1899
Fort gereed
F
Fort Sint Aagtendijk
Vuurlinie 1, BeverwijkHet fort, dat in 1899 is opgeleverd, ligt nu pal naast de snelweg A9. Het heeft net als één ander fort een vooruitgeschoven front. Dat noemen we een capponière, en dat is bijzonder. Het monument kent ook een treurige geschiedenis; een groep van 15 Georgische soldaten werd er in 1945, op Hitlers verjaardag, op brute wijze vermoord door Duitse soldaten.
1947
NSB Kamp
1991
Helft in gebruik als Muziekfort
2016
Stadsherstel eigenaar
2018
Restauratie
Nu
Muziekfort
Bijzonderheid
Capponière
Twee van de 46 forten met een vooruitgeschoven front-caponnière
Fort aan de Sint Aagtendijk is één van de 46 forten van de Stelling van Amsterdam, een 19e eeuwse verdedigingslinie rondom de hoofdstad. Het behoort met een bemanning van 288 soldaten tot de grotere forten van de Stelling. Het fort is vernoemd naar de eeuwenoude Sint Aagtendijk. Deze dijk bestond al in de dertiende eeuw en diende als waterkering van het toenmalige Wijkermeer. Ook moest het deze dijk, die haaks op de verdedigingslinie staat, verdedigen. Om deze doorgang ook met zijdelings vuur te kunnen bestrijken krijgt het een unieke vooruitgeschoven front-caponnière die tot in de fortgracht reikt.
Ook speelt de front caponnière een belangrijke rol bij het beschermen en verdedigen van inundatie-installaties, zoals de inundatiesluis die het water vanuit het Noordzeekanaal richting het noordwestelijke deel van de Stelling van Amsterdam laat stromen.
Alleen Fort bij Hoofddorp beschikt ook over zo’n zelfde betonnen element. De ronde voorzijde van de caponnière wordt door middel van een zware aarden dekking tegen granaatvuur beschermd en aan de zijkanten voorzien van schietgaten. Een bomvrije gang verbindt deze uitbouw met het frontgebouw. Later is dit deel van het fort ook gebruikt als gevangenis. De deur met tralies daarin herinnert daar nog aan.
Wrede geschiedenis
Georgiërs
Vermoord op Hitlers verjaardag
Tijdens de Tweede Wereldoorlog is er een groep van 21 Georgische soldaten op het fort gestationeerd. Zij behoren tot de grote groep gevangen soldaten die gedwongen in Duitse dienst zitten. Zij stelen granaten voor de Binnenlandse Strijdkrachten, dat is een bundeling van verschillende verzetsgroepen in de Tweede Wereldoorlog.
Op 20 april 1945, de verjaardag van Hitler, worden ze gesnapt door een Duitse sergeant. Eén van de gearresteerde Georgiërs dreigt vervolgens de Duitse sergeant aan te geven voor het stelen van een kalf. Met deze getuigenis loopt de Duitser kans om ook zelf gearresteerd te worden. De sergeant roept de hulp in van zijn collega’s bij de Feldgendarmerie in Beverwijk en de Ordnungspolizei in Zaandam. De leden van deze eenheden zijn waarschijnlijk ter gelegenheid van Hitlers verjaardag en de naderende Duitse ondergang flink beschonken. Aangekomen bij het fort worden de vijftien Georgische soldaten op brute wijze vermoord. Hun lijken worden gedumpt in een massagraf op het fortterrein. In maart 1946 worden ze herbegraven op het Russische Ereveld in Leusden.
Van voorjaar 1947 tot medio 1948 is het fort een NSB-kamp. Daarna fungeert het nog als munitie-opslag van de Koninklijke Marine, waarna het een aantal jaren leegstaat totdat in 1991 het Muziekfort zijn intrede doet.
Rol van Stadsherstel
Muziekfort
Het fort heeft sinds 1991 een bestemming met een veel vrolijker noot, namelijk als “Muziekfort”. Stichting Muziekfort Beverwijk huurde aanvankelijk de rechterhelft van het fort en wij hebben het linkerdeel ook voor hen geschikt gemaakt.
Het betonnen fort hebben wij daarvoor in langdurig erfpacht van het Landschap Noord-Holland gekregen.
Natuurlijk werd deze restauratie weer als leerling bouwplaats ingericht. Wij vinden het belangrijk dat het restauratieambacht wordt doorgegeven aan de jongere generatie en maken daarom al vijftien jaar van al onze bouwplaatsen een leerling bouwplaats. Bij de forten kan de samenwerking met de stichting Herstelling natuurlijk ook niet ontbreken. Zij hebben onder andere het schilderwerk en het dak herstel aangepakt met jongeren met een grote afstand tot de arbeidsmarkt.
Daarnaast is de verwarming per lokaal nu goed te regelen. Niet elke ruimte wordt namelijk gelijktijdig gebruikt en daarom is een palletkachel een uitkomst. De huurders van een muzieklokaal kunnen per keer een zakje hout kopen in het fort en die gebruiken. Ook is de overdekte gang van de caponnière naar frontgebouw opgeknapt. Er was jarenlang lekkage wat ook zorgde voor verroesting van de stalen spoorbalken die als bekisting fungeerden van het dak. Na deze schoongemaakt en behandeld te hebben zijn zij weer een bijzonder element in de Stelling van Amsterdam.
Lintje voor Will Groeneveld en Simone Groeneveld-engelhart van stichting Fortpop Beverwijk!
Wij bieden de mogelijkheid om hier te repeteren, iets te leren over de geschiedenis van het fort en het fort te bezoeken tijdens (muziek) evenementen, wandel-en fietstochten.
Stichting Muziekfort
Nieuwe functie
Muziekfort
Een poterne is een secundaire poort in een fort of vesting. Een poterne functioneert vaak als geheime toegangs- of uitvalspoort, maar kan ook een interne verbinding met andere delen van het vestingwerk bieden.
De vrijwilligers van de stichting Muziekfort runnen een centrum voor muziek in de ruimste zin van het woord. Zo stellen ze ruimtes beschikbaar ten behoeve van diverse muzikale, educatieve, maatschappelijke en creatieve activiteiten. Er is bijvoorbeeld een volledig uitgeruste opnamestudio, waar tegen een aantrekkelijk tarief muziek kan worden vastgelegd. Ook is er bandcoaching en zangcoaching door ervaren studiotechnici en muzikanten maar ook worden en andere workshops aangeboden. Maar liefst achttien ruimtes (van 40 m2) verhuren zij aan bands uit heel Noord-Holland. In de poterne is een gezellige horecaruimte voor muzikanten en passanten gerealiseerd. Regelmatig zijn er evenementen, zoals optredens, rondleidingen, tentoonstellingen, kinderactiviteiten of Halloween. En er is een vaste expositie in één van de kazematten.
Zie voor meer informatie www.muziekfort.nl
Bedankt!
De restauratie van het fort werd mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van de Provincie Noord-Holland
Aan dit fort hebben meegewerkt:
Aannemer JC nieuwenhuizen, Landschap Noord Holland, Stichting herstelling
