Herenstraat 37
Herenstraat 37, AmsterdamVan 1872 tot en met 1918 zit hier de boekhandel van Fokko Gillot, die daarnaast fotograaf is. Er bestaat een groepsportretje met daarop de 15-jarige koningin Wilhelmina en haar moeder en regentes, koningin Emma op familiebezoek in Duitsland, het is de enige bekende foto van zijn hand. Zelf staat hij hoogst waarschijnlijk op een foto gemaakt door Jacob Olie, poserend in de deuropening van zijn ‘Engelsch Magazijn’.
Bijna 100 jaar in de familie
De erven 6 en 7, gelegen op de hoek van de Herenstraat / Keizersgracht en elk 20 bij 69 voet, worden in 1615 door Burgemeesteren en Thesaurieren verkocht en het jaar erop alweer onbebouwd overgedaan. Mandenmaker Hendrick Jansz. laat hier vijf huizen bouwen, waaronder het middelste: het huidige nummer 37. In 1623 koopt Rijckaert Gerritsz Kyefft dit huis en ook nummer 33. Waarschijnlijk vererft het huis op Abraham Lubbertsz. In 1632 trouwt deze wieldraaier met Grietje Michiels en in 1647 woont zijn weduwe op dit adres. In 1670 trouwt draaier Michiel Abrahamsz vanuit de Herenstraat met Willemijntje Lourens, die weduwe is van een schoolmeester. In 1675 koopt Michiel voor ƒ 4580,- de resterende 5/6 part van zijn broers en zussen, nadat hij zelf uit de erfenis van vader Abraham 1/6 in eigendom had gekregen.
In 1689-1699 woont hier nazaat Jannetje Laurens en in 1716 wordt het huis namens haar minderjarige erfgenamen voor ƒ 4700,- verkocht aan de weduwe Hendrikje van Battum, ook wel Hendrikje Liefting. Deze Hendrikje zal in 1722 Sint Nicolaasstraat 49 kopen. In 1734 verkopen de erfgenamen van Aaltje Jans Lieftink, op haar beurt enig erfgename van Hendrikje, het pand. Harmanus van Raam betaalt ƒ 6750,-.
‘Alwaar meer dan sestig jaaren een kruydeniers en grutterswinkel’
Rond 1752 is Harmanus, die hier een kruidenierszaak had, overleden. Zijn weduwe Elizabeth van der Hoef blijft in het huis tot haar overlijden in 1779. Een jaar later doen zonen Hendrik en Harmanus van Raam hun aandeel in het huis over aan hun broer Jacobus. Enige dochter en erfgename van hem en zijn vrouw Geertruy Adriaanse is Elizabeth van Raam. Zij is getrouwd met boekhandelaar en uitgever Hanzo Lemstra van Buma en woonachtig in Sneek tot zij omstreeks 1791 uitwijken naar Gouda vanwege de patriottische gezindheid en activiteiten van haar echtgenoot. In Gouda zou hij samen met een compagnon de patriottisch gezinde ‘de Goudasche Courant’ uitgeven en een belangrijk deel van het redactionele werk voor rekening nemen. Na de omwenteling van 1795 zou hij patriottisch bestuurder worden.
In hetzelfde jaar dat ze naar Gouda verhuizen doet Elizabeth het Amsterdamse huis voor ƒ 4500,- van de hand aan Jan Hermen Frantzen. In de koopakte staat vermeld “een winkelhuys, alwaar meer dan sestig jaaren een kruydeniers en grutterswinkel in is gedaan en nog met goed succes werd gecontinueerd”. Mogelijk huurde Harmanus de winkel al voor hij het pand in 1734 kocht, of had hij een voorganger.
Hij maakte een portret van de koningin op familiebezoek
Enkele jaren later, in 1805 wordt het huis voor ƒ 160,- verhuurd aan Sijmen Marinus. De kelder huurt Hendrik Rabeling voor ƒ 40,- en dan worden er nog zes kamers los verhuurd voor bedragen tussen de ƒ 30,- en ƒ 50,- en waarvan er op dat moment twee leeg staan.
In de 19e eeuw komen we verder onder meer een letterkundige en een sjouwer tegen, een groentewinkelierster, kruidenier Holman met vrouw en zoon en een grutmolenaar en zijn gezin met vijf kinderen. Ook is er de naaister die wel gehuwd is maar van wiens echtgenoot de woonplaats onbekend is.
In 1851 vinden we hier winkelierster Alida van Nie in het huis, terwijl er ook vier kamers verhuurd worden waaronder de bovenste en onderste voorkamer. In 1864 verkoopt Dirk Werlemann boeken en van 1872 tot 1918 is hier winkelier Fokko Gillot (1847-1918) te vinden. Deze Gillot was eigenaar van het ‘Engelsch Magazijn’, winkel in kantoor-, teken- en schoolbehoeften en advertentiebureau. Op een foto van de bekende fotograaf Jacob Olie uit 1890 zien we deze winkel. De jongens Olie bekijken de etalage. Gillot zelf is ook fotograaf, er bestaat een groepsportretje van 10 bij 6,5 centimeter uit 1895 in een fotoalbum met 40 foto’s van koningin Wilhelmina: zij is hier met haar moeder op familiebezoek in Duitsland.
In 1963 konden wij de tweeling Herenstraat 37 en 39 verwerven. De beide smalle gevels van de winkelpanden worden afgesloten door een sobere vroeg 19e-eeuwse houten lijst die aan de hoeken met het opgaande metselwerk vrij staat van het dak. De houten winkelpuien met lijsten dateren uit de tweede helft van de 18e eeuw met in het midden – dus op de perceelscheiding – een smalle deur die toegang geeft tot een gemeenschappelijke trap naar de bovenwoningen.
Bij aankoop was nog slechts een van de winkels verhuurd. De rest van de ruimte was wegens bouwvalligheid van de beide huizen en het hoekpand op nummer 41 ontruimd.
Tijdens de restauratie konden wij ook nog de panden Herenstraat 31, 33 en 35 overnemen, waarmee we een rijtje van zes en later met de verwerving van Herenstraat 29 zelfs zeven in dit nu weer gezellige winkelstraatje konden herstellen. Zowel de winkelruimtes als de in totaal 12 woningen verdeeld over de zes panden werden verhuurd: in 11 daarvan kwamen verpleegsters van het Academisch Ziekenhuis.
Op dit adres is al jarenlang Nostalgia Antiques & Curiosa gevestigd.
Bronnen:
Archief Stadsherstel
Delpher
Open archieven
Stadsarchief Amsterdam
Aan dit project hebben meegewerkt:
Restauratiearchitect: Architecten Van Kessel en Klein
Restauratieaannemer: Antonissen