Plafondschilderingen van grote kunsthistorische waarde

Afgelopen week zijn in het pand op Vondelstraat 41 reconstructies geplaatst van plafondschilderingen met grote kunsthistorische waarde. De op de beletage gevonden afbeeldingen zijn op doek nageschilderd en opgespannen op een frame en onder het bestaande plafond aangebracht. Bij de restauratie van het pand op Vondelstraat 41 - ontworpen door Cuypers in opdracht van Heineken, 1873 - kwamen prachtige schilderingen te voorschijn met grote kunsthistorische waarde.

De plafonds zijn door specialisten onderzocht en in overleg met BMA is door Rescura (een gespecialiseerd restauratie atelier) het restauratieplan uitgewerkt. Het plafond op de eerste etage is inmiddels gerestaureerd.

Het plafond in de benedenzaal op de beletage bleek niet te restaureren, maar er is gewerkt aan reconstructie van de schilderingen. Het zijn sjabloonachtige schilderingen in Art Deco stijl. Met elementen van de vrijmetselarij erin uit de periode van rond 1900, maar gemaakt in het balkenkader van Cuypers.

De restauratie en het aanbrengen van de gereconstrueerde plafondschilderingen zijn onderdeel van de totale restauratie van de vrijmetselaarsloge op Vondelstraat nummer 39 en 41. Stadsherstel Amsterdam en de Vrijmetselaars Stichting Amsterdam (VSA) zijn gezamenlijk opdrachtgever van de restauratiewerkzaamheden. Een constructie die de redding betekent van een uniek stuk cultureel erfgoed, door bouwhistorici omschreven als een voor Nederland zeldzaam type gebouw, speciaal ingericht voor gebruik door de Amsterdamse vrijmetselarij.

Nummer 41, op de hoek van de Vondelstraat en de Eerste Constantijn Huygensstraat, werd door de beroemde architect Cuypers in 1873 gebouwd in opdracht van Heineken. Dit werd ‘het Bierhuis’, waar bezoekers werden ontvangen en bijgeschonken. Nummer 39, ‘het Vondelhuis’, stamt uit 1880 en was ooit een balzaal. Beide panden werden in 1903 door de vrijmetselaars van Amsterdam gekocht. In 1910 werden ze samengevoegd tot één pand en kwam de huidige zo kenmerkende maçonnieke voorgevel tot stand. Ruim honderd jaar later verkeerden beide panden zowel inwendig als uitwendig in zeer slechte staat.

De vrijmetselaars, die beide panden tot voor kort in bezit hadden en als één geheel gebruikten, verkochten nummer 41 aan Stadsherstel om de restauratie van nummer 39 financieel mogelijk te maken en hun activiteiten daarin voort te kunnen zetten. De restauratiewerkzaamheden hebben als doel de authentieke onderdelen uit de tijd van Cuypers te conserveren en tegelijkertijd de bijzondere identiteit van de vrijmetselaarsloge te behouden.

Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door: