Van kinderbewaarplaats via school voor lager onderwijs naar sauna

H

Halmaheirastraat 28

Halmaheirastraat 28, Amsterdam

Dit pand, in de Indische buurt van Amsterdam, is destijds als kinderbewaarplaats gebouwd. Het maakt deel uit van het complex van de voormalige Gerardus Majellakerk (1926). Het complex is geheel herbestemd en nog behoorlijk gaaf. De vroegere kinderbewaarplaats is al bijna veertig jaar in gebruik als sauna.

1926
Bouw pand ‘kinderbewaarplaats’
1987
Sauna
2003
Stadsherstel eigenaar
Nu
Sauna
Het terrein
Gerardus Majellakerk

Kerkelijke- en onderwijsgebouwen werden geconcentreerd

Vanaf ongeveer 1865 streefden de katholieken, die zo’n 20% van de bevolking vormden, naar meer katholieke scholen met volledige financiering van de overheid zoals ook openbare scholen die kregen. Het doel van financiering werd in 1917 bereikt, en in 1924 kocht het parochiaal kerkbestuur van de gemeente Amsterdam een terrein. Het terrein wordt begrensd door het Ambonplein, de Obistraat, de Halmaheirastraat en de Batjanstraat en is zo’n 6500 m².

De bedoeling was om hier een Rooms-Katholieke enclave neer te zetten. En zo ontstond in 1926 de Gerardus Majellakerk, met een aantal gebouwen daarom heen: een geheel aan scholen voor kleuter-, lager- en uitgebreid lager onderwijs (ULO), een pastorie en een nonnenhuis. Er waren aparte schoolgebouwen voor jongens en meisjes.

Hoewel de gebouwen rondom de kerk bij de eerste aanblik erg op elkaar lijken, verschillen ze onderling behoorlijk, zowel in vorm als in detail. Architect Stuyt slaagde erin deze gebouwen met hun verschillen en diverse functies wél als een samenhangend geheel neer te zetten. De gebouwen zijn rijksmonumenten wegens hun cultuurhistorische waarde als illustratie van maatschappelijke ontwikkelingen binnen het katholicisme, waarbij kerkelijke- en onderwijsgebouwen op één plek werden geconcentreerd.

Rol van Stadsherstel
Overal zicht op de Majellakerk

Toen Stadsherstel in 1992 aanving met de restauratie van de Gerardus Majellakerk, zagen de tuin en de gebouwen eromheen er niet bepaald florissant uit. Sindsdien is er veel verbeterd. De meeste gebouwen zijn nu opgeknapt en de tuin ligt er fraai bij. Door de hekken rondom is het mogelijk vanuit verschillende hoeken een blik te werpen op de tuin en de gebouwen. Degenen die er werken kunnen gebruikmaken van de tuin, zoals in de zomer tijdens lunchpauzes goed te zien is.

Op vrijwel alle foto’s is de koepel van de Majellakerk prominent zichtbaar en daarmee een beeldbepalend silhouet in de buurt. Het complex van de Gerardus Majellakerk heeft in stedenbouwkundige termen ook ensemblewaarde, vanwege de architectonische, historisch-functionele- en ruimtelijke relatie van de verschillende complexonderdelen.

Voordat ons pand een sauna werd is het nog een buurthuis geweest, genaamd het Karrewiel. In het gebouw kwam in 1987 voor het eerst een sauna. Opgezet door de Stichting Milieuvrienden die in het naastgelegen gebouw een kringloopwinkel runden. Deze stichting richtte zich vooral op mensen uit de buurt met een kleine beurs. Alles werd gedaan met vrijwilligers, zo ook het oprichten en runnen van de sauna.

Het gebruik
Sauna

Nu alleen voor vrouwen

Nu is Reloadclub de huurder. Binnen en buiten het gebouw worden lessen gegeven zoals Yoga, BBB en Bootcamp. De Reloadclub heeft voor ogen een ontmoetingsplaats te zijn met een club- gevoel en veel persoonlijke aandacht. Een plek waar vrouwen graag vertoeven; in het badhuis, de tuin of het café. De Reloadclub wil een oase van rust zijn in het drukke Amsterdam.
www.reloadclub.nl

Het ontwerp
Rationeel

Kinderbewaarplaats

Het gebouw waar nu een sauna in zit werd gebouwd als schoolgebouw, in rationalistische stijl. Het rationalisme ontstond als tegenreactie op de 19e eeuwse neostijlen en de art nouveau. Binnen deze stijl zijn haast geen ornamenten te zien. Ornamenten die de functie van een gebouwonderdeel benadrukken waren wel toegestaan.

De voormalige kinderbewaarplaats ligt tussen de jongens- en de meisjesschool in. Het in grondplan rechthoekige pand heeft één bouwlaag, is opgetrokken in baksteen (kruisverband) en heeft een omlopend schilddak met gesmoorde pannen. Het pand, dat evenwijdig aan de straat ligt, is op de hoeken uitgerust met zinken pirons. Het dakoverstek bevat de bakgoot die door gesneden klossen wordt ondersteund.

De gevels hebben beneden drie omlopende banden van rode bakstenen metsellagen en worden boven afgesloten door een eveneens omlopend fries van siermetselwerk, afgewisseld met kleurige tegels. In het midden bevinden zich vijf identieke ramen en rechts twee ramen en een deurpartij in een portiek, door een betonnen lijst omgeven en met een ijzeren hekwerk aan weerszijden. De linker zijgevel is blind uitgevoerd en heeft onderbroken muurwerk. De rechter zijgevel bevat enkel drie dichtgezette ramen en bezit soortgelijk onderbroken muurwerk als de linker zijgevel.

In het interieur is de oorspronkelijke indeling nog redelijk gaaf. In de decoratie zijn figuratieve tegels opgenomen, passend bij het oorspronkelijke karakter van een kinderbewaarschool.

Meer informatie

Bronnen:
De Waarheid
Rijksdienst voor de monumentenzorg
Archief Stadsherstel
Stadsarchief Amsterdam

Cookie toestemming
Wij gebruiken cookies om uw gebruikerservaring te optimaliseren en het webverkeer te analyseren. De analytische cookies zijn volledig geanonimiseerd en worden niet gedeeld. Lees meer over hoe wij cookies gebruiken. Als u akkoord gaat met ons gebruik van cookies, klikt u op "Ok, ik wil verder".
instellingen
Functionele cookies: deze cookies zijn nodig voor een goed werkende website
Analytische cookies: deze cookies worden gebruikt om statistieken van de website bij te houden. De analytische cookies zijn volledig geanonimiseerd en worden niet gedeeld. Tevens wordt het laatste octet van het IP-adres automatisch gemaskeerd.