1641
Bouw Bullekerk
B
Bijgebouw Bullekerk
Westzijde 75, ZaandamMeer dan een eeuw geleden zou de kerk gesloopt worden, maar dat ging niet door. Er werd zelfs aangebouwd. In 2018 is de kerk aan ons verkocht door de Protestantse Gemeente. Door terugloop van het aantal kerkgangers was zij daartoe genoodzaakt. Nu is het een bruisend monument waar de Stichting Cultureel Centrum Bullekerk de scepter zwaait. En het bijgebouw wordt ook weer gebruikt.
1672
Verlenging westzijde
1680
Verlenging oostzijde
1861
Bouw consistorie
1975
Restauratie
2019
Stadsherstel wordt eigenaar
Nu
Cultureel Centrum Bullekerk
Sloop
Pierre Cuypers
De Rijksbouwmeester keurde de fundering af
Al in 1898 was de Bullekerk er slecht aan toe. Het kerkbestuur schreef een aanbesteding uit voor het slopen van het gebouw met consistorie maar het Koninklijk Oudheidkundig Genootschap adviseerde om tot restauratie over te gaan.
Dat de kerk er nu nog staat is niet te danken aan de toenmalige Rijksbouwmeester Pierre Cuypers, bekend van o.a. het Rijksmuseum. Hij keurde namelijk de fundering af en gaf aan dat die te bouwvallig was voor restauratie. De kerkvoogden deden vervolgens een eigen onderzoek en vroegen met een nieuw plan subsidie aan voor restauratie. Ondanks het negatieve advies van Cuypers werd de subsidie verleend en kon de restauratie in 1899 starten.
Het ging gelukkig goed met de kerk, want later is een bijgebouw aangebouwd, om het ruimtetekort op te lossen.
De Stichting Cultureel Centrum Bullekerk organiseert samen met onder andere hun vrijwilligers, diverse openstellingen en culturele activiteiten. Voor speciale kerkdiensten mag de Protestantse Gemeente tien keer per jaar gebruik maken van het kerkgebouw.
Bekijk HIER het (culturele) programma van de Bullekerk.
Naamgeving
Bullekerk
Waarom heet de kerk Bullekerk?
De wrede stier
Onder de naam ‘Stiers Wreetheydt’ is de gebeurtenis bekend gebleven waaraan de Bullekerk zijn naam dankt.
In 1647 viel de stier van boer Jacob Eg zowel hemzelf als zijn vrouw aan. De boer stierf, de hoogzwangere vrouw Trijn Eg werd op de horens genomen en ruw omhoog geworpen. Haar baarmoeder werd opengereten en haar kind Jacob werd in de lucht geboren. Zij overleed daarbij maar Jacob heeft daarna nog twee jaar geleefd. Allen zijn in de Westzijderkerk begraven.
In gedichten, prenten, schilderijen en aardewerk is Stier’s Wreedheid nog lang na de schokkende gebeurtenis uitgebeeld. In de kerk hangt boven de ingang een groot schilderij (1737) waarop het gebeuren is vastgelegd en ook op het plein voor de kerk staat een beeld van dit verhaal.
Bezit gemeente
Vieringtoren
Klok van de Amsterdamse stadsklokkenmaker
De kerk heeft een houten vieringtoren met dubbele opengewerkte achtzijdige bekroning. Daarin hangt een door Assuerus Koster gegoten klok (1640).
Assuerus stamt uit een klokkengietersfamilie. Zo was zijn vader, Gheraert Koster, stadsklokken- en geschutgieter van Amsterdam. Assuerus werd in 1604 te Amsterdam geboren. Hij stierf aldaar in 1661. In 1626 werd hij op 21-jarige leeftijd eveneens tot stadsklokken- en geschutgieter van Amsterdam benoemd. Hij was een productief klokkengieter, wiens klokken vooral uit de periode 1633-1650 dateren. Zijn grootste werk was de uurklok van 1636 voor de Westertoren. Ze weegt ruim 7500 kg. Met de komst van François Hemony in 1655 als tweede stadsklokken- en geschutgieter raakte Koster meer en meer op de achtergrond. De stad liet geen klokken meer bij hem gieten, noch bij zijn zoon Gerard die hem na zijn dood in 1661 zou opvolgen. Wel goot hij veel geschut, onder andere voor de Admiraliteit te Rotterdam. Zijn tweede zoon die eveneens Assuerus heette, werd meestergieter in de koninklijke gieterij te Kopenhagen.
Tijdens de Franse tijd in 1798 werd de kerktoren van de Bullekerk, net zoals alle kerktorens, overgedragen aan de burgerlijke gemeente. In dit geval aan de gemeente Westzaandam. De zeer bouwvallige kerktoren werd in 1911 hersteld. Onlangs heeft de toren weer een opknapbeurt van de gemeente gehad waarbij ze haar originele kleuren terugkreeg.
Vrienden bedankt
De Vrienden droegen bij aan de realisatie van de herbestemming tot Cultureel Centrum. Zo heeft de kerk weer een mooie plek in Zaandam gekregen. Word ook Vriend en maak dit soort herbestemmingen mogelijk.
Meer informatie
Bronnen:
Archief Stadsherstel
Stadsarchief Amsterdam
Delpher
Zaanwiki.nl
Zaans-industrieel-erfgoed, Jur Kingma
Zaans gemeentearchief
B.Bijtelaar, De Zingende Torens van Amsterdam (Amsterdam, 1947)
Dit project is mede mogelijk gemaakt door:
De Vrienden van Stadsherstel
