Stadsherstel Winkeltje
met Amsterdamse Krulletter

Het Stadsherstel Winkeltje is bijna gereed. Het wordt echt een plaatje, met een 19e-eeuwse winkelkast met bladgoud én de Amsterdamse krulletter op de ramen. We legden het ‘houten’ van de banketbakkerskast vast.

Omdat we als Stadsherstel een beetje uit ons jasje groeien, gaat de afdeling Communicatie, Fondsenwerving, Vrienden en Vrijwilligers verhuizen naar twee winkelpanden naast de Amstelkerk (het hoofdkantoor van Stadsherstel). Omdat daarin ook een prachtige 19e-eeuwse winkelkast staat, is dit natuurlijk een uitgelezen plek voor een winkeltje met allerlei Stadsherstelproducten en snuisterijen uit Stadsherstelmonumenten; boeken, maquettes, kersthangers, ansichtkaarten etc. De oude winkelkast, ooit gebruikt door een banketbakker, staat weer als vanouds te stralen nu ze haar houtimitatie en verguldsel teruggekregen heeft. Dit kon gerealiseerd worden dankzij de Vrienden van Stadsherstel en het Meekel Groenfonds, een van de fondsen op naam die zijn ondergebracht binnen de Vereniging Vrienden van Stadsherstel.

In de vorige Nieuwsbrief schreven we al dat we kleurenonderzoek naar deze kast hebben uitgevoerd. Het filmpje dat we daarvan maakten, kunt u HIER bekijken. En nu kunt u ook, in onderstaand filmpje, zien hoe de houtimitatie aangebracht werd door decoratieschilder Hans Koning.

Amsterdamse Krulletter

Voorbijgangers zal het niet ontgaan zijn dat er op dit hoekje aan de Reguliersgracht wat staat te gebeuren. De woorden ‘Stadsherstel Winkeltje 2022’ stralen de passanten tegemoet als ze voorbij nummer 67 komen. Op het raam ernaast staat de slogan die Stadsherstel al tientallen jaren gebruikt : ‘Stadsherstel herstelt ook hier de stad’, opgesierd met enkele tekeningen van Stadsherstelmonumenten. De tekst is er met de hand op geschilderd, aan de buitenkant, zoals het hoort.

Als lettertype voor het winkeltje kozen we voor de ‘Amsterdamse krulletter’ bekend door het gebruik op de ruit van menig Amsterdams café. Dit beroemde lettertype is ontworpen door de vader van Riet en Annick Visser, twee vrijwilligers van ons. Daarom vonden we het extra leuk om deze letter op onze winkelruit aan te brengen. Hun vader heeft helaas niet meer kunnen meemaken dat zijn krulletter nu beroemd aan het worden is. Dit is o.a. te danken aan het interessante boek over de Amsterdamse krulletter van Ramiro Espinoza.

Cancellaresca

Espinoza vond uit dat de Amsterdamse krulletter een variant is op de zogenaamde ‘late’ Cancelleresca-stijl die Italiaanse schrijfmeesters in de Gouden eeuw hanteerden. De Cancelleresca is een schrijfletter die al tijdens de Renaissance werd ontwikkeld aan de pauselijke kanselarij. De definitieve vorm van deze letter werd in 1554 vastgelegd door Ferdinando Ruano, klerk bij het Vaticaan. Het is een sierlijke, licht overhellende schrijfletter, waarvan meerdere variaties bekend zijn. De Amsterdamse huisschilder Jan Willem (Wim) Joseph Visser (1911-1987) was de ontwerper van de ‘Amsterdamse krulletter’, al noemde hij het de ‘Oudhollandse Stijl’.

Huisschilder Wim Visser had een bloeiend schildersbedrijf, maar zijn voorliefde was het schilderen van letters. Belangrijkste opdrachtgever voor zijn letterdecoraties was de Amstel bierbrouwerij. Deze brouwer had een zakelijke relatie met tal van cafés die Amstelbier op de tap hadden staan. In de deal beloofde Amstel de raamdecoraties te bekostigen. Vanaf de jaren ’40 en ’50 van de vorige eeuw decoreerde Visser caféruiten in zijn Oudhollandse Stijl. De zakelijke relatie met de Amstel brouwerij heeft geduurd tot 1968. Toen Visser in 1977 met pensioen ging schilderde hij alleen nog voor vrienden en voormalige klanten.

Hoe ging hij te werk?

In zijn atelier schetste Wim Visser eerst de letters en de lay-out op papier. Daarna perforeerde hij de belangrijkste lijnen met een radeerwieltje. Het papier werd bevestigd op het caféraam waarna met behulp van kalkpoeder het ontwerp werd overgebracht op het glas. Tenslotte schilderde Visser de letters met een langharig penseel, zijn andere hand rustend op een schildersstok, op het raam.

Verdwijnend erfgoed

Langzamerhand verdwijnen de raambeschilderingen van Visser uit het straatbeeld. Zijn sierlijke letters zijn nog maar op enkele plaatsen te bewonderen in de stad. Maar nu is in ieder geval zijn Amsterdamse Krulletter op onze winkelruit te bewonderen. Deze letter en de beschilderingen op het buurpand zijn aangebracht op de authentieke manier, zoals Wim Visser dat ook deed. En wel door Jeroen Koning en Miranda Ensink, waar decoratieschilder Hans Koning graag en regelmatig mee samenwerkt. Zij behoren momenteel tot de absolute top op het gebied van letterschilderen.

Openingsgeschenk en minibieb

Kom langs vanaf 1 maart en krijg op vertoon van uw Vriendenpas een klein presentje vanwege onze opening. Heeft u boeken over Amsterdam of architectuur over? Breng ze dan langs zodat we ze in ons winkeltje gratis kunnen aanbieden aan andere liefhebbers. En kies dan ook gerust weer een ander interessant boek voor uzelf uit in de ‘minibieb’.

U bent van harte welkom vanaf dinsdag 1 maart.

Openingstijden di t/m vr 13-16.30 uur
Reguliersgracht 67
www.stadsherstel.nl

Bronnen:

• De Amsterdamse Krulletter