Om de hoek van
de groentemarkt

R

Reestraat 32

Reestraat 32, Amsterdam

In de 18e eeuw koopt groenkoper en binnenschipper Groen de panden Reestraat 30-32 en Prinsengracht 339, waar hij zich vestigt: tegenover de groentemarkt waar dagelijks onder meer kool, rapen en wortelen worden afgezet. De stad probeerde de markten en vooral ook de opstoppingen door de schuiten op allerlei manieren te regulieren.

Voor 1617
Bouw
1746
Verbouwing
1969
Stadsherstel eigenaar
1973
Restauratie
Nu
Woon- en bedrijfsruimte
1617
Eén eigenaar

Tegelijk verkocht met het hoekhuis

Riembeslagmaker Jan Pietersz, een kleine belegger die zijn geld in de nieuwbouw van de stadsuitleg van 1612 heeft geïnvesteerd, verkoopt in 1617 een huis en erf aan de Prinsengracht 339 aan geelgieter Abel Fransz (1580-1650). Het huidige Reestraat 30-32 wordt gebruikt voor de verhuur en de huizen blijven in de familie tot de erfgenamen van Coenraed Roermond – zijn schoonzoon – zowel het hoekpand als dat aan de Reestraat verkopen aan Adriaen Stokhoff. Die betaalt ƒ 1800,- voor het pand aan de noordzijde van de Reestraat, getekend met nummer 2. De regenbak van dit huis valt gedeeltelijk onder de stoep van het hoekhuis, die tevens dienstdoet als zitbank en bij de voorwaarden wordt vermeld dat alles wat over en weer “over off in de gront springt zoo vermoogen zoude te blijven”.

In 1732 wordt Jan Claesz Groen de volgende eigenaar. De dochter en mede-erfgename, Maria Stokhoff en haar echtgenoot Arnold Vos krijgen er ƒ 9000,- voor.

Groen
Groentemarkt

Elke streek zijn eigen ligplaats

Als groenkoper en binnenschipper regelde Groen de aanvoer van groente van het omliggende platteland naar de stad. Hij ging zelf in het hoekhuis op nummer 339 wonen, waar hij een ‘groentehuis’ begon. Een perfecte locatie: sinds halverwege de 17e eeuw was hier de groentemarkt gevestigd en dit zou zo blijven tot de verhuizing in 1895 naar de Marnixstraat bij de Elandsgracht.

De kooplieden hadden afhankelijk van herkomst hun vaste ligplaatsen: schippers uit de Purmer en de Beemster lagen niet gemengd met de Leidse, de Aalsmeerse of met die uit Hillegom en Lisse. Tussen de Westermarkt en Berenstraat, dus ook ter hoogte van de hoek Prinsengracht/ Reestraat voerden Noord-Hollandse ‘groenluiden’ dagelijks kool, rapen en wortelen aan.

De schuiten die de groente aanvoerden blokkeerden van lieverlee de grachten, waarna een systeem bedacht werd om de schuiten direct na het lossen te laten vertrekken. Zogenaamde ‘groenvrouwen’ of ‘schrijfvrouwen’ – over het algemeen was dit een vrouwenberoep; de veelal mannelijke havenmeesters wezen de ligplaatsen toe en inden liggeld – kochten de aangevoerde groenten aan en kregen hier commissie voor. Zij zorgden voor de verdere doorverkoop; ‘voorverkopers’ ofwel tussenhandelaars waren niet toegestaan, onder meer om oneerlijke handel bij schaarste te voorkomen.

Verbouwing
Meester-metselaar

Het huis wordt in tweeën verdeeld

Na Groens dood in 1746 verkoopt zijn weduwe Grietje Jans Boldt de beide huizen in 1754 aan makelaar Cornelis Pullen die er ƒ 14.000,- contant voor neertelt.

Schoonzoon Martinus Tuinman, een meester-metselaar, blijkt het pand aan de Reestraat dan te hebben verbouwd tot twee winkelhuizen. Pullen houdt de huizen tot zijn dood en bij de boedelveiling in 1792 blijkt dat de twee huizen ƒ 240,- en ƒ 226,- per jaar aan huur opbrengen. Prinsengracht 339 wordt apart verkocht en Teunis Stroethoff koopt Reestraat 30-32 voor ƒ 5375,-. Na zijn overlijden blijft het pand in eigendom van zijn weduwe.

In 1805 woont Jacob van Roy in het huis en huurt de weduwe C. Bekouw een kamer, zij betalen respectievelijk ƒ 160,- en ƒ 105,- per jaar. Enkele jaren later is er het sigarenmagazijn van W.C.F. van der Geer. In elk geval tussen 1851 en 1864 woont de weduwe S.C. Gijsinck-de Rooy op dit adres en in 1879 is dit mevrouw A. van Coeverden. Op dat moment zijn het huis, 1-hoog, de bovenvoorkamer en 2-hoog verhuurd met inwonenden.

Rol van Stadsherstel
Geliefde 9 Straatjes

Rijksmonument Reestraat 30-32 is een 18e-eeuws dwarshuis van 7,10 meter breed en vijf diep. Het heeft een lijstgevel, houten onderpui en drie deuren waarvan de middelste naar de twee bovenwoningen leidt.

De huizen bevonden zich bij aankoop in 1969 in goede staat van onderhoud. Wel werd in het jaarverslag aangekondigd dat ‘verbetering van de in het verleden verminkte winkelpuien‘ gewenst was. De ramen werden van een bijpassende roedeverdeling voorzien. De twee woningen waren destijds bewoond; hier zijn slechts wat herstelwerkzaamheden en verbeteringen verricht. Op straatniveau strekt restaurant Bussia zich uit van Reestraat 28-32. Meer informatie: www.bussia.nl

In de van oorsprong 17e-eeuwse straatjes met namen die herinneren aan de leerbewerking voerden ambacht, handel en cultuur van oudsher de boventoon: van vuurwinkeltjes tot melkinrichtingen, leerbewerkers en likeurstokerijen. Ook nu, ruim vier eeuwen later zijn hier in de levendige 9 Straatjes nog altijd tal van kleine ambachten, galeries en gezellige horeca te vinden. Met een uniek aanbod van kleinschalige, gespecialiseerde en veelal authentieke winkels en architectuur die een goede afspiegeling vormt van de diverse bouwstijlen door de eeuwen heen is dit een geliefde plek binnen de Amsterdamse grachtengordel.

Meer informatie

Bronnen:
Archief Stadsherstel
Amstelodamum, maandblad nr. 63, 1976 en maandblad nr. 56, 1969, Isabella Henriëtte van Eeghen
Amsterdam Cultuur Historische Vereniging
Amsterdamse markten door de eeuwen heen gevolgd door de stad, Theo Bakker
Delpher
Mens en Monument, 25 jaar Stadsherstel Amsterdam, Jaap Balk e.a., 1981
Stadsarchief Amsterdam

Aan dit project hebben meegewerkt:
Restauratiearchitect: H.F. Rappange
Restauratieaannemer: Hillen & Roosen

Cookie toestemming
Wij gebruiken cookies om uw gebruikerservaring te optimaliseren en het webverkeer te analyseren. De analytische cookies zijn volledig geanonimiseerd en worden niet gedeeld. Lees meer over hoe wij cookies gebruiken. Als u akkoord gaat met ons gebruik van cookies, klikt u op "Ok, ik wil verder".
instellingen
Functionele cookies: deze cookies zijn nodig voor een goed werkende website
Analytische cookies: deze cookies worden gebruikt om statistieken van de website bij te houden. De analytische cookies zijn volledig geanonimiseerd en worden niet gedeeld. Tevens wordt het laatste octet van het IP-adres automatisch gemaskeerd.