Monumentale details behouden in Zaans klokkenmakershuisje

Vijftien jaar geleden kwamen kunstenares Ruth en meubelmaker Sander met hun 1-jarige zoon op Lagendijk 1 in Koog aan de Zaan wonen. Indertijd was er geen badkamer, er hingen nog TL bakken aan het plafond en toch, toen zij hier in de toenmalige postkamer en technische dienstruimte binnen wandelden, wisten zij al dat zij hier graag heel lang willen wonen.

Komend uit de Zaanstreek, was dit hun kans en zij wilden wel graag de monumentale details van dit typisch Zaans houten huis behouden. Toen Stadsherstel het vorig jaar had gekocht en de restauratie op zich nam, wisten de bewoners dat het wel goed zou komen.

Sander leidt de bezoekers tijdens de openstelling op een hete maandagmiddag in juni rond. Enthousiast vertelt hij over hun huis en met name over het gebruik van in Nederland gegroeid grenen, windgezaagd op de Zaanse Schans bij het Jonge Schaap, voor de keuken. In de keuken op zijn hurken wijst hij naar de spijkers: ‘kijk hoe mooi men heeft gewerkt, allemaal teruggeslagen gesmeden nagels’.
En Ruth en Sander zijn zelf ook goed bezig geweest: in de keuken hebben zij de plafondschildering weer aan het licht gebracht door de verflaag die eroverheen geschilderd was met 250 meter gaffe tape handmatig af te strippen.
Begin juli keren de blije bewoners na een jaar durende restauratie weer terug naar hun klokkenmakershuisje, als eerste gaan ze zich bezighouden met de vloer en het ontwerp van de keuken en meubels. Het gaat allemaal mooi matchen met onder andere de prachtige Oostzanerkast in de keuken.

Over de restauratie

Projectleider Roos van Enter licht tijdens de openstelling het een en ander toe met betrekking tot de restauratie. ‘Om het karakter van het pand en de hoge monumentale waarden zoveel mogelijk te behouden, is in samenspraak met de constructeur en aannemer gezocht naar een werkwijze om zo min mogelijk schade aan te brengen en toch veilig een funderingsherstel uit te voeren’.
Een leuk gegeven is dat de vloerdelen die gedemonteerd dienden te worden, allen werden genummerd en opgeslagen. Na het herstel van de fundering zijn de rotte delen van de vloerbalken hersteld en zijn de vloerdelen teruggelegd. Alle delen liggen weer op hun oude positie en zijn bouwhistorische gegevens die ons iets vertellen over eerdere vloerafwerkingen behouden gebleven.

Omdat de gemetselde gevel los kwam van de achterliggende houten constructie, hadden wind en water vrij spel en waren de spantbenen op de hoeken van het pand deels rot. Tijdens het funderingsherstel is ook al het houtrot verwijderd en zijn balken en spantbenen op traditionele wijze hersteld. Om het comfort en leefplezier in de woning te verhogen en de woning te verduurzamen zijn alle ramen voorzien van achterzetbeglazing. Een reversibele toepassing met behoud van de originele vensters die hier en daar nog historisch glas bezitten. Verder zijn wanden – waar mogelijk – voorzien van isolatie en kon worden overgestapt op een laag temperatuurverwarmingssysteem. Op basis van kleurhistorisch onderzoek zijn de drie belangrijkste ruimten in het woonhuis geschilderd. Bij NHMedia laat Roos van Enter zien wat er is gerestaureerd.