Kerkstraat 15

Van Groningen naar Amsterdam

Het pand Kerkstraat 15 ligt tussen de Leidsegracht en de Leidsestraat in en is gelijktijdig met Kerkstraat 17 gebouwd rond 1672. In het derde kwart van de 18e eeuw is het verbouwd. Dit is aangenomen aangezien de twee panden een gemeenschappelijke bouwmuur hebben en eenzelfde gevelindeling kennen.

Degene die ons pand neerzette is Jacob Pietersz Voordaegh – ook gespeld Voordagh -, die in 1664 het erf van Burgemeester en Thesaurieren voor ƒ 800 koopt. Het erf is 26 voet breed en 58 voet lang. Het erf wordt in 1672 volgebouwd, er staan dan twee huizen, nr 15 en nr 17, met een gezamenlijke regenbak. Het waren beleggingspandjes voor deze metselaar.

Jacob Pietersz Voordagh wordt in 1621 geboren in Groningen. Uit de archieven maken wij op dat hij metselaarsgezel is op het moment dat hij, op 27 april 1641, in Amsterdam in ondertrouw gaat met Jannetje Jans. In 1675 overlijdt Jacob. Hun achterkleinkind, ook genaamd Jacob Voordaegh, gedoopt op 8 December 1684 in Amsterdam, is vertaler treurspelen van beroep en ook regent, vanaf 1722. Hij is één van de verkopers van het huis in 1730. Bij de verkoop staat beschreven dat “aan de achterzijde de speelhuizen van Voordaag en verkopers staan”.

De koper van het huis in 1730 is Amsterdamse Maria Verhoeven. Zij is gedoopt in 1661 en dochter van een kunsthandelaar en herbergier uit Haarlem. Zij was in 1680 getrouwd met de wijnkoper Poulus Waegenburgh die ook in Amsterdam geboren was maar dan rond 1657. Na het overlijden van haar man woont ze in de Amstelkerkstraat als zij op 20 juni 1687 de zeeman Johannes Elgersma huwt, een zoon van Jannetje Jans van den Twelen.

In 1742 is de goudsmid Jan Wagenburg bewoner en in 1770 is er opnieuw een Johannes Elgersma eigenaar van de twee panden. Hij is wellicht degene geweest die de huidige tweelingpanden heeft gebouwd. De datering derde kwart 18e eeuw is gebaseerd op de uiterlijke kenmerken van de halsgevel; Lodewijk XV stijl met gebogen topfronton en vrij sobere klauwstukken. Ook de verschijningsvorm van de wandkast op de begane grond van nummer 15 vertoont Lodewijk XV stijlkenmerken (rocaille). De deuromlijsting is 19e eeuws.

De Lodewijk XV-stijl is vernoemd naar de Franse koning Lodewijk XV, die regeerde van 1715 tot 1774. De stijl werd in de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden toegepast rond het midden van de 18e eeuw. De stijl is speels, licht en asymmetrisch en wordt gekenmerkt door uitbundige en krullerige versieringen (rocailles).