Hier kon men terecht voor boezeroen, borstrok en duffelsche jomper

K

Kadijksplein 7

Kadijksplein 7, Amsterdam

In 1724 koopt broodbakker Hendrik Bisschop de erven waarop de drie winkelwoonhuizen Kadijksplein 5, 6 en 7 zullen komen. In het pand op nummer 7 komt een broodbakkerij, een beroep dat we tot zeker 1879 zullen tegenkomen op dit adres. Daarna komt er de zaak in manufacturen en werkkleding van de Gebrs. Adolfs. Met het gereedkomen van de restauratie van onze panden aan het Kadijksplein in 1997 kwam een einde aan een groot en bijzonder stadsvernieuwingsproces in de Kadijken: het naargeestige plein van de laatste decennia maakte plaats voor een levendige en gezellige plek waar met plezier gewoond en gewerkt wordt.

1727
Bouw
1997
Stadsherstel eigenaar
1997
Restauratie
Nu
Winkelwoonhuis
Bouw
Broodbakkerij

In geval van nood mag het geërfde ‘verteerd’ worden

De percelen van het huidige Kadijksplein worden in 1722 uitgegeven. In januari 1723 wordt Sibout Bollart eigenaar van een aantal erven. Hij laat deze niet bebouwen en in 1724 koopt Hendrik Bisschop de erven waarop de panden van Kadijksplein 5, 6 en 7 zullen komen. In 1727 zijn de erven volbouwd. In het pand op nummer 7 komt een broodbakkerij.

Hendrik is getrouwd met Neeltje Huyge Booy, die oorspronkelijk uit de regio Rotterdam komt. Neeltje overleeft Hendrik en na haar overlijden wordt het pand in 1758 verkocht door haar erfgenamen: haar broer Abraham, haar zussen Machteltje en Niesje en de twee zonen van haar overleden zus Lysbeth.
Ten aanzien van zus Niesje is er de bepaling dat wat zij erft buiten de gemeenschap van goederen dient te blijven van haar en haar man. In geval van nood mag zij wat zij erft ‘verteren’, hetgeen nu het geval blijkt: zij en haar man kunnen niet in hun levensonderhoud voorzien.

Koper is Johan Casper Kleijnsorge. En na het overlijden van hem en zijn vrouw Elisabeth Bergveld wordt Balthasar Fredrik Wellinghoff eigenaar in 1803. In het pand zijn nog lange tijd bakkers actief, tot in 1879 treffen we in het Stadsarchief het beroep aan op dit adres.

Kleding
Manufacturen

Gerenommeerde winkel met goede qualiteit

In het decennium daarna verandert dit, want in 1889 wordt het winkelhuis als manufacturenzaak te huur aangeboden met overname van opstand. De Gebroeders Adolf nemen hier hun intrek en beginnen er hun zaak in ‘gemaakte goederen’, een ander woord voor kleding. Ze zijn gespecialiseerd in bedrijfskleeding en dan met name zeemansuitrustingen. Of je nu op zoek bent naar blauw keper werkpakken, kielen, borstrokken, boezeroens, oliegoederen, Engels-leeren en Manchester broeken, duffelsche jompers of Jaeger baaien hemden en broeken: bij Adolfs kun je terecht.
De naaimachines zullen overuren gedraaid hebben op dit adres: boven woont en werkt namelijk mej. Braat, die costumière is.

De zaken gaan kennelijk goed voor de broers want in 1901 staat een aankondiging in de krant dat de “welbekende firma in gemaakte werkmansgoederen succes ondervond door het leveren van goede qualiteit en bijzonder goede coupe” en nu een tweede zaak opent aan de Haarlemmerdijk 123.

De winkel blijft tenminste tot 1939 aan het Kadijksplein gevestigd. P.J. Adolfs houdt zich niet alleen bezig met het maken van kleding. In 1896 wordt hij lid van de Ahtletische Club ‘de Germaan’, die nog altijd bestaat als onderdeel van de fusie ASV Germaan/De Eland.

Winkel
Kleermakers patroonheilige

In de jaren veertig kun je hier je accordeon laten stemmen

Ook was P.J. Adolfs een gelovig man, hij was betrokken als wijkmeester van het Rooms-Katholieke Oude Armenkantoor en ook was hij vicepresident van de conferentie van de Heilige Anna, onderdeel van de Vereeniging van den H. Vincentius van Paulo. Deze Sint-Anna is volgens sommige christelijke en islamitische tradities de moeder van de Maagd Maria en dat Adolfs juist met haar affiniteit voelde is niet vreemd: ze is de patroonheilige van onder meer schippers, mijnwerkers, meubelmakers en … kleermakers.

Niet alleen Adolfs staat in dit verband vermeld op het adres Kadijksplein 3 (oude nummering), dit geldt ook voor makelaar en president van deze zelfde conferentie, H.L. Boers, en voor J.W. Smit, penningmeester van het centraal bestuur van de Nederlandse Rooms Katholieke Volksbond onder patronaat van St. Willibrordus.

In 1946 zit muziekhuis en muziekinstrumentenbedrijf Amico in het pand. Het is vlak na de Tweede Wereldoorlog en “nieuwe accordeons kunnen wij nog niet leveren” en “komen er voorlopig nog niet”, zo is te lezen in de advertenties. Maar wel kan men er terecht voor het repareren en nieuw op toon stemmen. In 1951 wordt het faillissement uitgesproken.

In de jaren vijftig en zestig zit er een elektronicazaak en al tenminste sinds 1979 zit lijstenmaker Alulijst in dit pand.

Huurder
Sinds 1979

Alulijst: ambachtelijke lijstenmakerij

Louis Westdijk begon in 1979 in loondienst bij Alulijst en nam de zaak in 1983 samen met een compagnon over. Kort daarna, in 1986, werd het pand onteigend door de gemeente die plannen had om de hele buurt van de Kadijken op te knappen.

Tijdens de restauratie in 1997 verkaste Alulijst voor anderhalf jaar naar een container aan de waterkant aan de overzijde van de straat. Dat viel niet mee, zo lezen we in het Parool: “(Westdijk) heeft zijn 140 vierkante meter werk- en winkelruimte moeten inruilen voor ‘drie bij twaalf’.”

Louis was dan ook blij om in 1998 te kunnen terugkeren naar het vernieuwde pand, waar destijds ook de bedrijfsruimte van Kadijksplein 6 bij hoorde. Toen zijn collega met pensioen ging en Alulijst een eenmansbedrijf werd is de ruimte in 2016 gesplitst; op nummer 6 is nu een bakkerij.

Louis vertelt met enthousiasme over zijn werk als ambachtelijk lijstenmaker. “Ik heb het vak in de praktijk geleerd. Je moet er een vaste hand voor hebben èn voorzichtig kunnen werken, want je bent met spullen van waarde bezig. Tegenwoordig zijn er meer machines, bijvoorbeeld voor passe-partout snijden.  Ook heeft iedereen een printer en kun je op internet ingelijste stukken bestellen. Maar voor het precieze handwerk ben je hier aan het juiste adres.”

Meer informatie op de website van Alulijst.

Rol van Stadsherstel
Een feest versus afzien

Het gereedkomen van de restauratie van de Stadsherstelpanden aan het Kadijksplein betekende het eind van een groot en bijzonder stadsvernieuwingsproces in de Kadijken. Nadat – met het verplaatsen van de havenactiviteiten naar westelijk Amsterdam – het hele gebied in de jaren 70 in verval was geraakt, werd besloten om de pakhuizen aan het voorheen ‘douanevrije’ Entrepotdok te herbestemmen tot woningen en kleinschalige bedrijfsruimte. Dit unieke project, het was het eerste grote Nederlandse project waar sociale woningbouw werd gerealiseerd in een monumentaal casco, werd de aanjager om het gehele Kadijkseiland op te knappen.

In het jaarverslag van 1997 lezen we “De bedrijven zijn gedurende de gehele bouwtijd ondergebracht geweest in keten, die aan de overkant van de straat tegen de waterkant waren neergezet. Afgezien van de problemen die dit opleverde voor de bedrijfsvoering, hadden ze in deze kwetsbare situatie ook te lijden van veelvuldige inbraken. Voor ons is een stadsvernieuwingswerk als dit een feest, je ziet immers voor je ogen een hele gevelwand opknappen! Voor een ondernemer met een bedrijf ter plaatse is het daarentegen een periode van afzien. Dat ze allen actief meegedacht hebben over de invulling van hun vernieuwde bedrijfsruimte is een verrijking van het bouwproces geweest.”

Vrienden bedankt

De strook met stoepzones aan de voorgevels was in de loop der tijd sterk verarmd. Terwijl juist de aanwezigheid en afwisseling van hardstenen stoepplaten, gesmede of gegoten ijzeren hekwerken, stoeptreden en steile, diepe toegangen tot kelders de beleving van de semi-openbare ruimte compleet maken. Dankzij een bijdrage van de Vrienden konden hier de hardstenen stoepen en trappen met gietijzeren balusters teruggebracht worden. Word ook Vriend en maak dit soort restauraties mogelijk.
Word ook Vriend
Meer informatie

Bronnen:
Archief Stadsherstel
Stadsarchief Amsterdam
Delpher

Aan dit project hebben meegewerkt:
Restauratiearchitect: Sytze Visser
Restauratieaannemer: Vink Bouw BV
Constructeur: ing. A.T. Brands

Dit project is mede mogelijk gemaakt door:
De Vereniging Vrienden van Stadsherstel

Cookie toestemming
Wij gebruiken cookies om uw gebruikerservaring te optimaliseren en het webverkeer te analyseren. De analytische cookies zijn volledig geanonimiseerd en worden niet gedeeld. Lees meer over hoe wij cookies gebruiken. Als u akkoord gaat met ons gebruik van cookies, klikt u op "Ok, ik wil verder".
instellingen
Functionele cookies: deze cookies zijn nodig voor een goed werkende website
Analytische cookies: deze cookies worden gebruikt om statistieken van de website bij te houden. De analytische cookies zijn volledig geanonimiseerd en worden niet gedeeld. Tevens wordt het laatste octet van het IP-adres automatisch gemaskeerd.