Laagte Kadijk 10-11
Laagte Kadijk 10-11, AmsterdamToen Kadijkseiland in de 18e eeuw bebouwd werd, heette de Laagte Kadijk nog Nieuwe Rapenburgerstraat. Hier worden oorspronkelijk drie huisjes neergezet, die later zullen worden vervangen door een dubbelpand. In 1996 waren de huizen 10-11 en 12 het sluitstuk van de grote opknapbeurt van Kadijkseiland.
Het huis op de helft
De erven hier worden in 1722 uitgegeven door Burgemeesters en Thesaurieren van Amsterdam. Erf nummer 6 in perk C aan de Nieuwe Rapenburgerstraat wordt voor ƒ 440,- verworven door Joost de Vrije. Een maand later, in januari 1723 verkoopt hij het erf van bijna 6 bij 14 meter groot voor hetzelfde bedrag alweer door aan Harmanus en Barend Swartwout, die het erf met nummer 5 dan al in bezit hebben. Harmanus en Barend weten van wanten: nog geen drie en een halve maand later staan er drie huizen.
Harmanus is overigens geen onbekende, wij kennen hem van het Kadijksplein. Eenmaal gereed wordt het middelste huis dat op de grens van erf 5 en 6 staat – later: Laagte Kadijk 10 – direct verkocht aan scheepstimmerman Jelle Rinkes van Egten. Het latere Laagte Kadijk 11 staat in zijn geheel op erf nummer 6 en is het meest oostelijke huis van de drie.
Als de heren voor erf 5 een vergelijkbaar bedrag hebben betaald, doen ze goede zaken: wat het derde huis (op erf 5 waar nu huisnummer 9 is) opleverde is onbekend, maar nummer 10 gaat in 1723 van de hand voor ƒ 2400,-. Een jaar later brengt nummer 11, het smalste huis, zelfs ƒ 3150,- op.
Van school tot sigarenmaker
Jelle Rinkes van Egten overlijdt voor 1734, en nummer 10 komt in handen van zijn vier kinderen. In de jaren tussen 1736 en 1741 verkopen een van de zonen en later zijn weduwe in meerdere transacties hun aandeel aan twee zwagers voor in totaal ƒ 800,-. In 1760 verkopen de erfgenamen van de drie overgebleven eigenaren het huis in zijn geheel aan Arend Ligtenberg, die daar ƒ 1400,- voor betaalt.
In 1796 verandert het huis opnieuw van eigenaar als Hendrik Ligtenberg, executeur testamentair van Arend, het koopt bij de openbare verkoop na diens overlijden. Hij betaalt eveneens ƒ 1400,-. Er blijkt op dat moment een school in het huis te worden gehouden.
Tussen 1851 en 1864 woont hier sjouwer P. Vesting, in 1879 sigarenmaker J. Kijser en in 1896 diamantversteller B. Izäaks.
Waardevermindering ondanks huistimmerman en meester-metselaar als eigenaren
Dirk van der Meer is in 1724 de koper van nummer 11 en hij betaalt de koopsom in drie termijnen. Als hij het huis in 1736 weer verkoopt is dit aan een huistimmerman, maar kennelijk vertimmert hij weinig (goeds) als het op dit pand aankomt: bij aankoop betaalt deze Willem Nijman ƒ 3350,- en in 1743 vangt hij er nog slechts ƒ 2200,- voor. In 1754 is de waarde verder gedaald naar ƒ 1930,-. Dirk Amshoff zal wel verbeteringen hebben doorgevoerd want zijn erfgenamen verkopen het huis in 1782 voor ƒ 3025,-.
Vijf jaar later brengt het echter maar weer ƒ 1900,- op. Nu wordt een meester-metselaar eigenaar, maar ook hij bekommert zich kennelijk niet om het pand want het kan nog gekker: in 1801 wordt ƒ 480 neergeteld door Albert van Harlingen en Anthony de Ruyter, die elk voor een half part eigenaar worden. En twee maanden later leidt de eerste zelfs nog weer flink verlies als hij zijn aandeel voor ƒ 150,- verkoopt aan De Ruyter. Tussen 1851 en 1864 woont hier timmerman C.D. van Vliet en in 1879 werkman P. Feeuwe.
Als sluitstuk van onze activiteiten in de volkshuisvesting op de Kadijken, werd in 1996 begonnen met ‘Holatuka II’ (Hoogte Laagte en Tussen Kadijken): de zeven panden prominent gelegen aan het Kadijksplein en op de Laagte Kadijk de twee panden 10-11 en 12 en op nummer 2 nieuwbouw. De werkzaamheden begonnen rond oktober maar onder meer door de aanwezigheid van asbest in wanden, plafonds en kanalen kon uiteindelijk pas eind 1996 daadwerkelijk van start worden gegaan met de funderingswerken.
Vanwege de omvang van het project is besloten tot een bouwstroom, waarbij de start lag bij Kadijksplein 11-12 en het einde werd gevormd door Laagte Kadijk 10-11 en 12.
Het project zou 22 eenheden in de sociale sector en vijf in de vrije sector en daarnaast nog vijf bedrijfsruimten opleveren.
Bronnen:
Archief Stadsherstel
Amsterdam Monumentenstad
De ontwikkeling van het Kadijkseiland, 1999, Amsterdamse Maatschappij tot Stadsherstel, Barbara M. Luigies
Delpher
Stadsarchief Amsterdam
Aan dit project hebben meegewerkt:
Restauratiearchitect: Henk Eissens
Restauratieaannemer: Vink Bouw BV
Constructeur: ing. A.T. Brands