1920
Start bouw Tuindorp Oostzaan
Z
’t Zonnehuis
Zonneplein 30, AmsterdamDe socialistische architect J. H. Mulder (1888-1960) ontwierp het pand voor de Amsterdamse Gemeentelijke Woningdienst, als ontmoetingsplek voor de arbeiders uit de buurt. Een groot deel van de twintigste eeuw ontmoetten arbeiders van de Nederlandsche Dok en Scheepsbouw Maatschappij (NDSM) elkaar in ’t Zonnehuis voor vertier. De functie van vertier heeft het pand gehouden waarbij hedendaagse faciliteiten voor concerten, theatervoorstellingen, recepties of workshops nu naadloos in de authentieke en intieme sfeer van destijds ingepast zijn.
Midden in de oude volkswijk Tuindorp-Oostzaan staat een architecturale verrassing in Amsterdamse School stijl. Een tijdscapsule waar je binnenloopt in de jaren ’30. Stadsherstel verhuurt dit gebouw als eventlocatie en behoudt de oorspronkelijke functie als ontmoetingsplek voor de buurt. Vanaf haar oprichting in 2009 huisvestte de Peter Faber Stichting vijf jaar in de linkervleugel van ’t Zonnehuis, ookwel de Blauwe Zaal genoemd.
1932
Bouwjaar, door architect Jan Hendrik Mulder jr. 1888-1960
1960
Watersnoodramp Tuindorp
1993
Gered van de sloop
2002
Eigendom Stadsherstel
2005
Gerestaureerd door Stadsherstel
Nu
Multifunctioneel gebruik, een eventlocatie van Stadsherstel
Architectuur
Amsterdamse School
De Amsterdamse School, een stijl in de bouwkunst, begon ongeveer in 1916.
Van laddervensters tot golvende bakstenen
Met de vele rechte lijnen, het dominante, soms golvende, decoratieve baksteen en de laddervensters is er geen twijfel over mogelijk: hier zijn de stijlelementen van de Amsterdamse School zorgvuldig toegepast. Ook de zo kenmerkende speelse details die een groot opgezet gebouw menselijk maken, gelden bij ’t Zonnehuis.
Vier pilasters ‘rijzen op’ uit traptreden in piramidevorm en geven de prominente gevel een vriendelijk reliëf. De welbekende, eenvoudige, gele kozijnen omkaderen de witberasterde ruiten. Bovenin de gevel prijkt in ijzeren letters de naam van het gebouw: ’t ZONNEHUIS’ Dit is de hoofdingang van het Amsterdamse Schoolpaleis.
Beeldhouwwerk
Verheerlijking gezin
Natuurstenen beelden zoals echte Amsterdamse School betaamd.
Kenmerkend voor de Amsterdamse School is het gebruik van gebeeldhouwd natuursteen. Dat mag ook bij dit gebouw niet ontbreken. Aan de achterzijde van het gemeentelijk monument zijn vier natuurstenen beelden op sokkels aangebracht. Ze symboliseren de verheerlijking van het gezin: vader en moeder in het midden, met links en rechts van hun, zoon en dochter.
Het gebouw werd neergezet tijdens de financiële crisis. Het was toen gebruikelijk dat het werk zo eerlijk mogelijk werd verdeeld. Al was het natuurlijk wel belangrijk dat de beeldhouwers hun persoonlijke stijl inperkten zodat er een stilistische eenheid ontstond. Zo maakte Willem IJzerdraat de twee middelste beelden en Marinus Vreugde zowel het linker beeld ‘Naakte jongen staande voor Roofvogel’ als het rechter beeld ‘Staand naakt meisje’ (gestrekt als voor een duik).
Interieur
Art deco
Art deco is een stijlbeweging van 1920-1939.
Intiem en verrassend
Het nog in originele staat verkerende interieur met karakteristieke art deco elementen geeft een intieme sfeer, verrast de bezoeker en is voor artiesten bijzonder om in op te treden. Achter de centrale entree bevindt zich de grote theaterzaal met orkestbak, toneel en balkon. Aan de linkerkant is de kleinere ‘Blauwe Zaal’ met podium te vinden. Rechts naast de entree, waar oorspronkelijk de leerkeuken, enkele vergaderzalen en een bibliotheek gevestigd waren, is kantoorruimte gekomen.
Rol van Stadsherstel
Investeren in achterstand
Stadsherstel kocht ’t Zonnehuis begin jaren negentig, in een periode dat de sloophamer zorgwekkend dichtbij het pand kwam. Het gebouw had te kampen met achterstallig onderhoud, er waren financiële problemen en belangstellend publiek was in geen velden of wegen te bekennen.
Destijds gold Tuindorp Oostzaan als achterstandswijk en was er veel vandalisme. Juist daarom koos Stadsherstel ervoor om in het pand te investeren. Hoewel het de kerntaak van Stadsherstel is om beeldbepalende panden hoogwaardig te restaureren en beheren, ziet de organisatie het ook als haar taak om de locaties die het onder haar hoede neemt tot een inspirerende plek en een voorbeeld voor de omgeving te maken.
Niet alleen het monument moet door de restauratie en herbestemming opknappen, ook de buurt lift mee. We investeren tot op de dag van vandaag in het netwerk van de buurt en leggen overal dwarsverbanden om de buurt naar een hoger niveau te tillen.
Vrienden bedankt
De Vrienden van Stadsherstel droegen bij aan de realisatie van het grid, een constructie aan het plafond waar licht en geluid gemakkelijk aan opgehangen kan worden, zodat de zaal voor uiteenlopende activiteiten te gebruiken is.
Gebruik
Pop en klassiek
Cultuur voor de buurt en meer.
Cultuur voor de buurt en meer
Stadsherstel heeft voor ’t Zonnehuis een bestemming gevonden die goed voor de buurt is. Het pand is een kleine eeuw geleden ontworpen voor de omwonenden en ook nu overheerst het openbare karakter. Zowel in de grote zaal als in de Blauwe Zaal organiseert Stadsherstel theaterprogrammering, buurtactiviteiten, workshops, dansavonden, lezingen en concerten.
Om een zo divers mogelijk publiek te trekken wordt gezorgd voor uiteenlopende muzikale- en theatrale genres met nationale en internationale artiesten. Zo stonden er in 2019 onder andere familievoorstellingen, tangosalons, discomiddagen voor ouderen, kickbokswedstrijden en diverse concerten van Paradiso op de agenda.
Net als de andere eventlocaties van Stadsherstel, kan ’t Zonnehuis ook gehuurd worden voor een lezing, diner, workshop, bruiloft of andere (familie)bijeenkomst. In het nieuwe seizoen organiseert Stadsherstel met een van haar aandeelhouders, de Janivo stichting, voor de tweede keer op rij een speciaal programma rondom talentvolle jonge theatermakers en een theaterserie voor de allerkleinsten: ’t Zonnehuis op z’n kop.
Meer informatie
Bronnen:
Archief Stadsherstel
Stadsarchief Amsterdam
Beeldbank Rijksdienst voor het Cultureel erfgoed
Beeldbank Rijksmuseum
Delpher
