Verenigingsgebouw het Zonnehuis

In december 2002 werden twee panden door Stadsherstel overgenomen van de gemeente Amsterdam. Beide monumenten zijn gelegen in stadsdeel Noord. Een schoolgebouw aan de Wingerdweg - in 1926 gebouwd in de Amsterdamse Schoolstijl naar ontwerp van architect Nico Landsdorp van Publieke Werken - was van binnen reeds verbouwd en omgevormd tot kantoorpand. Het andere gebouw is het eens beroemde Zonnehuis, een verenigingsgebouw aan het Zonneplein in Tuindorp Oostzaan.

Het Zonneplein is centraal gelegen in de buurt Tuindorp Oostzaan. Deze buurt werd vanaf 1918 opgebouwd om aan de grote woningnood een eind te maken. De eerste woningen waren bedoeld om tijdelijk te blijven staan, maar van de periode van vijf jaren werd tien gemaakt en nu staan ze er nog. Vanaf 1922 werden er permanente woningen gebouwd door de gemeente en door gesubsidieerde woningbouwverenigingen.

Het sloopplan voor de buurt van 1991 werd in 1993 een veranderd in een renovatieplan en dat is maar goed ook. De stedenbouwkundige opzet van dit ?tuindorpje? is een groot voorbeeld met internationale bekendheid. Alle woningen hebben een eigen tuintje, hoogbouw is uit den boze. De woningen voldoen na de renovatieweer aan de eisen van vandaag.
Het Zonnehuis werd geopend in 1932 en is een ontwerp van ir. Jacoba Mulder, die ook aan het ontwerp van het Amsterdamse Bos heeft gewerkt. Het werd neergezet om het gemeenschapsleven van het vooral door arbeiders bewoonde tuindorp te bevorderen. Door zijn ligging en vormgeving vervult het een centrale rol in de buurt. Dit past goed bij de filosofie dat een bloeiend verenigingsleven van belang is voor de opvoeding van de arbeidersklasse.

Het casco van dit pand was in een zeer slechte staat van onderhoud. Dit was een goede reden om het aan Stadsherstel te verkopen. Nu, precies twee jaar na de aankoop, staat het pand geheel in de steigers. Een kwast of een likje verf had het pand al in geen jaren meer gezien. Wel is het pand ooit grondig geschilderd, waarbij alle oude verflagen waren verwijderd. Gelukkig was op sommige plekken nog een restantje te vinden, zodat in overleg met monumentenzorg de oorspronkelijke kleuren goed benaderd kunnen worden. Als gevolg van het weinige onderhoud zat er veel houtrot bij de ramen en waren ook de stalen lateien in de gevel gaan corroderen. Veel originele pannen op het dak waren gebroken en aangevuld met rode exemplaren. De juiste zwartgekleurde pan is nu gevonden. Deze wordt samen met de goede oude exemplaren op vernieuwde panlatten gelegd. Bij deze gelegenheid is gelijk ook een isolatie aangebracht in het dak.

Dit gebouw heeft nog steeds haar oorspronkelijke functie, maar er is ook een deel dat gebruikt wordt voor kinderopvang. De gezelligheid is meteen bij het betreden van deze onbekende plek te proeven. Men drinkt er een pijpjes pils en de bingoballen zijn eerder regel dan uitzondering. Het laatste optreden van Brigitte Kaandorp vond hier plaats, maar ook bokswedstrijden trekken hier veel publiek. Een restauratie van het interieur zal een grote klus gaan worden, die minder dringende noodzaak kent dan de buitenkant. Bovendien is daarvoor een grote bijdrage nodig, die voorlopig van het Rijk niet valt te verwachten. In de loop van 2005 zal het gebouw in elk geval van buiten weer een parel voor de buurt zijn. De prachtige beeldenpartijen aan de achterkant zullen dan ook weer schitteren en ?s nachts worden aangelicht in stadsilluminatieplan.