Oudezijds Achterburgwal 189

Eigendom van vroege aanhangers van het protestantisme

Sinds 1981 zijn wij eigenaar van Oudezijds Achterburgwal 189-195. Deze woningen zijn gebouwd op grond van het 15e-eeuwse katholieke St Ursulenconvent. Met de verhuur van de huisjes werden wat extra inkomsten gegenereerd. De panden zoals die er nu staan zijn van latere datum. Het hoekpand nummer 187 draagt een gevelsteen met het opschrift ‘1727 Huysman’ en te oordelen naar de waardestijging rond die tijd geldt dit ook voor de andere huizen in het rijtje.

Met de Alteratie van 1578 wierp de stad Amsterdam het katholieke geloof af en werd het protestantisme de heersende godsdienst. Het klooster werd gesloopt en de grond en ook deze huisjes aan de Oosterachterburgwal – zoals die toen heette – werden eigendom van het stadsbestuur, die ze in 1594 verkocht.

Eigenaar van de woning met nummer 6, ter hoogte van het huidige nummer 189, wordt dan Wyndrich van Marcken (1539-1594), oudste zoon van een van de voornaamste zeepzieders in de stad, die een van negen opperkapiteins van de Burgerwacht was en al vroeg actief in gereformeerde kringen. Hij had in 1566, de tijd van de Beeldenstorm, behoord tot de ondertekenaars van de artikelen van de eerste gereformeerde kerk in Amsterdam.

Een van de allereerste VOC-aandeelhouders

Vader is borg als zijn zoon Wyndrich ƒ 2122,- betaalt voor het huis dat aan de achterzijde een plaatsje heeft, zo breed als de woning en ongeveer 11 voet lang. Al in oktober van hetzelfde jaar wordt Wyndrich echter begraven in de Nieuwe Kerk, die sinds de Alteratie van 1578 in gebruik is als Protestantse Kerk.

In 1642 is het huis nog in bezit van de erfgenamen. Aeltge van Marcken koopt in totaal ½ part van haar zussen Marritge en Diewertge van Marcken voor ƒ 1400,-. Waarschijnlijk is zij zelf dan al in bezit van tenminste ¼ part. Haar broer Frans zal ook een vierde part geërfd hebben. Wanneer hij overleden is, is onbekend.

Hun vader was een broer van Wyndrich, Hendrick van Marcken (1554-1635) en woonde aan de Oudezijds Achterburgwal. In 1602 investeerde Reinier Pauw, een van de grootste investeerders en bewindvoerders van de dat jaar opgerichte VOC, ƒ 100,- voor Hendrick, waarmee hij tot de oudste VOC-aandeelhouders behoorde.

Dochter Aeltge (1590-1648) is gehuwd met kapitein Jan Garbrandsz., maar was eerder weduwe van Barent Gerritsz Bernardyns, die al voor 1629 overleden was. Misschien dat de verkopers in 1687, de nakomelingen van broodbakker Albert Gerritsz Barchuysen, afstammen van Aeltge en haar eerste echtgenoot.

Gedurfde diefstal onder de ogen van de politie

Andries Pietersz Heijckelenburg wordt in 1687 eigenaar voor ƒ 2200,-. Als zijn twee enige nagelaten kinderen Jannetje en Lydia het huis veertig jaar later in 1727 verkopen is de waarde meer dan verdubbeld: Jan van Loon betaalt ƒ 4600,-. Dit rechtvaardigt het idee dat dit huis evenals het buurpand op 187 uit deze periode stamt. In 1742 drijft Van Loon in een nabijgelegen pand een lintwinkel, waarmee hij een inkomen van ƒ 800,- vergaart.

Rond 1815 is H.J. van der Oom eigenaar van het dubbelpand. In het linker huis zijn in elk geval tussen 1851 en 1864 achtereenvolgens de kleermakers Lobeck en Kemp werkzaam. Henrich Wilhelm Lobeck is geboren in Pruisen. In 1879 dient de smid Van Lingen een verzoekschrift in voor het oprichten van een blikslagerij. Rechts woont eerst schilder Douwes en tussen 1864 en 1879 is dit horlogemaker Andries Cornelis de Weert (1808-1882). Zijn jongste zoon Jacob (geboren 1852) zet de zaak voort met Lijdia Jacoba van Goeverden (geboren 1855) met wie hij in 1879 is getrouwd. In 1908, Jacob is inmiddels overleden, wordt de weduwe die nog steeds winkelierster in horloges is, beroofd van een kistje horloges. Gelukkig is redding nabij: het hoofdbureau van de politie zit direct om de hoek.