Vijzelgracht 3

Een zoon was als vermist opgegeven

In 1670 werd erf nummer 47 in park D geveild door de stad. De zijreder Jacob Isaacsz van Leyden uit de Jordaan werd er voor ƒ 400 eigenaar van. In de overdrachtsakte wordt als koopsom ƒ 385 genoemd. Dat kwam door de korting, omdat hij de koopsom meteen contant betaalde. Jacob Isaacs van Leyden nam een stukje van vier voet breed van de eigenaar van het hoekpand over. Hij bouwde op zijn terrein, dat nu aan de gracht 26 voet breed was, twee huizen. Die werden in 1672 getaxeerd als volbouwd. Hij betrok een van deze huizen zelf en werd in 1673 vanuit hier in de Oude Kerk begraven. Zijn weduwe, Anneke Busy, hertrouwde in 1678 met de breukmeester Govert Feyen. Vroeger was een breukmeester penningmeester (breuken = financiële boeten) maar het was ook een heelmeester die breuken behandelde. We weten nog niet welk beroep onze breukmeester had.

De beide huizen bleven nog lang in de familie. Er waren twee kinderen van Leyden, maar de zoon Isaac vertrok en werd als vermist genoteerd. De dochter Helena trouwde eerst met Jan Tenkink en daarna met de wijnkoper Jan le Stordeur. Zij leefde nog toen deze laatste in 1715 huis nummer 3 voor ƒ 3000 overdroeg aan Hendrik Hartman. Lees HIER meer over de zijdereder en zijn familie.

Grootste en bekendste schoenenreparatiebedrijf

Het pand heeft daarna verschillende eigenaren en huurders gehad, zoals De Coiffeure-Affaire. Zij verplaatsten in 1882 hun zaak naar een ander Stadsherstelmonument op nummer 45. Achttien jaar later, op zaterdagavond 18 augustus 1900, opende J.A. Putman hier zijn tabak, sigaren en sigarettenmagazijn. In een advertentie geeft hij aan een ruime keuze aan tabak- en sigarenpijpen te hebben.

In 1920 zit er ook, of nog steeds, een aan tabak gerelateerd bedrijf in, want dan wordt er reclame gemaakt voor een nieuwe sigaar: de Gedejo-sigaar. Erg goed zal die waarschijnlijk niet geweest zijn, want we kunnen verder niets over deze sigaar vinden. Het pandje wordt steeds bouwvalliger, maar toch blijft het in gebruik, zoals in 1933. Volgens een advertentie van De Waal zelf is er dan het grootste en bekendste schoenenreparatiebedrijf van …? in gevestigd. Volgens hen omdat ze de nieuwste machines hebben en ze zijn zelfs op archshoe- en welfschoenreparatie gericht. In 1942 wordt er een tabakszaak annex boekenwinkel aangeboden. De tabak was dus weer teruggekomen. In ieder geval in 1946 en 1949 zit er een bedrijf van C.G. Petri, dat handelt in elektrische uurwerktreinen en onderdelen.

Een “uurwerktrein” is een mechanisme binnen een mechanisch horloge. Het is verantwoordelijk voor de overdracht van energie van de veer naar de wijzers, zodat deze kunnen bewegen.

Amsterdam, 150 jaar de centrale overslagplaats en handelsbeurs van tabak

Vaak zaten er op hoekpanden tabakswinkels. De tabakshandel in Nederland was ruim 250 jaar uitermate succesvol. Dat kwam doordat de ondernemende Amsterdamse koopman anno 1750 op de juiste plek en het juiste moment in de geschiedenis aanwezig was, en beschikte over de noodzakelijke financiële middelen, handelskennis en -relaties om jarenlang bijzonder rijk en succesvol te worden in de tabakshandel.

De tabakshandelaar kon naar behoefte de geïmporteerde buitenlandse tabakssoorten mengen met relatief goedkope inlandse tabakken en daarmee jarenlang de Engelse handelaren aftroeven met lagere marktprijzen. De binnenlandse aanvoer van tabak zorgde eveneens voor een welkome aanvulling voor de onregelmatige aanvoer van tabak uit Brazilië, West-Indië en later Oost-Indië. Amsterdam ontwikkelde zich als machtigste handelscentrum van de West-Europese tabakshandel. Vanaf het einde van de 17e eeuw en gedurende 150 jaar was Amsterdam de centrale overslagplaats en handelsbeurs van tabak uit alle windrichtingen van de aarde. Ook uit Suriname kwam tabak. De glorietijd van met name Amsterdam duurde voort tot aan de onafhankelijkheid van de Republiek Indonesia in 1959. Er zijn nog vele panden in de stad die herinneren aan die tijd, zoals tabaksbeurs Frascati aan De Nes, nu een theater, sigarenhandelaar Hajenius aan het Rokin en diverse pakhuizen waar de bladeren te drogen lagen.