Kerkstraat 416

Baruch Müller, een Joodse bewoner

In de jaren dertig van de 20e eeuw zit in dit pand het Landelijk Comité van de Roode Dinsdag. De Roode dinsdag was in 1911 ontstaan toen politicus Pieter Jelles Troelstra er genoeg van had dat gewone Nederlanders ‘afgescheept worden met kleine sociale hervormingen’. Troelstra is het gezicht van de socialistische SDAP. Die partij vindt dat het tijd is om een vuist te maken. Op dinsdag 19 september 1911, dat is Prinsjesdag, organiseren socialisten daarom een grote demonstratie in Den Haag: Roode Dinsdag.

Volgens de gemeentelijst, de lijst van Joodse inwoners die de Nederlandse gemeenten in 1941 van de Duitse bezetter moesten maken, woonde Baruch Müller op nummer 416. Baruch, geboren in Perzivozk in 1906 en overleden in Sobibor in 1943, bereikte de leeftijd van 36 jaar. Voor zover bekend was hij alleenstaand. Hij was één van de 200 Duitse mannelijke vluchtelingen van 18 jaar en ouder die op 19 december 1938 van Amsterdam werd overgebracht naar het strafkamp Norg in Veenhuizen. En op 3 januari 1939 werd hij getransporteerd naar de marinevesting Hellevoetsluis.

Kerkstraat 416 is een rijksmonument, gebouwd in 1671. Het is samen met haar buurpand geplaatst onder een dwarse kap. Het raam naast de toegangsdeur heeft in 1935 een andere roedeverdeling gekregen. De pothuizen voor het huis waarin de toegangsdeur zat, zijn toen verdwenen en in de gevel is een verhoogde, dus beter toegankelijke, toegangsdeur gekomen. De ramen op de verdieping zijn 18e eeuws.

Een pothuis is een kleine uit- of aanbouw voor of naast een woonhuis. Het is een verdiepte ruimte die voor een deel boven de grond uitsteekt. In de middeleeuwen kwamen ze ook al voor. Oorspronkelijk was de naam puthuis omdat de bouwsels over een verzamelput voor het hemelwater waren gebouwd. Men kon dan binnendoor vanuit het souterrain of de kelder in het puthuis water putten. Later zijn de ruimtes vaak vergroot en veranderd van bestemming. Zo werden ze gebruikt voor het huisvesten van werkplaatsjes van ambachtslieden, als opslagruimte of als keukenpothuis waarin ook het closet een plaats vond. Uiteindelijk boden ze als kelderwoning ook wel onderdak aan gezinnen.