Wat doen duikers bij de oudste werkende scheepswerf?

We moeten zeggen dat we het enorm spectaculair vonden: duikers die aan de slag gingen bij een monument van ons. Dat hadden we nog nooit meegemaakt! Maar voor het behoud van de functie van de scheepswerf waren zij meer dan nodig.

De eerste dag dat de mannen van Pro Diving uit Wilnis het water ingingen, was het ijskoud. “Maar in het water is het warmer,” zei duiker Chris – het water was toen slechts vijf graden! Op de ochtend van 20 januari waren ze al een paar uur bezig in het water om de moeren van de rails op de hellingbaan los te draaien. Dat klinkt misschien niet als het meest spectaculaire werkje, maar omdat de hellingbaan deel uitmaakt van de oudste werkende scheepswerf van Amsterdam, is het toch wel bijzonder en dankbaar werk.

Na de lunch stond Chris weer klaar om zijn droogpak aan te trekken, maar niet voordat hij zijn handen had ingesmeerd met talkpoeder. Zo kon het strakke pak makkelijker over zijn handen glijden. Zijn collega Bas sjorde nog een paar keer aan Chris zijn pak om het echt waterdicht en goed op zijn plek te krijgen. Na een uitgebreide controle van zijn uitrusting ging Chris opnieuw het water in. Even werd het spannend toen we een soort “Amsterdamned“-achtige bubbels in het water bij de scheepswerf zagen, maar verder was er niets te zien. “Het zicht is hier ook echt 100% nul,” gaven de duikers aan.

Oudst werkende scheepserf van Amsterdam

Onze scheepswerf ’t Kromhout bevindt zich vlak bij Het Scheepvaartmuseum op het Kadijkseiland. Het is een plek waar de tijd lijkt stil te hebben gestaan: een nostalgische locatie met de geur van noeste arbeid en industrie. Het was ooit een van de meest succesvolle scheepswerven van Amsterdam en zelfs wereldberoemd. Dat kwam vooral door de beroemde Kromhoutmotoren, die in de Oosthal werden gemaakt. Bijna was dit maritieme erfgoed gesloopt. Nu bruist het weer – nog steeds als werf, en de oude motoren hebben een ereplaats gekregen.

Nieuw ingeslagen weg van de werf

De werf slaat nu een nieuwe weg in. New Electric gaat boten met benzine- en dieselmotoren ombouwen naar elektrische motoren. Zo blijft de functie van de werf behouden en vindt er weer innovatie plaats – iets waar Kromhout altijd om bekendstond. Maar hiervoor moest de hellingbaan wel weer bruikbaar worden gemaakt.

Na een inspectie door Smederij Van Woerkom (specialisten in het restaureren van monumentaal ijzerwerk en mechanica) bleek dat de hellingbaan aan vervanging toe was, zodat deze weer aan de eisen van deze tijd voldoet en veilig is.

Uit het inspectierapport bleek onder andere:

• De trekbokken zijn ernstig gecorrodeerd.
• Het houtwerk op de trekbokken is verdroogd en gespleten
• De rails kieren op sommige plekken ten opzichte van de stalen fundering
• De aandrijflijn heeft achterstallig onderhoud.
• De staalkabels, kettingen en trekmiddelen hebben te lang stilgestaan.
• De rails onder de waterlijn liggen op meerdere punten los door het ontbreken van ankerpunten.
• De rails onder water liggen niet meer in lijn met het gedeelte boven water.
• De rails onder water zijn op sommige plekken versleten en dun.
• De volledige boothelling is niet meer voorzien van de benodigde coating.
• De huidige maat rails is niet meer gangbaar.

Na de inspectie werd een plan gemaakt en startte de fondsenwerving. Dankzij een mooie bijdrage van De Vrienden van Stadsherstel en het Cultuurfonds kon de vervanging van de hellingbaan plaatsvinden. Zo kan de scheepswerf blijven bestaan als de laatste werf in deze ooit zeer bedrijvige scheepvaartbuurt.

Gratis Open Dag voor publiek

11 maart is een mooie historische datum voor de werf. Op die dag in 1867 werd de familie Goedkoop eigenaar van de werf. Zij hebben deze werf grootst gemaakt. Daarom hebben wij 11 maart uitgekozen om een Open Dag te organiseren. Dan worden de trekbokken als laatste handeling van de restauratie op de rails geplaatst.

U kunt dan ook gratis het museum bezoeken en de Kromhoutmotoren bewonderen. Op www.stadsherstel.nl/750jaar komt het programma en de tijden te staan. De Kromhoutwerf is dan ook één van de 75 panden die Stadsherstel in het Jubileumjaar van Amsterdam 750 openstelt voor publiek.