Binnen Brouwersstraat 20
Binnen Brouwersstraat 20, AmsterdamIn 2001 ruilden wij enkele nieuwbouwpanden met het Gemeentelijk Woningbedrijf zonder geldelijke vergoeding voor enkele monumentale gebouwen, waaronder Binnen Brouwersstraat 20. Het is een eenvoudig, voormalig winkelpand met een rechte lijstgevel.
Binnen de dijk: dus Binnen Brouwersgracht
Vanaf 1612 werd vanaf de Brouwersgracht de grachtengordel in zuidelijke richting gegraven. De gracht, de Brouwerssteeg, de Buiten Brouwersstraat en de Binnen Brouwersstraat danken hun naam aan de bierbrouwerijen die in de 16e en 17e eeuw in deze buurt te vinden waren. De aanduiding “Binnen” (of “Buiten”) houdt verband met de ligging ten opzichte van de Haarlemmerdijk. De Binnen Brouwersstraat is een van de dwarsstraten die de Brouwersgracht verbindt met de Haarlemmerstraat.
Binnen Brouwersstraat 20 is een eenvoudig, voormalig winkelpand met een rechte lijstgevel. Aan de ene kant grenst het aan nummer 16, aangezien nummer 18 niet meer bestaat. Aan de andere kant grenst het aan rijksmonument Binnen Brouwersstraat 22, dat ook in het bezit is van Stadsherstel en dat van 1977 tot 1994 wegens bouwvalligheid gestut heeft gestaan.
In 1926 werd een bouwvergunning aangevraagd. Het pand werd toen op de begane grond verbouwd van een winkel met huiskamer en alkoof naar een café. In de jaren zestig van de vorige eeuw zien we de naam Bonthuis op het raam, en op het uithangbord staat “Bont”.
In 2001 schreef onze toenmalige adjunct-directeur het volgende in de Stadsherstel nieuwsbrief:
“Stadsherstel heeft een aantal maanden intensief onderhandeld met het Woningbedrijf Amsterdam over de ruil van een aantal panden. Stadsherstel is steeds op zoek naar mogelijkheden om oude panden te verwerven die direct of op termijn een goede restauratiebeurt kunnen gebruiken. Zo viel onze blik op een pand aan de Oudezijds Achterburgwal, waar wij aan de overzijde bezig waren met de restauratie van de hoek met Het Rusland. Dit pand bleek eigendom van het Woningbedrijf, waarna de eerste gesprekken op gang kwamen. Al snel werd duidelijk dat het Woningbedrijf belangstelling had voor onze nieuwbouwcomplexen in de Bethaniënbuurt.
Toen Stadsherstel optrad als trekker van het stadsvernieuwingsproject in de Bethaniënbuurt, zijn in dat kader ook enkele nieuwbouwcomplexen gebouwd om in samenwerking met de gemeente gaten in de gevelwand op te vullen. Het Woningbedrijf heeft door de hele stad in de loop der tijd losse oude panden verworven, die nu eigenlijk niet meer in de portefeuille passen, omdat men streeft naar geconcentreerd bezit en meer gericht is op het beheer van grotere, recentere complexen. Juist die losse oude panden hebben onze belangstelling, omdat zij passen in de vorm van het beheer van ons bezit en tevens de al genoemde restauratietaak van Stadsherstel voor de toekomst kunnen aanvullen.”
Nieuwbouw tegen oudbouw
De eerste stap was toen om alles verder uit te werken en contact op te nemen met de huurders.
In een nieuwsbrief van een paar maanden later kan Jaap mededelen dat de ruil gelukt is en dat Stadsherstel de volgende panden heeft afgestoten: Koestraat 3 en 15, terwijl het Woningbedrijf de panden Oudezijds Achterburgwal 164, Binnen Brouwersstraat 16 en 20 en de Henri Polaklaan 24 inbracht.
Jaap sloot af met de volgende woorden: “Door deze aankoop kan Stadsherstel verdergaan met haar doelstelling om slechte, voor Amsterdam karakteristieke panden op te knappen, terwijl het Woningbedrijf er meer woningen in de zogenaamde kernvoorraad bij kreeg. Nadat de te ruilen objecten waren gewaardeerd, kon een ruil met gesloten beurzen plaatsvinden.”
Het begon allemaal in 1915 met de oprichting van de Gemeentelijke Woningdienst Amsterdam, die als doel had om goede en betaalbare woningen te bieden aan de arbeidersklasse in Amsterdam. In 1965 werd deze dienst omgedoopt tot de Gemeentelijke Dienst Volkshuisvesting, bestaande uit een dienstgedeelte en het Gemeentelijk Woningbedrijf. Het doel bleef hetzelfde: goede en betaalbare woningen aanbieden voor de lage inkomensgroepen (sociale woningbouw) en speciale huisvesting verzorgen voor bijzondere doelgroepen, zoals ouderen, jongeren en woonwagenbewoners.
Het Woningbedrijf kreeg ook het beheer over panden die door de gemeente Amsterdam waren onteigend vanwege verkrotting of stadsvernieuwingsplannen, zoals bij de aanleg van de Oostlijn in de Nieuwmarktbuurt in de jaren zeventig. In de praktijk nam de dienst, soms op last van de politiek, ook tienduizenden woningen over van particulieren, particuliere beleggers of niet-levensvatbare woningmaatschappijen.
In 1993 richtte de gemeente Amsterdam de stichting Het Woningbedrijf Amsterdam op om al het bezit en de taken van het Gemeentelijk Woningbedrijf over te nemen. Op 1 januari 2004 fuseerde Woningbedrijf Amsterdam met Woningstichting Wonen voor Allen (Almere), waarna de nieuwe organisatie Ymere ging heten, naar het IJmeer dat beide gemeenten met elkaar verbindt. Door verschillende fusies groeide Ymere uit tot de grootste woningcorporatie van Nederland.
Bronnen:
Archief Stadsherstel
Stadsarchief Amsterdam
Beeldbank Rijksdienst voor het Cultureel erfgoed
Beeldbank Rijksmuseum
Delpher