Tuinhuis Keizersgracht 62-64

Het tuinhuis van weduwe H.J. Boelen stond tot 1917 achter Keizersgracht 587, ook wel het huis met de witjes genoemd. Dat pand was 6 meter breed en het tuinhuis 11 meter breed dus waarschijnlijk stond het ook achter het gespiegelde tweelingpand op nummer 589. We hebben het over ‘stond’ want in 1917 moesten de panden, inclusief tuinhuis en buurpanden tot en met de hoek met de Vijzelstraat, wijken voor nieuwbouw van de Nederlandsche Handelmaatschappij De Bazel aan de Vijzelstraat én de verbreding van die straat.

Sinds 1883 reden er al paardentrams door de Vijzelstraat en vanaf 1904 de eerste elektrische tram, maar vanwege de komst van twee extra lijnen moest de straat in 1917 verbreed worden. Het tuinhuis heeft een tijd opgeslagen gestaan waarna het in 1973 een plek kreeg achter onze rijksmonumenten Keizersgracht 62 en 64.

Het tuinhuis beleefde zijn grote bloei in de achttiende eeuw. Het groeide in deze periode uit tot een architectonisch kleinood, meestal fraai versierd en verlevendigd door sculptuur. Er zijn op dit moment welgeteld meer dan 300 tuinhuizen binnen de Singelgracht, van historisch tot modern. Een aantal van de belangrijkste tuinhuizen is bewaard gebleven op hun oorspronkelijke plaats of soms overgebracht naar andere tuinen binnen- en buiten Amsterdam.

Mogelijk werden deze huisjes in het groen gebouwd met een bepaalde functie: als het weer het toeliet konden de bewoners van het grachtenhuis met hun gasten zich hier aangenaam verpozen. De belangrijkste reden om zo’n tuinhuis te bouwen was echter een louter esthetische. De gebruikers van het hoofdhuis waren met gasten vaak in de zaal op de eerste verdieping in het achterhuis en hadden vanuit die zaal het mooiste gezicht op hun keurtuin en het tuinhuis, een architectonische afsluiting van hun kavel. Duitsers noemen dit ‘Aussicht architektur’ : gebouwd om het uitzicht te veraangenamen.

Achter de koopmanshuizen Keizersgracht 587 en 589 stond het tuinhuis wat later gelukkig een plek kreeg op dezelfde gracht. Ze zijn in 1699 gebouwd voor Johanna Sophia Carlof en Martinus Schaep of Schaephuyzen. Tot 1727 was de Keizersgracht 587 in handen van de familie Carlof. De laatste gebruiker van het tuinhuis heette Eva Fockelina Smidt van Gelder, zij was een dochter van een rijke papierfabrikant in Wormerveer. In 1885 trouwde ze met wijnhandelaar Hendrik Jan Boelen, directeur van het beroemde wijnhuis Boelen. Het familiebedrijf werd in 1733 opgericht en bestaat nog steeds. Nadat Hendrik Jan in 1890 overleed, nam Eva de zaak over, totdat haar zoon Jacobus deze kon voortzetten. In 1906 verhuisde de weduwe naar de Keizersgracht 587. Daar bleef ze wonen tot oktober 1917, waarna het huis werd gesloopt en het tuinhuis ontmanteld.

Hoe het tuinhuis in de tuin van bankiershuis Teixeira de Mattos aan de Herengracht 466 terecht kwam weten we niet. De met onkruid overwoekerde delen tuinhuis werden “gevonden” toen het bankiershuis failliet ging in 1966. Gelukkig wist het Bureau Monumentenzorg Amsterdam hiervan en hebben zij ons hierop geattendeerd waardoor het tuinhuis een mooie nieuwe bestemming kreeg achter onze panden.

Het tuinhuis werd ingericht als muziekzaaltje van het Amsterdams Muzieklyceum, een voorloper van het Sweelinck Conservatorium. Zij huurden ook de panden 62 en 64. Na hen kwam het Euro Business Center (EBC) in de drie panden. EBC is het eerste business center van Nederland. Zoals zij het zelf zeggen zijn ze een intiem boutique style business center in het hart van Amsterdam waar bedrijven de ruimte krijgen om te groeien. Johan Cruijff heeft zelfs in het tuinhuis zijn contract met de Sponsorloterij en de Postcodeloterij getekend.