Groene gevelstenen met opvallende verhalen

Wist u dat ongeveer één op de tien panden die Stadsherstel ooit restaureerde een gevelsteen heeft? We tellen er nu zo´n 65. Het zijn vaak prachtige stenen met mooie verhalen. Ook zijn er veel stenen die een gevel sieren in het thema flora en fauna. Omdat niet iedereen naar buiten naar het groen kan, laten we hier een paar stadse, groene gevelstenen zien. 

Utrechtsestraat 141
De klisterlelie, 1667
De Fransman Burlion heeft in 1667 als eigenaar van het pand deze gevelsteen met een bloeiende lelie zonder op- of onderschrift laten plaatsen. Het was tot voor kort niet bekend waarom er een lelie is afgebeeld. Zijn Franse naam en het leeuwtje (lion) bovenop de gevel brachten ons op het idee dat ‘bur’(vertaald: klis) misschien iets met een plant te maken zou hebben. En inderdaad vonden we in een plantenboek uit 1745  de klisterlelie, tegenwoordig berglelie genoemd. Daarna konden we de steen op de juiste manier inkleuren.

Kerkstraat 402 
Huis Duinen, 1670
Ga met ons mee naar de duinen, dat kan via het pand Kerkstraat 402 waar deze gevelsteen in zit. De afbeelding in de gevelsteen stelt het dorpje Huis Duinen in de kop van Noord Holland voor. Tegen de achtergrond van een duinachtig landschap zijn een aantal huizen en een kerk te zien. Rechts op het duin staat een zogenaamde vuurbaak; een rokende vuurmand hoog aan een staak als oriëntatiepunt voor de scheepvaart. Links is een schaapskudde te zien. 

In 1670, kocht meester-huistimmerman Jan Corneliszn Duyts afkomstig uit Den Helder, de erven van huidige nummers 402, 404, 406 en 408 en bouwde er vier huizen. Zijn panden kregen gevelstenen die iets zeggen over de omgeving waar hij vandaan kwam: Huis Duinen, Den Helder, het Nieuwe Diep en het eiland Wieringen.
NB alleen nr. 402 is eigendom van Stadsherstel

Muziek helpt ons ook in deze tijd om onze zorgen te vergeten. Daarom hieronder twee gevelstenen die daarmee te maken hebben.

Bloemgracht 34
Forel en notenbalk, 1994
Deze gevelsteen is ingemetseld voor de bewoner, pianist/dirigent J. Huckriede, die met zijn Amsterdamse Kunstmaandorkest aan de wieg stond van het Nederlands Philharmonisch Orkest (NedPhO) en oprichter was van een informatieblad dat uitgroeide tot de Uitkrant. Deze steen werd hem aangeboden ter ere van zijn 80ste verjaardag en vanwege zijn vele verdiensten voor het Amsterdamse muziekleven. Afgebeeld is een forel met de beginnoten van het Forellenkwintet van Schubert, het lievelingsstuk van Huckriede. De gevelsteen is gemaakt door atelier Snoep & Vermeer.

 

Bloemgracht 36
De eenhoorn, 2001
Deze gevelsteen is aangebracht toen hier de film 'De Ontdekking van de Hemel' werd opgenomen naar het gelijknamige boek van Harry Mulisch. In de film heet het pand ‘De Eenhoorn’ en is het de woning van de celliste Ada Brons. De steen is een kleinere kopie van de gevelsteen 'De Eenhoorn' op Warmoesstraat 16, en is na de filmopnamen op verzoek van de bewoonster van het pand gebleven.

Prinsengracht 646/hoek Vijzelgracht 1
INT Root Schaep, 17e-eeuws, herplaatst in 1971
Monumentenzorg schonk deze steen, afkomstig van Sint Nicolaasstraat 2-4, aan Stadsherstel. De plaatsing hier is mede bedoeld als waardering voor de steun die de, kort daarvoor overleden, heer C. P. Schaap Inspecteur van Monumentenzorg, in de loop van de jaren aan Stadsherstel gaf. Het kleine tangetje dat apart staat afgebeeld aan de rechterbovenkant van de gevelsteen, is het teken dat aangeeft dat dit een herplaatste steen is.

 

Binnen Brouwersstraat 2
Vasthoudende Bever Castor Tenax, gemaakt door Hans ‘t Mannetje
De "Castor Tenax", de vasthoudende bever, symboliseert de restaurerende instellingen die hardnekkig strijden voor de vervallen panden in de stad. Stadsherstel kreeg deze steen toen het geredde pand Binnen Brouwersstraat 2 gerestaureerd werd en plaatste het in de gevel.

 

Hoogte Kadijk 101
De 3 Bloeyende Koornaaren
In 1769 werd Matthijs Tiedeman, bakker van beroep, de nieuwe eigenaar. Hoogstwaarschijnlijk is hij in 1777 begonnen met nieuwbouw of verbouw van het pand. Hij heeft de gevelsteen Ao. DE 3 BLOEYENDE KOORNAREN 1757 laten aanbrengen, want zonder bloeiende korenaren geen brood op de plank.

Oudezijds Voorburgwal 34
‘t Eggenkampje
Op 7 juni 2007 nam Wim Eggenkamp afscheid van Stadsherstel waar hij sinds 1991 als directeur werkzaam was. Op 14 december 2007 werd deze gevelsteen hem aangeboden. De steen 't Eggenkampje is óók een eerbetoon aan zijn vrouw, Mariek Eggenkamp-Rotteveel Mansfeld; een autoriteit op vlindergebied. Het ontwerp van de steen is van Jaap Hulscher en Tobias Snoep heeft de steen gemaakt.

Prinsengracht 300
In de zeventiende eeuw werd een eerder pand op deze locatie gebouwd voor Dirck Hendricks Hoochvelt (1587-na 1645). Hij was bontwerker en zijn visitekaartje was De Witte Vos. In 1767 is een nieuw en ruimer pand gebouwd. In de kuif van de deur van dit pand staat een rode vos met een buit in de bek afgebeeld, we noemen het pand nu De rode Vos.

Sint Annenstraat 12
Boven de pui van de gedeeltelijk gereconstrueerde gevel uit 1560, zit een steen met een naar links klimmende leeuw. De leeuw wordt omvat door een cartouche met rol- en bandwerk. De gevelsteen is een afgietsel (in kunstmortel) van het origineel, dat sinds 1897 deel uitmaakt van de collectie van het Rijksmuseum.

Sint Annenstraat 10
Ook in de Sint Annenstraat, maar dan op nummer 10, zit deze steen. Op de steen zijn drie rollen blauw laken (geweven wol) met lakenloodjes afgebeeld. De lakenloodjes waren door staalmeesters afgegeven keurmerken, die goed zichtbaar moesten zijn. De precieze betekenis van de beer, de bomen en het poortgebouw is nog onduidelijk. Wie weet hier meer over? Mail uw reactie naar vrienden@stadsherstel.nl