Vijzelgracht 45
Vijzelgracht 45, AmsterdamOp het erf van een leerlooier kwam dit huis, wat in 1882 een nieuwe gevel kreeg. Verschillende Amsterdammers hebben in de winkelruimte hun neering gehad. Tijdens de aanleg van de Noord/Zuidlijn hadden de ondernemers het hier niet makkelijk. Nu de Noord/Zuidlijn aangelegd is, is het pand weer zichtbaar en heeft de middenstander meer kans om zijn brood te verdienen.
De kalkkuip en prieel werden niet meeverkocht
De Vijzelgracht dateert uit de tijd van de grote stadsuitbreiding van Amsterdam in 1658. In 1674 verkopen Burgemeester en Thesaurieën het erf, waar later ons huis op komt, voor ƒ 2003 en 8 stuivers aan Abraham van der Voort. Op dit erf zijn in ieder geval de panden Vijzelgracht 37 t/m 45 gebouwd.
In 1718 verkoopt Cornelia van Vliet (1725), de schoondochter van de inmiddels overleden Van der Voort, het huis aan Wessel Donker en Hendrik Bisschop. Het verkochte bestaat dan uit een erf met opstal daarbij, m.u.v. een prieel, gelegen aan de Vijzelgracht, strekkende aan de Looiersstraat tot aan de sloot, springende de eerste hoek van ’t voornoemde erf van de Looiersstraat tot aan de kalkkuip van verkoopster. Het erf loopt tot aan de gemeenschappelijke muur van het pakhuis van verkopers.
Een paar jaar later verkoopt Cornelia het perceel naast het hoekhuis aan de Vijzelgracht bij de Noorderdwarsstraat en de Noorderstraat. Door middel van de verkoopakte van dat perceel komen we meer te weten over waar die kalkkuip, waar in onze akte over gesproken werd, voor dienden. Het hoekperceel wordt in 1722 beschreven als pakhuis, tuin en erven zijnde een looierij.
Hendrik bouwde meerdere huizen in Amsterdam
De nieuwe eigenaar Hendrik Bisschop is ook eigenaar van Vijzelgracht 43 wat hij bebouwt in 1722. Hendrik Bisschop bouwt ook op ons terrein een pand, dat zal zo rond dezelfde tijd zijn geweest. 1778 is de ingangsdatum van het betalen van precario voor het hebben van een regenbak in de stoep. Bij een controle van bouwopzichters blijkt dat er in 1880 geen regenbak meer wordt aangetroffen maar een berghok. In 1883 is de precario vervallen.
Catharina Bisschop trouwt met Dirck van der Sluys, zij erft van haar vader twee panden aan de Vijzelgracht. Via vererving blijft het pand in de familie totdat het in 1801 verkocht wordt door Geertruyd van der Sluys.
In de loop van der eeuwen wonen er mensen met allerlei beroepen, onder andere;
- In 1742, G. van Berge, bode van Nieuwer Amstel, opzichter van vreemde bieren
- In 1851, P.W. Woordmeijer, sjouwer
- In 1864: J. te Hagen, toneelspeler
Op een tekening van voor 1882 zien we nog goed hoe het huis eruitgezien heeft. Sigarenmagazijn Apollo van Jaques de Boer gebruikt de voorgevel van het huis dan als reclameplaatje. Hij handelt in ‘Tabak, snuif en sigaren’.
Kappers, kaas en fruit
Blijkbaar is dit een erg gewilde plek voor kappers want in dit pand en het pand ernaast, Vijzelgracht 47 vestigen zich kappers. In dit huis zien we daar de eerste sporen van als in 1882 de kapper A. Monch een vergunning aanvraagt voor het verbouwen van het huis voor zijn kappers ‘affaire’.
De vergunning wordt verkregen onder de voorwaarde dat de stoep en kelderingang verwijderd worden. Waarschijnlijk heeft het toen zijn huidige verschijningsvorm met lijstgevel gekregen.
In 1900 zit in het pand het bedrijf van F.A. Schlüter die onder andere handelt in horloges en pendules In 1918 zien we op een foto op de etalageruit dat er een fruithandel in het pand zit en in 1963 het Abcouder Kaashuis en in 1972 Kaashuis Geijs, specialiteit in frans stokbrood.
Bij de restauratie van het Stadsherstelmonument Vijzelgracht 39 maakte de gemeente ons opmerkzaam op nummer 45 en 47. 45 bevond zich in matige conditie en moest op last van de gemeente vanwege de voorgenomen werkzaamheden aan de Noord/Zuidlijn opnieuw gefundeerd worden. Stadsherstel werd eigenaar. Na het funderingsherstel en de restauratie van de winkelruimte is een prachtige winkelruimte ontstaan met een split-level en een goed bruikbaar souterrain. De winkelruimte met de oude balklagen in het zicht en het hergebruikte glas-in-lood leende zich uitstekend voor de antiekwinkel die in de ruimte werd gevestigd.
Enkele maanden na de oplevering werd begonnen met de voorbereidende werkzaamheden voor de Noord/Zuidlijn. In het jaarverslag van Stadsherstel uit 2002 staat het optimistisch als volgt beschreven: ‘Helaas hebben deze werkzaamheden hun weerslag op de bedrijfsvoering van alle winkeliers op dit stuk Vijzelgracht. De straat ligt open, veel kabels, veel gaten, veel plankiers en veel overlast en mede daardoor helaas minder klanten. Medio 2003 zal de straat weer gedicht worden en wij hopen dat de klanten de weg naar dit gezellige stuk Vijzelgracht dan zullen terugvinden.’
In 2011 worden de woningen opgeknapt.
Bronnen:
Archief Stadsherstel
Stadsarchief Amsterdam
Beeldbank Rijksdienst voor het Cultureel erfgoed
Beeldbank Rijksmuseum
Delpher
Aan dit project hebben meegewerkt:
Restauratiearchitect: Architectenbureau Vroom
Restauratieaannemer: Schakel en Schrale te Amsterdam