Stallen als van een paleis, maar
verbetering is noodzakelijk

P

Paardenstal en voormalig koetshuis

Vondelstraat 140, Amsterdam

Stadsherstel koopt eind 2018 de oudste Stadsmanege van Europa. De Hollandsche Manege bestaat uit verschillende gebouwen waaronder deze paardenstal met daaraan vast het voormalig koetshuis. De gekozen stalinrichting lijkt op de fijnste “herenstallen” van de buitenplaatsen en de Koninklijke Stallen bij Paleis Het Loo. Maar de tijden zijn veranderd dus maken we de stalruimtes diervriendelijker tijdens de restauratie van de Manege.

1882
Bouw manege
2018
Stadsherstel eigenaar
2019
Restauratie en stal
Nu
In restauratie en stal
Vooral de stallen -wat toch zeker in een manege geen nevenzaak is- zijn ruim, net, fraai zelfs; wanneer men, daar rondwandelende, geen mensch was, zou men inderdaad paard willen wezen.
Aldus het tijdschrift De Tijd bij de opening van de manege in 1882
Bouw
Herenstallen

De monumentale herenstallen

De eer voor het aankleden van de stallen is aan de Heeren Staal en Haalmeyer, die in Nederland fungeren als agenten van “The St. Pancras Iron-works Company” uit Londen. Uit het door deze firma uitgegeven album voor stalinrichtingen kan men een keuze maken, waarna de stallen compleet uit Engeland worden geleverd. De gekozen uitvoering is degelijk; van zwaar hardhout en deugdelijk ijzerwerk, terwijl de latierpalen zijn versierd met koperen bollen.

Het plafond van de stal, waarboven zich de hooizolder bevindt, is extra stevig uitgevoerd en wordt ondersteund door gietijzeren ‘kolommen’, zoals architect Van Gendt ze noemt. De schotten tussen de stands eindigen van boven in balustrades met een gebogen afdekking en aan de voorkant in palen van gegoten ijzer, versierd met lijstwerk en een knop. Aan de achterwand van iedere stand is een banderolle bevestigd waarop de naam van het paard staat.

Rol van Stadsherstel
Verbeteringen dierenwelzijn

Voordat Stadsherstel eigenaar wordt van de manege is er al veel kritiek op de stallen. Voor leden van Federatie van Nederlandse Ruitersportcentra (FNRS) is het gebruik van stands (zie uitleg beneden) sinds 2019 verboden.

“Er wordt verschillend over gedacht. In het Londense Hyde Park staan driehonderd paarden in stands. Dat vinden ze daar een goede stallingsmethode. Toch willen we dat in Nederland niet meer”, zegt directeur Haike Blaauw van de federatie.

De manegehouder, Vincent Falk, zit in het bestuur van de FNRS, wat betekent dat ook hij zich committeert aan hogere welzijnseisen dan het wettelijk minimum. Voor De Hollandsche Manege wordt, zodra het paardenkeurmerk dat momenteel door de FNRS wordt ontwikkeld klaar is, dit keurmerk aangevraagd. De voorlopige bouwkundige eisen om te voldoen aan dit keur zijn voor ons uitgangspunt tijdens de restauratie. Vanzelfsprekend sluiten wij ons aan bij de hogere welzijnseisen en doen zelfs meer dan dat.

Inrichting
Stands

Welke aanpassingen verbeteren het dierenwelzijn en waarom?

De meeste paarden krijgen bij de bouw stands, voor enkele luxere paarden worden boxen gemaakt. Een stand is een smalle aan drie zijden afgeschermde stalruimte waarin het paard gewoonlijk met een halster vaststaat aan de achterwand. In rust is dat met het hoofd naar de achterwand.

In overleg met het Bureau Monumenten en Archeologie is overeengekomen dat van twee stands één paardenbox gemaakt wordt door het zijschot tussen twee stands weg te halen en die in de boxen in de andere stal te herplaatsen. Zo gaat het monumentale materiaal niet verloren. De paarden kunnen dan languit liggen, wat heel belangrijk is voor paarden want dan kunnen ze dagelijks circa 30 minuten in diepe slaap liggen. Twee stands blijven origineel en hebben een museale functie.

Paarden zijn kuddedieren met een sterke behoefte aan zicht-, hoor- en reukcontact en willen graag de mogelijkheid hebben tot fysiek contact met tenminste één ander paard. Daarom zijn de nieuwe hekwerken aan de voorzijde niet dicht maar voorzien van tralies. Zo kunnen de paarden elkaar zien en besnuffelen.

Extra’s
Op vakantie

In Andijk hebben de paarden een buitenverblijf

Paarden hebben elke dag voldoende ruwvoer nodig om pijnlijke maagzweren te voorkomen. Dat kan dan ook gedurende een groot deel van de dag met behulp van een individuele ‘slowfeeder’ die we in elke box aangebracht hebben. Zo kunnen ze de hele dag door rustig eten. Ook krijgt elk paard in de box een eigen drinkbassin waarin water op kamertemperatuur wordt aangeboden. Zo drinken de paarden ruim voldoende, wat hun gezondheid bevordert.

Het voormalige koetshuis, dat aan de stal vastzit, is ingericht als loopstal voor de pony’s. Hier kunnen zij de hele dag vrij rondlopen. Boven de stal is de hooizolder deels omgebouwd tot kantoor en beheerderswoning.

Manegehouder Valk en zijn vrouw hebben een huis met een hectare weidegrond gekocht in Andijk, waar de manegepaarden een buitenverblijf in de open lucht hebben. Daar gaan alle paarden ’s zomers twee weken ‘op vakantie’ en individueel om de zes tot acht weken. Op die manier komen de dieren aan de nodige buitenlucht.

Bedankt Vrienden

Door de crowdfundactie van de Vrienden kan een groot deel van de restauratie worden uitgevoerd. Zoals het terugbrengen van de bestrating in de stallen.
Word ook Vriend
Meer informatie

Bronnen:
Archief Stadsherstel
Stadsarchief Amsterdam
Delpher

Aan dit project hebben meegewerkt:
Architectenbureau J. van Stigt
Aannemersbedrijf Nico De Bont
De Nieuwe Collectie

De restauratie van de manege en realisatie van het museum is mede mogelijk gemaakt door:
Stadsherstel, Jan Hengeveld Stadsherstelfonds, Prins Bernhard Cultuurfonds, Nationaal Restauratiefonds, Provincie Noord-Holland en de donateurs van de crowdfundactie en in het bijzonder: de heer S.C. Walland, De ING BANK, H. Mathot, Mevrouw I. Vergroesen, G.Chr. Ligterink, de heer R. Lausberg, A. van Kleef, Aannemersbedrijf D. Louman. BV, Mevrouw P. van Laere, Stichting Heijmeijer van Heemstede, TBI fundatie en de wandelaars van Le Champion

Cookie toestemming
Wij gebruiken cookies om uw gebruikerservaring te optimaliseren en het webverkeer te analyseren. De analytische cookies zijn volledig geanonimiseerd en worden niet gedeeld. Lees meer over hoe wij cookies gebruiken. Als u akkoord gaat met ons gebruik van cookies, klikt u op "Ok, ik wil verder".
instellingen
Functionele cookies: deze cookies zijn nodig voor een goed werkende website
Analytische cookies: deze cookies worden gebruikt om statistieken van de website bij te houden. De analytische cookies zijn volledig geanonimiseerd en worden niet gedeeld. Tevens wordt het laatste octet van het IP-adres automatisch gemaskeerd.