Gehoorzaal Chocoladekerkje
Oudegracht 69, WeespStadsherstel wordt in 2010 eigenaar van de Van Houtenkerk. Deze kerk is gebouwd op het voormalig fabrieksterrein van het chocoladeimperium van Van Houten. De gezusters Van Houten lieten het bouwen en schonken het in 1940 aan de Nederlandse Protestanten Bond (NPB) en zij schonken het op hun beurt weer aan Stadsherstel. Nu is dit prachtige chocoladekerkje met authentiek Jugendstil interieur te huur voor allerlei (culturele) activiteiten.
Lees HIER ook het artikel over de Kosterwoning Van Houtenkerk.
Lees HIER ook het artikel over de gezusters Van Houten en de geschonken kerk.
Caspar van Houten bemoeide zich met het ontwerp.
Voor het ontwerp van de kerk was de keuze gevallen op het bureau Klinkhamer en Ouëndag. Maar op de ontwerptekening van de kerk zien we ook opmerkingen van Caspar van Houten. Hij had net zijn uitbundige Villa Casparus laten bouwen door architect Abraham Salm, die in Artis met Ouëndag en Klinkhamer had samengewerkt. Wellicht was dat de aanleiding tot de opdracht.
De samenwerking tussen de architecten J.F. Klinkhamer en B.J. Ouëndag was gestart in 1899 en zou tot 1905 –het bouwjaar van de kerk- voortduren. Op de bouwtekening van de Van Houtenkerk is alleen de naam van Ouëndag te zien, dus de samenwerking is toen vermoedelijk gestopt. Ouëndag ontwierp een eenvoudige kerk in eclectische overgangsstijl, met neo-romaanse en neogotische elementen, invloeden van Berlage én een bijzonder Jugendstilinterieur met een opmerkelijke dakspantenconstructie.
Een prachtig gebouw met uitmuntende akoestiek
Bij de opdracht tot het ontwerpen van de kerk telde de NPB slechts 90 leden. Toch werd besloten voor een grootschalige kerk die plaats bood aan 300 mensen. Wishful thinking? Voor de huidige functie is het in ieder geval een perfecte grootte!
Het ontwerp blinkt uit in detaillering, aan de binnen- én aan de buitenkant. Ingenieuze en decoratieve baksteenconstructies geven levendigheid aan de buitengevel, Jugendstil-sjabloonwerk, lampen, houtsnijwerk en kleurrijke gebrandschilderde ramen maken van het interieur een aantrekkelijk geheel. Een gesammtkunstwerk is het in feite, waar interieur en exterieur een samenhangend geheel vormen. Bijkomend voordeel is dat de akoestiek uitmuntend is.
“Een goed, degelijk bouwmeester” en “een eenvoudig, bescheiden man, wars van alle aan-den-weg-timmerdij”
In de notulen van de bestuursvergadering van de NPB worden jarenlang de gebreken aan het gebouw genoemd. Vochtplekken in de muren, defecten aan verwarming of orgel, lekkage aan de goten. Er kwam een ‘Mannenclub’, meest seniore vrijwilligers die wekelijks allerhande klussen oppakte waarvoor niet per se professionele hulp nodig was. De leden hadden zich enorm ingezet de kerk in goede staat te houden, maar het groeide hen op den duur boven het hoofd.
Decennialange inspanningen van de vrijwilligers konden toch niet voorkomen dat het gebouw bij overname aan Stadsherstel in 2010 in slechte staat verkeerde. Stadsherstel kocht het gebouw in 2009 voor het symbolische bedrag van € 1,-, op voorwaarde dat de NPB kerkdiensten mochten doorgaan.
Bij de restauratie en aanpassingen stond het gebruik van de kerk als multifunctionele, sociaal-culturele ruimte centraal.
Het dak kreeg haar leien terug
Het was een behoorlijke klus om de kerk terug te brengen naar een goede staat en bruikbaar te maken voor een nieuwe multifunctionele functie. Daarbij werden natuurlijk alle monumentale onderdelen van het Jugendstil interieur bewaard en waar nodig gerestaureerd. Aan de buitenkant waren bijvoorbeeld veel bakstenen aangetast omdat ze in het verleden verkeerd gevoegd waren. Zij moesten daardoor aangeheeld of vervangen worden.
Op een mooie manier zijn de ruimtes ingepast die nodig zijn voor het huidig gebruik, zoals keuken, toiletgroepen en garderobe. En zo is ook het nieuwe luchtcirculatie-systeem onzichtbaar weggewerkt achter de lambrisering, die iets naar voren is geplaatst. De glas -in-loodramen moesten gerestaureerd worden en werden meteen voorzien van beschermende voorzetramen.
In 2019 was het eindelijk zover dat de kerk haar originele dakbedekking van leien terugkreeg. Loodgieters vonden daarbij trotseerloodjes terug die hun bedrijf tientallen jaren geleden aangebracht hadden.
De zusters Van Houten hadden zich geen beter gebruik kunnen wensen.
Weesp heeft er met de Van Houtenkerk een kloppend cultureel hart bij. Vanaf het begin is de kerk opgenomen in de culturele programmering van Stadsherstel en het is de gedroomde locatie voor concerten, diners, bijeenkomsten, kunst- en antiekbeurzen en jaarlijks terugkerende evenementen zoals het Weesper Chamber Music Festival, Korenfestival of het ChocoladeFestival.
De kerkbanken hebben plaats gemaakt voor stoelen, zodat de ruimte multifunctioneel is in te richten. Alle faciliteiten voor wat voor bijeenkomst dan ook zijn aanwezig. De Van Houtenkerk is een bijzondere plek gebleven waar mensen en cultuur samenkomen; de zusters Van Houten hadden het zich niet beter kunnen wensen!
Bronnen:
Archief Stadsherstel
Stadsarchief Amsterdam
Delpher
Dit project is mede mogelijk gemaakt door: