De bewoner stond op een schuttersstuk met zijn twee schoonvaders

G

Geldersekade 53

Geldersekade 53, Amsterdam

In dit huis woonde de vermogende koopman Dirck Joosten Ryscamp. Samen met zijn twee schoonvaders staat hij afgebeeld op het schuttersstuk van Bartholomeus van der Helst. Maar ook na hem woonden er interessante en ondernemende eigenaren, zoals de stukadoorsfamilie Grunning en de kleermakersfamilie Hooghiemstra.

1596
Huis gebouwd
1959
Stadsherstel eigenaar
1963
Partiële restauratie
1996
Resterende restauratie
Nu
Woningen en bedrijfsruimte
Bouwheer
Groote Pyet

Met De Pinas in de gevel

De Geldersekade was ooit een deel van de aan het eind van de 15e eeuw gegraven stadsgracht. Hij loopt vanaf de Sint Antoniespoort (tegenwoordig de Waag) en mondt bij de Schreierstoren uit in het IJ. De stadsgracht bevond zich aan de overzijde van het huis, al stond ons huis er toen nog niet. Na het slechten van de stadsmuur kwamen hier stenen huizen.

Ons huis op nummer 53 werd gebouwd in 1596, in opdracht van de vermogende scheepstimmerman Pieter Jacobszn, alias Groote Pyet. Hij bouwde ook de nummers 55 en 57 en de achterliggende huizen Kromme waal 18 en 19. De eerste verkoop binnen dit geheel dateert van 1605, als Groote Pyet het huis en erf ‘buiten het Waterpoortje’ verkoopt aan Peter Camps. Aan de noordkant houdt hij zijn huis, aan de oostkant heeft Pyet nog vrije doorgang en een watergang over het verkochte erf. Aan de zuidkant grenst het erf aan dat van Grietgen Gerrits, daar is een kuil in de grond, behorende bij het secreet. In de koopakte wordt opgenomen dat er niet bijgebouwd mag worden voordat Grietgen Gerrits en Peter Camps de kuil op gezamenlijke kosten hebben laten reinigen. Voordat het huis in 1641 weer verkocht wordt stond ‘De Pinas’ in de gevel. Een pinas was een klein zeilschip met vierkante achtersteven.

Eigenaar en bewoner
Schuttersstuk

Schoonvader had brouwerij De Haan

In 1641 wordt Dirck Joosten Ryscamp, (1591- 1654 Oosterkerk) een vooraanstaand touwslager, koopman en reder, de eigenaar. Hij koopt ook het noordelijk huis en de gang. In het Rijksmuseum is een schilderij waar hij samen met zijn eerste schoonvader Jan Hectorsz van Chanu op staat. Naast Kapitein Roelof Bicker (midden) staat rechts met de gesteven kraag luitenant Jan Michielsz Blaeuw. Het is in 1639 geschilderd bij de bierbrouwerij de Haan op de hoek van de Lastage (hoek Geldersekade en Rechtboomssloot). Uiterst links aan de rand heeft de schilder, Bartholomeus van der Helst, zichzelf afgebeeld.

Ryscamp’ s tweede vrouw in 1634 is Judith Pieters Hulft (1602-1676 Oosterkerk). Zij is de dochter van Pieter Evertsz Hulft die op de Geldersekade een bierbrouwerij heeft. Dat is de brouwerij waar bovengenoemd schilderij gemaakt is. Pieter Evertsz Hulft, Ryscamp’ s tweede schoonvader, staat als vaandrig (rechts tegenover Blaeuw met imposante kleding) afgebeeld op het doek. In 1677 verkopen de erfgenamen van de weduwe Judith Hulft het huis.

In de 18e eeuw woonden hier achtereenvolgens een aantal koperslagers. Zoals Frans Voorraad, die van zijn vader, die koperslager was, in 1745 de helft van het huis erfde en de andere helft erbij kocht. In de tweede helft van de 19e eeuw woonde de meester-timmerman D. de Ridder in het pand.

Bedrijf
Stukadoorsbedrijf Grunning

Uit de plaats waar C&A ook vandaan kwam

Sinds 1941 wonen er leden van de familie Hooghiemstra in het huis. De vader van mevrouw Hooghiemstra, Eduard Grunning, had het pand in 1914 gekocht, hij had het stukadoorsbedrijf Grunning weer van zijn vader overgenomen. Opa Grunning was net als o.a. de oprichters van de C&A, Lampe en Cloppenburg, afkomstig uit het Westfaalse Mettingen. Hij begon in Amsterdam in de 19e eeuw een stukadoorsbedrijf, in de Sint Annenstraat 10-12-14-16 (toevallig ook door Stadsherstel gerestaureerd).

Eduard Grunning ging na de overname van het bedrijf zelf op de Geldersekade 53 wonen met zijn vrouw Marie, ook hield hij er kantoor. Eduard had 70 werknemers in de Sint Annenstraat, die elke zaterdag hun loonzakje kwamen halen op de Geldersekade. Hij was een sociaalvoelend man. In de crisisjaren betaalde hij toch uit, ook als er geen werk was. Eduard en Marie hadden 4 kinderen, George, Fer, Truus en Hanny. Met de kinderen gingen ze elk jaar zes weken op vakantie in Mettingen.

Bedrijf
Kleermaker

Dames- en herenkleding voor de gerenommeerde zaak Meddens

Dochter Hanny trouwt met de Friese kleermaker Ynte Sybrandus Hooghiemstra. Ze hadden elkaar leren kennen op een bal voor katholieke werkgevers, daar waren hun vaders lid van. Na het overlijden van Hanny’s vader Eduard gaan zij op Geldersekade 53 wonen. Op de bovenste verdieping had Ynte een atelier, met een cheffin en twaalf meisjes. Hooghiemstra was meestersnijder. Hij maakte dames- en herenkleding voor gerenommeerde zaken als Meddens, de Bonnetterie en Krause en Vogelzang.

Op 1-hoog was de paskamer, waar ook een grote snijtafel stond. Ynte maakte modellen, die werden eerst ‘doorgepast’ door mannequins en vervolgens werden de modellen in een kleine oplage geconfectioneerd.

Op een van hogere verdiepingen sliep vroeger ook de Volendamse dienstbode Aal, die kwam bij de familie toen ze twaalf was en bleef er tot haar zeventigste. De familie heeft haar daarna ingekocht in het particuliere Bejaardenhuis Vredenburgh. De kleermakerij werd in de loop der jaren kleiner maar de heer Hooghiemstra bleef tot aan het einde zijn werkplaatsje op zolder houden. Na het overlijden van Marie Grunning, de moeder van Hanny, werd dit huis en andere huizen door de kinderen verkocht. De Hooghiemstra’s bleven er wonen nadat wij eigenaar werden. Ynte overleed in 1994 en Hanny 5 jaar later.

Rol van Stadsherstel
Eigenaren bleven er wonen

Natuurlijk is er in de loop der eeuwen het nodige veranderd aan het huis. Het is hoger geworden en kreeg in het begin van de 19e eeuw een rechte lijstgevel. De spiltrappen bleven en nog steeds zien de bewoners vanuit de ramen op de bovenste verdieping de top van de Oudekerkstoren en weten dan meteen hoe laat het is. Rechts rijst boven de daken de koepel van de Sint Nicolaaskerk uit. Geen verkeerd uitzicht dus. Van het ondiepe pand (7,20 m) is in 1963 de voorgevel gerestaureerd volgens een tekening van Bureau Monumentenzorg. De grote ramen van de woonkamer met glas-in-lood werden vervangen door ramen met een roedeverdeling. Ook de kap werd onder handen genomen.

Het echtpaar Hooghiemstra zei ooit over hun woongenot aan de Geldersekade: “de omgeving biedt ook nogal wat negatieve aspecten maar … je wordt hier wel met je neus op de realiteit van het leven gedrukt. En als je de huisdeur achter je sluit, laat je dat alles achter je. Het is heus goed wonen hier. De kinderen komen graag terug naar hun vertrouwde ouderlijk huis. En wie niet binnen wil komen, die loopt maar door. Buiten wonen? Och, met de bomen ben je ook gauw uitgeteld”.

Mede door de restauraties van Stadsherstel aan de Geldersekade werd het wonen alleen maar beter.

Meer informatie

Bronnen:
Geldersekade – Els van Wageningen
Archief Stadsherstel
Stadsarchief Amsterdam
Beeldbank Rijksdienst voor het Cultureel erfgoed
Beeldbank Rijksmuseum
Delpher

Aan dit project hebben meegewerkt:
Restauratiearchitect: E. H. Weber
Restauratieaannemer: Firma Hoen / Kruizinga

Cookie toestemming
Wij gebruiken cookies om uw gebruikerservaring te optimaliseren en het webverkeer te analyseren. De analytische cookies zijn volledig geanonimiseerd en worden niet gedeeld. Lees meer over hoe wij cookies gebruiken. Als u akkoord gaat met ons gebruik van cookies, klikt u op "Ok, ik wil verder".
instellingen
Functionele cookies: deze cookies zijn nodig voor een goed werkende website
Analytische cookies: deze cookies worden gebruikt om statistieken van de website bij te houden. De analytische cookies zijn volledig geanonimiseerd en worden niet gedeeld. Tevens wordt het laatste octet van het IP-adres automatisch gemaskeerd.