Achterhuis Lauriergracht 12

De architect van Amsterdamse School straatmeubilair

Architectenbureau Rappange & Partners heeft een lange geschiedenis. Het is de opvolger van het in 1917 opgerichte bureau van de in 1878 in Amsterdam geboren architect Jan de Meijer. Op zijn twintigste werd Jan tekenaar bij architect Berlage, maar hij had ook voor Cuypers en Ouëndag gewerkt. De Meijer had een aantal belangrijke restauraties in Amsterdam op zijn naam staan. Het beeld dat het grote publiek van de vroege 17e eeuwse Amsterdamse bouwkunst heeft, is door hem gecreëerd. Hij probeerde gebouwen zoveel mogelijk naar hun 17e eeuwse gedaante terug te brengen. Daarnaast was hij ook planbeoordelaar voor monumenten. Hij zette zich via Heemschut en de Schoonheidscommissie in voor de verbetering van het stadsschoon. Maar hij ging bij het ontwerpen van zijn eigen architectuur met de tijd mee. Hij heeft o.a. in de Amsterdamse School stijl en in die van de Nieuwe Zakelijkheid gebouwd.

In 1922 werd hij door Publieke werken aangezocht voor het ontwerpen van straatmeubilair. Nog in datzelfde jaar ontwierp hij een publieke toiletgelegenheid op het Valeriusplein, in een uitbundige Amsterdamse Schoolstijl. Deze – later zeer vervallen – gebouwen zou Stadsherstel restaureren en herbestemmen. Ook ontwierp Jan de Meijer het vroegere kantoor van de West-Frieslandlijn (1932) in de stijl van het Nieuwe Bouwen. Het stond aan pier 10 op de De Ruyterkade en was vroeger een buur van ons NACO- huisje dat daar toen ook nog stond en nu een paar honderd meter oostelijker een plek gevonden heeft.

Onder andere architect van Het Achterhuis

In de jaren dertig was Henk Rappange senior (1899-1974) werkloos geworden, maar tot die tijd had hij gewerkt als timmerman. Rappange en de Meijer leerden elkaar kenen op een werklozenproject waar Rappange timmerman was en De Meijer architect. De Meijer raakte onder de indruk van het vakmanschap van Rappange en wilde hem graag in dienst hebben voor het uitvoeren en begeleiden van restauraties.

Henk Rappange trad in 1938 bij De Meijer in dienst en nam na diens dood in 1951 het bureau over. Het bureau heette in eerste instantie Architectenbureau voorheen Jan de Meijer. En in 1955 werd het officieel door Rappange overgenomen en kreeg het architectenbureau ook zijn naam.

Eén van de eerste grote projecten die Rappange uitvoerde, was de restauratie van het Achterhuis van Anne Frank in 1960. Otto Frank had Henk Rappange tijdens een lezing horen spreken over het Restauratie vak. Hij was hier zo van onder de indruk geraakt, dat hij hem de opdracht voor de restauratie gaf.

Tekenen met de tekenhaak

In 1957 kwam Joop van Druten in dienst als tekenaar. Van Druten had de Uitgebreide Technische School gedaan en deed voornamelijk het praktische werk. Hij werkte aan talloze restauraties, waarbij hij de opmetingen maakten en tekeningen met een ouderwetse tekenhaak uitwerkte. Zeer, zeer nauwkeurig.

Joop had een uitgesproken mening over het restauratie vak. Stella van Heezik, toen projectleider bij Stadsherstel, weet zich nog te herinneren dat hij een keer een tekening moest uitwerken voor het pand Geldersekade 14, het huis waar ooit Roemer Visscher woonde. Joop vond dat we de enkele deur die er vóór 1900 gezeten had, terug moesten brengen. Maar wij kozen voor restauratie van de rijk geornamenteerde dubbele deuren. Joop kon het niet laten om onder zijn tekening te zetten “onder protest”. Toen niet lang daarna het zoontje van Stella geboren werd, hoe kan het ook anders Roemer genaamd, kreeg ze van Joop een schattig kaartje met daarop geschreven: “Welkom lief jongetje”.

Joop van Druten verzamelde boeken over het restauratie vak, en ook over oud gereedschap. Na zijn overlijden liet hij dat alles aan Stadsherstel na. Omdat wij zelf niks met het gereedschap konden doen, zijn we op zoek gegaan naar een goede bestemming. Die hebben we gevonden; het gereedschap wordt nu gebruikt bij timmermansopleidingen.

Werken aan Stadsherstel projecten

Stadsherstel kwam in aanraking met het bureau Rappange via de toenmalig directeur van het Gemeentelijk Bureau Monumentenzorg. Rappange had het kantoor van dat bureau gerestaureerd, in de Dirk van Hasseltsteeg. In die panden mocht Stadsherstel in de beginjaren op zolder kantoorhouden.

In die beginjaren werden de restauraties van Stadsherstel nog uitgevoerd zoals in de tijd van Jan de Meijer. Veelvuldig werden panden ‘gereconstrueerd’, waarbij het ambacht van groot belang werd geacht.

Rond 1970 nam Henk Rappange junior de firma over, en in 1995 werd het architectenbureau overgenomen door Kees Doornenbal en Bart Kwant, onder de naam Rappange & Partners. De overname verliep tamelijk geruisloos, aangezien beiden al bij Rappange werkzaam waren, en met het vakmanschap van het bureau verder wilden gaan. Met Rappange & partners werken we op dit moment samen aan de plannen voor de restauratie van het Joods Gemeentegebouw in Haarlem.