Piet Hein Eek ontwerpt fortwachterswoning

Topontwerper Piet Hein Eek is wereldberoemd met zijn sloophouten meubels. Net als Stadsherstel redt hij waardevolle 'rommel' van de ondergang. Voor Stadsherstel ontwierp Eek de nieuwe fortwachterswoning bij Fort bij Krommeniedijk, onderdeel van de Stelling van Amsterdam.

Respect voor wat er is en kansen grijpen als die zich aandienen. Dat is Piet Hein Eek in een notendop. Zo kocht hij op het hoogtepunt van de financiële crisis een voormalige Philipsfabriek in Eindhoven. Hij verbouwde het complex tot een creatieve hotspot met zijn werkplaats, een winkel met galerie én een restaurant. Sinds twee jaar is daar het architectenbureau Eek en Dekkers aan toegevoegd.
Na een positieve ervaring met jonge architecten bij een eerder nieuwbouwproject, kiest Stadsherstel bij de fortwachterswoning van Fort bij Krommeniedijk voor een gevestigde grootheid. Stella van Heezik van Stadsherstel: ‘Al brainstormend kwam de naam Piet Hein Eek naar voren. Naast de sloophouten tafels kenden we ontwerpen van uitbouwen en tuinhuizen. Die vonden we prachtig! Wat ons zo aantrok, was de negentiende-eeuwse uitstraling van veel ontwerpen. Ramen met roedeverdeling, houten delen en aandacht voor detail.’

Uitdaging
Eek: ‘Ik heb me laten inspireren door de oorspronkelijke fortwachterswoning. Denk aan de maatvoering van de ramen, de bouwstijl en de wijze van bouwen. Ik had toevallig een heleboel balken liggen, die vormden het uitgangspunt. De fortwachterswoning moet gebouwd kunnen worden vanuit het constructieprincipe dat de genie* van het leger zo’n huis zou kunnen maken. Het huis bestaat uit grote prefab panelen en een balkenconstructie die van te voren op maat wordt gemaakt. Een bouwpakket waar echt timmerwerk aan te pas komt.’

Eeks wortels liggen in Noord-Holland. Hij groeide op in Edam, in de stad met houten huizen en scheepsbouw. ‘Ik reisde altijd met de bus van Edam naar Amsterdam, dan kom je langs houten huizen en schuren met potdeksel in zwart, grijs, groen. De klassieke manier van timmeren en construeren zie je overal terug.’
Voor Eek zit de uitdaging in de kunst om die wortels, zowel zijn eigen als die van de plek, te vertalen in het ontwerp van de nieuwe fortwachterswoning. 'De woning past bij de streek, bij de mentaliteit en bij het fort. Het wordt niet zoals ze toen bouwden, maar heeft er wel alles mee te maken.’
De vertaalslag die Eek maakt, komt voort uit zijn eigen definitie van ambacht. ‘De mate waarin je in staat bent om te vernieuwen en te komen tot nieuwe technieken, producten en bouwmanieren, kortom het vermogen om je aan te passen, is wat mij betreft de beste omschrijving van een ambacht. Pas je aan en til het een niveau hoger, dát is het voortbestaan van ambacht.’

Architectenbureau
Tijdens de verbouwing van de Philipsfabriek kwam de jonge architect Iggie Dekkers binnenlopen. Ze schilderde de deuren van het immense pand, vond elders werk als architect en keerde terug om aan bouwkundige projecten te werken. Eek: ‘Er kwamen steeds meer projecten op ons af en omdat we opeens een architect in dienst hadden, waren we in de gelegenheid om de kansen te grijpen. We besloten een bedrijf op te richten: Eek en Dekkers BV, opererend onder de naam Piet Hein Eek architectuur.
De eerste schets voor de fortwachterswoning dateert uit 2009. Toen was de vraag wie het project verder uit zou kunnen werken. Inmiddels kunnen we ook dit traject voor onze rekening nemen. Ik had toen niet durven dromen dat wij nu op zo'n professionele manier met architectuur bezig zouden zijn.’
Een traditionele fortwachterswoning begon zijn bestaan als directiekeet en werd bij de aanleg van een fort meteen gebouwd. De genie-officier, belast met het toezicht, woonde en werkte er. De werkruimte verviel zodra het fort voltooid was en de fortwachter zijn intrek nam. De fortwachterswoning van Fort bij Krommeniedijk werd, rond 1980 door de toenmalige eigenaar gesloopt. Net als veel andere fortwachterswoningen. Op dezelfde plek wordt nu de woning van Eek gebouwd. Eek: ‘Ik vind het grappig dat het ook echt een fortwachterswoning is. De bewoners waken over het fort, het is mooi cyclisch. En het fort wordt op een prachtige manier weer in gebruik genomen. De wereld beweegt zich voort en dit komt er uit. Dat vind ik een mooie ontwikkeling.’

Documentaire Hier komt Piet Hein Eek
Benieuwd naar meer ontwerpen en de werkwijze van Piet Hein Eek? Bekijk de documentaire Hier komt Piet Hein Eek.

Stadsherstelmagazine boordevol mooie verhalen
Meer mooie artikelen zijn te vinden in ons magazine. Als u Vriend wordt dan ontvangt u het magazine ook thuis. Meld u nu aan als Vriend!