ovale oeil-de-boeufs oftewel koeienogen; dat zijn de kleine ronde raampjes op de zolderverdieping die de schuine kapverdieping van extra daglicht voorzien. Maar ook een zandstenen afdekking en stoep.
Fundering en kap
Vliegende kap
Toeristen en Amsterdammers keken verbaasd toe
Het bouwen van dit pandje was nog een hele klus want het souterrain moest uitgediept worden en dat kon niet zonder het naastgelegen pand 32 eerst goed op zijn pootjes te zetten. Dit pand bleek tijdens het voorbereidend funderingsonderzoek namelijk helemaal geen fundering op palen te hebben. En het funderingsputje, lees: gat, moest daarom tijdens het onderzoek snel dichtgemaakt worden. Gelukkig hadden we de gezamenlijke bouwmuur van nummer 32/30 al bij de restauratie van nummer 30 op kunnen vangen. En de bouwmuur van 32 is ter plaatse van het gat nummer 34 opgepakt. Zo hoefde de horecagelegenheid op nummer 32 het pand niet uit tijdens het herstel. Wel was er eerst een grote stalen constructie in ons gat op nummer 34 nodig.
De kapconstructie van het nieuwe pand is in één dag geplaatst. Het betrof een traditionele grenen spantconstructie met muurplaat, nokgording, hanenbalk, kreupele stijlen en blokkelen. Voorzien van pen en gatverbindingen en houten toognaalden. De gehele kap is midden op de gracht opgebouwd. Toen dit geheel stond, stond menig toerist – maar ook de rasechte Amsterdammers – met open mond en vol ongeloof het tafereel te bekijken. Helemaal toen een kraan het geheel op het pand tilde.
Rol van Stadsherstel
Kers op de taart
Toen de kap geplaatst was en even later de pannen erop zaten, was het tijd voor de viering van het hoogste punt. Wim Eggenkamp, onze net vetrokken directeur voerde de ‘hoogste punt handeling’ uit: het aansmeren van de nokvorsten. 16 Jaar daarvoor, Wim was toen net directeur geworden, was dat ook de laatste handeling van de toen vertrekkende directeur de heer Hengeveld.
Door deze reconstructie, die uitgevoerd is als leerlingenbouwplaats, konden we vier woningen realiseren in dit gebied. De bovenste woning is over de twee panden 32 en 34 verdeeld. En daaronder heeft nummer 34 drie woningen gekregen. Met het terugkeren van de woonfunctie in dit oudste stukje Amsterdam kreeg de leefbaarheid van dit kwetsbare stukje stad een positieve impuls.
Omdat dit het echte Stadherstelwerk betreft kozen wij dit pand uit om een herinnering aan onze vertrokken directeur Wim Eggenkamp in de gevel aan te brengen.
Op 7 juni 2007 nam Wim Eggenkamp afscheid van Stadsherstel. De gevelsteen werd hem op 14 december 2007 aangeboden. De steen is ook een eerbetoon aan de vrouw van Wim, Mariek Eggenkamp-Rotteveel Mansfeld. Zij is een autoriteit op vlindergebied. Het ontwerp van de steen is van Jaap Hulscher en de uitvoering berustte bij Tobias Snoep van Snoep & Vermeer.
Als Wim gevraagd werd wat Stadsherstel doet, dan was altijd het mooie antwoord: Wij doen in krotten.
Wim Eggenkamp, voormalig directeur Stadsherstel
Meer informatie
Bronnen:
Archief Stadsherstel
Stadsarchief Amsterdam
Dit project is uitgevoerd in samenwerking met:
-Aannemersbedrijf J.C. Nieuwenhuizen
-Architect Rappange en Partners
-Constructeur Pieters Bouwtechniek Utrecht
-Gemeente Amsterdam
