Waar de oprichter van de Noordsche Compagnie, die actief was in de walvisvaart, woonde

O

Oudezijds Voorburgwal 30

Oudezijds Voorburgwal 30, Amsterdam

In dit pand aan de Oudezijds Voorburgwal 30 woonde een van de oprichters van zowel de Nieuw-Nederlandse Compagnie als de Noordsche Compagnie. De Noordsche Compagnie richtte zich op de walvisjacht. Later raakte het pand ernstig in verval, en het Joodse theater dat erin was gevestigd, werd op last van Bouw- en Woningtoezicht gesloten.

ca. 1600
Bouw huis
1995
Stadsherstel eigenaar
2006
Restauratie
Nu
Woningen en bedrijfsruimte
Rol van Stadsherstel
In erbarmelijke staat

Dit pand werd in 1995 op een veiling aangekocht. Het verkeerde destijds in erbarmelijke staat. In het laatste kwart van de twintigste eeuw was hier het Anthony Theater gevestigd, een Jiddisch theater dat bekendstond als een van de kleinste theaters ter wereld. Tijdens een voorstelling zakte de beganegrondvloer in, wat de aftakeling van het pand duidelijk zichtbaar maakte. Vanwege de bouwvalligheid werd het pand op last van de gemeente ontruimd en gestut.

Onze restauratie werd ingericht als leerlingenbouwplaats. Een van de zaken die ons gebouwd erfgoed bedreigt, is het gebrek aan ambachtslieden die de restauraties goed kunnen uitvoeren. Leerlingenbouwplaatsen worden daarom ingesteld om de continuïteit van het restauratievak te garanderen. Met een geboorde buispaal werd een nieuwe fundering onder het bouwvallige pand aangebracht. Met veel staal werd het pand vervolgens aan de nieuwe fundering verbonden. Ook het buurpand op nummer 32 werd met deze nieuwe fundering ondersteund. De moer- en kinderbintenconstructie, die nog deels aanwezig is in het voorhuis, is hersteld. Op de verdiepingen zijn drie ruime woningen gerealiseerd, die allemaal door jonge starters werden betrokken. Op de begane grond is een bedrijfsruimte gerealiseerd.

Het gebied
Project Arm

Veel restauratieprojecten

Stadsherstel is enkele jaren zeer actief geweest in een deel van project ARM, gelegen in het noordelijke deel van het Wallengebied, bestaande uit het bouwblok Oudezijds Voorburgwal, Oudezijds Armsteeg, Warmoesstraat en de Heintje Hoekssteeg. Dit project maakte deel uit van het coalitieproject 1012 van de gemeente. Oudezijds Voorburgwal 30 behoorde ook tot de panden

die Stadsherstel toen aankocht. De aankopen bestonden uit een aantal vervallen panden – waaronder gemeentelijke en rijksmonumenten – evenals een onderstuk, een binnenterrein en een lege plek in een steeg waar eens een zestal pandjes stond.

In totaal bestaat dit veelzijdige project van Stadsherstel uit:

  1. – Restauratie en herbestemming van het rijksmonument Oudezijds Voorburgwal 30 (woningen en bedrijfsruimte, gerealiseerd in 2006-2008)
  2. – Restauratie en herbestemming van het rijksmonument Oudezijds Voorburgwal 32 (woningen, gerealiseerd in 2007)
  3. – Sloop van een niet-monumentaal onderstuk en reconstructie van het grachtenpand Oudezijds Voorburgwal 34 (gerealiseerd in 2007
  4. – Restauratie en uitbreiding van het gemeentelijk monument ‘het Veilinghuisje’ op het binnenterrein (herbestemd tot kleinschalige ambachtelijke bierbrouwerij, gerealiseerd in 2008)
  5. – Bouw van zes pandjes in de Oudezijds Armsteeg 6 t/m 14 (bestemming woningen, proeflokaal van de brouwerij en andere bedrijfsruimten, opgeleverd in 2010)
  6. – Aanleg van een binnentuin in overleg met de bewoners van het bouwblok (oplevering 2010
Bewoners
Chique straat

Levendige buurt

Het perceel Oudezijds Voorburgwal 30 is ontstaan vanuit de Warmoesstraat. In de 14e eeuw werden daar lange percelen gevormd tot aan de Oudezijds Voorburgwal. Van deze percelen werden later stukken afgesplitst, waardoor er panden ontstonden in de stegen en later aan de Oudezijds Voorburgwal. Het binnenterrein, waar kleine woningen waren gebouwd, bestond uit zogenaamde kamers met slechts één deur, één venster en dunne gemeenschappelijke muren. Dit terrein was bereikbaar via smalle stegen. Op het binnenterrein stond ook de suikerbakkerij van Willem Rozenkrans, waardoor de stegen die hiernaartoe leidden de Suikerbakkersteeg en de Rozenkranssteeg werden genoemd.

Van 1880 tot circa 1970 was er in het pand aan de Oudezijds Voorburgwal 30 op de begane grond, en in het achterhuisje dat rond 1600 door de buren was gebouwd, een wagenmakerij-smederij gevestigd. De inventaris hiervan werd overgebracht naar het Openluchtmuseum in Arnhem met het plan om deze tentoon te stellen, maar wegens geldgebrek was dat helaas niet mogelijk. In het begin van de 20ste eeuw was ook broodfabriek Cebro in de steeg gevestigd.

Bekende personen hebben gewoond in de panden rondom het binnenterrein. Zo woonde Joost van den Vondel in de Warmoesstraat, en een lid van de beroemde burgemeestersfamilie Bicker woonde in de Oudezijds Armsteeg.

Bewoner
Oprichter van de walvisvaart

Lambert van Tweenhuysen en Janneke Campherbeeck

In het pand aan de Oudezijds Voorburgwal 30 woonde Lambert van Tweenhuysen (Zwolle, 1564 – Amsterdam, 1625) samen met Janneke Campherbeeck. Lambert was een vooraanstaand luthers koopman in Amsterdam in het begin van de zeventiende eeuw. Geboren in een bekende patriciërsfamilie, onderhield hij contacten van Archangel en Spitsbergen tot Noord-Amerika, en van Noordwest-Afrika tot Istanbul. Hij handelde in een breed scala aan producten, waaronder zout, maïs, wijn, hout, lijnzaad, textiel, teer, zeep, bont, specerijen en parels. Zijn handelsrelaties omvatten de Oostzee, Frankrijk, Spanje, Portugal en de Middellandse Zee.

In 1612 was Van Tweenhuysen investeerder en beheerder van een bedrijf in Amsterdam dat onder leiding van Willem Cornelisz. van Muyden de eerste Nederlandse walrusjachtexpeditie naar Spitsbergen stuurde. Het jaar daarop stuurde hij Van Muyden opnieuw naar Spitsbergen, ditmaal op walvisjacht. In 1614 was hij een van de oprichters van zowel de Nieuw-Nederlandse Compagnie als de Noordsche Compagnie. De eerste was opgericht om de handel met de oorspronkelijke bewoners in de nieuw gevormde Nederlandse kolonie Nieuw-Nederland te monopoliseren, terwijl de laatste werd opgericht om de walvisvangst in het noordpoolgebied, met name op Spitsbergen, te monopoliseren. Van Tweenhuysen werkte jarenlang samen met Samuel Godijn; beiden waren pioniers op dit gebied.

Meer informatie

Bronnen:
Archief Stadsherstel
Stadsarchief Amsterdam
Beeldbank Rijksdienst voor het Cultureel erfgoed
Beeldbank Rijksmuseum
Delpher

Cookie toestemming
Wij gebruiken cookies om uw gebruikerservaring te optimaliseren en het webverkeer te analyseren. De analytische cookies zijn volledig geanonimiseerd en worden niet gedeeld. Lees meer over hoe wij cookies gebruiken. Als u akkoord gaat met ons gebruik van cookies, klikt u op "Ok, ik wil verder".
instellingen
Functionele cookies: deze cookies zijn nodig voor een goed werkende website
Analytische cookies: deze cookies worden gebruikt om statistieken van de website bij te houden. De analytische cookies zijn volledig geanonimiseerd en worden niet gedeeld. Tevens wordt het laatste octet van het IP-adres automatisch gemaskeerd.