Dirk van Hasseltssteeg 1

Gezin met 10 kinderen in een klein huisje

Koopman Alexander Levie Dikker (1839-1929) trouwt in juli 1863 met Geesje de Paauw (1837-1913) en in december van dat jaar komen zij op dit adres wonen. Baby Bloeme (1863-1941) is in april geboren en bij het huwelijk erkend. Het echtpaar krijgt hier vervolgens nog drie kinderen tussen 1868 en 1874: Louis (1868 – Auschwitz, 1942), Philip en Anna. Het jaar 1875 eindigt dramatisch voor het gezin als ze in korte tijd hun twee jongste kindertjes verliezen. Twee jaar later wordt er dan nog een babymeisje geboren: Henriëtte (1877 – Auschwitz, 1942). Ook woont oom Hartog Alexander Dikker (geboren in 1814) een klein half jaar in. In mei 1889 verhuist het gezin, de oudste dochter Bloeme is dan al uit huis.

In dezelfde maand krijgt het huis nieuwe bewoners: het gezin van koopman Levie Waterman (geboren 1858) en Elisabeth de Hond (geboren 1859), met wie hij in 1880 is getrouwd. Eisabeth is hoogzwanger als ze hier komen wonen want de volgende maand wordt Louis geboren, het vijfde kind. Tussen 1881 en 1887 zijn al Sientje, Samson, Joseph en Marcus geboren. In 1891 volgt dochter Rosetta. Hoewel Levie pas in 1922 verhuist vanaf dit adres staan de vier daarop volgende kinderen niet in het bevolkingsregister: Abraham, Isaac, Keetje en Nathan.

Zoon Abraham heeft als sigarenmaker zijn zaakje iets verderop op nummer 5-7 en doet in 1942 aangifte van diefstal van zijn gehele voorraad ter waarde van ongeveer ƒ 800,-. Van het hele gezin Waterman inclusief hun partners en kinderen overleven alleen Isaac, Nathan en een kind van Rosetta de holocaust.

Samengevoegd met nummer 3

Neeltje Dot (geboren 09-01-1822), komt hier als weduwe van zeevarende Jan Willem Bartels in 1891 wonen. Ze komt oorspronkelijk uit Zaandam en woont op meerdere adressen in de steeg. In 1894 verhuist ze naar nummer 2.

Eind jaren zeventig van de vorige eeuw wordt kennelijk uit alle macht geprobeerd het pandje, inmiddels samengevoegd met nummer 3 aan de man te brengen, met diverse omschrijvingen. Zo is er een advertentie waarin genoemd wordt dat het voorkomt op de monumentenlijst, wordt het aangeboden als artistiek monumentenpandje voor ƒ 145.000,-, als coffeeshop/ eethuisje voor ƒ 300.00,-, als bedrijfspand voor ƒ 155.000,-, als een leeg pandje en met een neutrale omschrijving dat het prof. verbouwd is tot één geheel, geschikt voor bedrijf/ won. voor ƒ 179.000,-.
Het komt kennelijk helemaal goed en dat willen de nieuwe gebruikers graag laten weten: in 1983 komen we advertenties tegen waarin het wordt aangeprezen als een gezellig ingericht huis waar de gastvrouw de deur voor je open doet in hoge hakken – en niets meer dan dat – en waar je je zakenpartner gerust mee naartoe kunt nemen.

Een verrassende indeling met dakterras

Een gebundelde restauratie – zoals hier van vijf pandjes – bespaart kosten, bijvoorbeeld door één (steeg)brede steiger te plaatsen, en beperkt de overlast tot één bouwperiode.

Om de binnenstad leefbaar te houden zijn wij groot voorstander van wonen boven bedrijfsruimten, maar de realiteit is dat het opofferen van een paar vierkante meter voor het plaatsen van een trap onrendabel is voor bedrijven. Wij stelden voor om via ons pand ontsluiting te realiseren van bovenverdiepingen aan de Nieuwendijk, maar hoewel dit praktisch gezien mogelijk was wilden de winkeliers hier niet aan bijdragen: het leverde ze vanuit commercieel oogpunt simpelweg niet genoeg op.

Zonde in onze ogen, maar daarop hebben wij ons eigen plan getrokken. Met het wegbreken van de muur tussen nummer 1 en 3 was al eerder één woning ontstaan met verschillende niveaus. Besloten werd om deze verrassende indeling te behouden. Wel zijn de trappen beter begaanbaar gemaakt. Bovenop nummer 1 kwam een dakterras en in ditzelfde pand is op de insteekverdieping en in het souterrain een kleine bedrijfsruimte gerealiseerd waar na de restauratie een schoenmaker zijn werkplaats had. Had nummer 3 voor restauratie één deur in het midden, nu zijn er twee ingangen: één naar de bedrijfsruimte en één voor de woning. Door te kiezen voor frisse kleuren bij de restauratie heeft de steeg, in een van de oudste gedeeltes van Amsterdam, een aantrekkelijker aanblik gekregen.