Kadijksplein 11-12

Apotheek met laboratorium

Het Kadijksplein, het meest westelijke deel van het Kadijkseiland, werd vanaf 1720 bebouwd, o.a. met panden met halsgevels. De grond op de plek waar later ons huis kwam te staan werd in 1722 uitgegeven.

Sibout Bollart was de koper. De grond wordt doorverkocht en in 1727 koopt Johannes Schudderus, beroep Meester-Timmerman, deze van een hoedenstoffeerder, en zet er een pand op. Het huis heeft dan ook een pothuis ter vergroting van de kelderkeuken met secreet, pomp en gootsteen, alsmede een schoenlapperspothuis en een regenbak.

In 1738 wordt het schoenlappers pothuis gesloopt. In 1826 wordt het tweede pothuis ook gesloopt zodat alleen de regenbak en het secreet er nog staan. In 1879 zijn ook die verdwenen, lezen we in het precario register. Dat kan wel kloppen, want in datzelfde jaar vraagt de apotheker Willem Karel Donatus Leonard Switzar (1844-1917) een vergunning aan voor het amoveren en wederopbouwen van het perceel. Hij laat een neorenaissance gebouw neer zetten. Wie het ontworpen heeft weten we helaas niet.

Het wordt als winkel- woonhuis beschreven. Er komt dan een winkel en apotheek van Switzar op de begane grond met een laboratorium in de kelder

Sylvia Kristel woonde er haar laatste jaren

Apotheker Willem Switzar kreeg het vak met de paplepel ingegoten; zijn vader was chirurgijn bij de Koninklijke Marine, zijn grootvader Caspar Zwitzer studeerde in 1769 Medicijnen aan de Universiteit van Harderwijk. (Diens vader, Bernardus Schweitzer, is in Staffhausen, Zwitserland geboren, vandaar zijn naam).

Vóór Switzar zat er trouwens ook al een apotheker op deze plek. In ieder geval in 1851 en 1864, volgens de boeken was dit J. Wiarda.
Switzar woonde in het huis met zijn vrouw en hun zes kinderen. Op zolder was de meiden- en strijkkamer. Het echtpaar verhuisde in 1902 naar Laren.

In 1921 werd de begane grond verbouwd tot één ruimte, en samengevoegd met nummer 10. Hier kwamen cafés, met namen als ‘De grote slok’ en ‘Pleinzicht’. En sinds 2017 zit er ‘Café Orloff’. Tegelijk met de verbouwing tot café werd het bovenhuis gesplitst in twee woningen. Actrice Sylvia Kristel (1952-2012) woonde gedurende de laatste jaren van haar leven drie hoog op nummer 12.

In het archief kwamen we ook nog tegen dat in 1742 Paul Steenwinkel het pand huurde voor 300 florijnen, met een inkomen van fl. 1.500. Hij blijkt dan ook een chaise (Ned. verbastering; sjees) met paard als vervoermiddel te hebben. En in 1769 woonde er een vleeshouwer.

Jeneverstokerij die o limonade maakte

In de tijd dat er een café in het pand huist komen we op foto’s reclames tegen die daarbij horen. Rond het midden van de 20e eeuw is het nog die van Coca Cola maar later is het er een van een plaatselijke cola makers en wel van A. van Wees. Van Wees is een nog altijd bestaande jeneverstokerij in de Jordaan die enige tijd ook vruchtenlimonades en cola verkocht. Van Wees adverteerde in 1949 voor cola. ‘A.van Wees distilleerderij de Ooievaar’ stamt uit 1782.

Coca-Cola is bedacht in 1886 door de apotheker John Pemberton die eerder een variant op de destijds populaire alcoholische Vin Mariani ontwikkelde die hij Pemberton’s French wine coca noemde. Nadat in Pembertons thuisbasis Atlanta in 1886 een verbod op alcoholische dranken was uitgevaardigd, verving hij de wijn door een extract van kolanoten. Om de bittere smaak van de kolanoten te neutraliseren voegde hij er suikersiroop aan toe en noemde het drankje Coca-Cola. Het werd verkocht in kruikjes en moest worden aangelengd met water. Toen men de siroop ging mengen met koolzuurhoudend water ontstond de prikkelende drank met de kenmerkende colasmaak.