Consistorie Bullekerk

Sober neoclassicistische consistorie

In 1861 is tegen het zuidtransept van de Bullekerk in Zaandam een sober neoclassicistische consistorie gebouwd, naar ontwerp van stadsarchitect L.J. Immink. De consistoriekamer of consistorie is in de Hervormde kerk de ruimte waarin de kerkenraad (de ouderlingen en diakenen) vergadert.

In de Hervormde kerk is de kerkenraad het hoogste orgaan van de plaatselijke en in principe zelfstandige kerkgemeente. Meestal bevindt zo’n ruimte zich in de kerk of (zoals bij de Bullekerk) ernaast. Het is ook de ruimte waar predikant en kerkenraad kort voor een kerkdienst even bij elkaar zijn om informatie uit te wisselen en om het consistoriegebed uit te spreken. Ook na de dienst gaat men terug naar de consistorie. Deze bijeenkomsten hebben verder een informeel karakter, het is geen vergadering.

De kerk is van 1641 en de consistorie van 1861

De Bullekerk was de tweede kerk die de hervormden bouwden na de Oostzijderkerk. Hervormden uit Westzaandam kerkten samen met de Oostzaandammers in de Oostzijderkerk. Maar na een conflict in 1633 over een nieuw te benoemen predikant besloten de Westzaandammers een eigen kerk te bouwen.

De financiering voor die bouw was de bron van een hoogoplopend conflict. De Westzaandammers hadden namelijk recht op een derde van de bezittingen van de Oostzijderkerk en de Oostzaandammers moesten voor twee derde meebetalen aan de kosten van een begraafplaats van de nieuwe kerk. Het conflict liep zodanig op dat de hulp van musketiers uit Amsterdam werd ingeroepen om de orde te herstellen. Uiteindelijk kon de kerk worden gebouwd.

De eerste predikant was Godefridus Lamotius, die op 23 maart 1641 zijn intreerede hield. In 1861 werd er een consistorie aan de kerk gebouwd.

Immink ontwikkelde een strenge monumentale stijl

Ludovicus Johannes Immink (Den Haag 1822- Zaandam 1869) werd in 1849 tot stadsarchitect benoemd in Zaandam. Hij werkte als architect en ingenieur voor de gemeente Zaandam en hij was hoofd van de stadstekenschool.

Immink werkte volgens het vormideaal van de Franse architect Ledoux (1736-1806). Ledoux ontwikkelde een strenge, monumentale stijl op basis van simpele geometrische motieven: cirkels, recht- en driehoeken, beter bekend als het neoclassicisme. De stadsarchitect overleed in 1869 na een lang ziekbed, waarschijnlijk had hij tuberculose. In de Opmerker, een blad voor architecten en ingenieurs, werd hij door architect A.L. (Dolf) v. Gendt herdacht. De broer van Van Gendt en de dochter van Immink waren met elkaar getrouwd en Immink had samengewerkt met de vader van Dolf; de waterbouwkundige J.G. van Gendt. Tot de belangrijkste werken van Immink behoren onder andere de gasfabriek en de middelbare school. Daarnaast bouwde hij ook lagere scholen en de tekenschool.

Samengegaan in de Protestantse Kerk in Nederland (PKN)

De Nederlandse Hervormde Kerk was sinds 1816 de naam voor de Nederduits(ch)e Gereformeerde Kerk die tijdens de Tachtigjarige Oorlog de officiële kerk van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden was geworden.

Op 1 mei 2004 is De Nederlandse Hervormde Kerk met de Gereformeerde Kerk en de Evangelisch-Lutherse Kerk samengegaan in de Protestantse Kerk in Nederland (PKN).

Het protestantisme is één van de drie grote stromingen (rooms-katholicisme, oosters-orthodoxe kerken en protestantisme) binnen het Christendom. Deze stroming is begonnen als een reactie tegen leerstellingen en praktijken in de middeleeuwse Katholieke Kerk in West-Europa in de vroege 16e eeuw die bekendstaat als de Reformatie