1250
Bouwjaar houten kapel
B
Bakenesserkerk
Vrouwestraat 12, HaarlemDe Bakenesserkerk begon klein, als een eenvoudige houten kapel in het midden van de 13e eeuw. Zeer waarschijnlijk gaf graaf Willem II, de latere rooms-koning, de opdracht tot de bouw van de oude kapel op de Bakenes, de landtong in de Spaarnebocht. Destijds vormde zij het middelpunt van de Bakenes, het oudste deel van de stad, dat daarom ook wel – tot in de 16e eeuw – Oud Haarlem werd genoemd.
1480
Van kapel naar kerk
1530
Bouw markante toren (tweelingtoren st. bavo)
1577
Reformatie: kerk ging over naar de hervormden
1779-1954
Kinderkerk diensten
2008
Na jaren van leegstand koopt gemeente Haarlem de kerk
2010
Restauratie door Stadsherstel
2011
Kantoor Bureau Archeologie gemeente Haarlem
2015
Plaatsing gouden koningsleeuwtje
Bouwhistorie
Gouden Koningsleeuwtje
Waarschijnlijk is pas na 1461 begonnen met de bouw van de kerk, die destijds Onze Lieve Vrouwe Kerk werd genoemd. Het gebouw is opgetrokken uit rode baksteen, dat was destijds gebruikelijk. De versierde toren van de Bakenesserkerk aan de westkant is een echte blikvanger. Het dateert uit het jaar 1530 en is qua vorm bijna gelijk aan de torenspits van de St. Bavokerk in Haarlem.
Het 17e-eeuwse leeuwtje verdween lang geleden van zijn sokkel boven de poort van bouwmeester Lieven de Key. Dat het leeuwtje er heeft gestaan, weten we zeker. Er waren namelijk nog resten van de sokkel met wapenschild en twee leeuwenpoten op de poort aanwezig.
Bij de reconstructie van het leeuwtje is rekening gehouden met de iconografie en vormgeving uit die tijd. Ook waren er geen levende leeuwen in de buurt om te bestuderen, zodat tekeningen de inspiratie werden. De manen bijvoorbeeld, werden in die tijd in wilde Hollandse Renaissance stijl vormgegeven.
Gedeputeerde Elvira Sweet
Ik wil u nogmaals geluk wensen met dit resultaat waarbij inventie, ambacht en duurzaamheid hand in hand zijn gegaan.
Gedeputeerde Elvira Sweet bij de onthulling van het koningsleeuwtje
Gebruik
Geen sloop, wel leegstand
Van 1779 tot 1954 was de Bakenesserkerk in gebruik als Kinderkerk. De kinderen van mensen die door de Hervormde diaconie werden onderhouden, waren verplicht deze diensten bij te wonen op straffe van inhouding van de alimentatie van de ouders. Ook was er ruimte gereserveerd voor weesmeisjes.
Een particulier kocht in 1996 de Bakenesserkerk omdat het een te grote financiële last was voor de Hervormde Gemeente Haarlem. Na enkele jaren kocht gemeente Haarlem de helft van de kerk. Op initiatief van wethouder Chris van Velzen is het gebouw grondig gerestaureerd en is het het nieuwe onderkomen van de Dienst Archeologie van de gemeente Haarlem.
De Bakenesserkerk is elke werkdag van 13.00 -16.30 uur open voor bezichtiging. Zelf de Bakenesserkerk reserveren? Mail zalen@stadsherstel.nl of bel 020-5200090
Rol van Stadsherstel
Stripverhaal in glas-in-lood
In januari 2010 startte Stadsherstel de restauratie, eind 2012 kreeg het de Lieven de Key publieksprijs. In de restauratiefase ontstond het plan voor een nieuw ontwerp voor de glas-in-loodramen.
Sinds 1992 staat Haarlem bekend als Stripstad. Om een nieuw en jonger publiek te interesseren voor erfgoed, lag het voor de hand om voor het ontwerpen van de glas-in-loodramen striptekenaars te vragen. Zes striptekenaars uit Haarlem en omgeving maakten ontwerpen voor gebrandschilderde ramen.
Het zesde raam is een ontwerp van Joost Swarte, mogelijk gemaakt door crowdfunding door Stadsherstel, met onder meer vissen zoals de steur en de meerval die vroeger in het Spaarne zwommen en een berg schoenen die een link legt met de kerk die als overnachtingplaats diende voor pelgrims, maar ook ten tijde van de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers als een tijdelijke gevangenis werd gebruikt.
Meer informatie
Bronnen
‘Bakenesserkerk – Hoogtepunt in Haarlems historie’
Stichting Vrienden van de Bakenes
Dit project is mede mogelijk gemaakt door:
