Reguliersgracht 65

Het huis is breder dan de buurpanden

In 1668 geven de Burgemeesteren en Thesauriers de erven uit. Na wat doorverkoop hier en daar wordt de meester-metselaar Samuel Koot eigenaar van drie naast elkaar gelegen erven. Blijkbaar vond hij de maten van de erven niet zo praktisch, want het pand op het huidige nummer 65 laat hij op het erfnummer 36 en gedeeltelijk op het erf 35 plaatsen. Dit pand is daardoor een stuk breder dan dat van de buren. Het bouwen gebeurt tussen 1671 en 1703.

In 1703 wordt het huis verplicht verkocht, omdat Samuel een schuld van f 5.000 niet kan inlossen. Het huis wordt voor f 4.440,- verkocht aan Ambrosius Perling. Samuel houdt dus een schuld over.

In de verkoopakte worden er inspringen in de muren beschreven, aan alle kanten. Samuel heeft dus echt goed gekeken hoe hij de panden zo praktisch mogelijk in kon delen. Ook zijn een paar bepalingen in de akte opgenomen waaruit blijkt dat de bouwer zich niet helemaal aan de regels gehouden heeft.

Schrijfmeester Ambrosius Perling

De beroemde Nederlandse schrijfmeester Ambrosius Perling (1657/1658-1718) werd in 1703 eigenaar van dit huis. Zijn vader, Marcelis Perling, had samen met zijn vrouw Anna de Bree een school in Amsterdam en Marcelis was hoogstwaarschijnlijk een van de eerste schrijfmeesters. Het graveren heeft hij waarschijnlijk geleerd van één van zijn zwagers die kopergraveur en lettergraveur waren.

Zoon Ambrosius huwde in 1681 met Maria Eyssen, de dochter van een zijdehandelaar. In zijn verklaring van burgerschap in Amsterdam uit 1683 stond dat hij schoolmeester was. Ambrosius had een kostschool waar kalligrafie werd onderwezen. Hij schreef (voorbeeld)boeken over kalligraferen. De eerste boeken werden op eigen kosten uitgegeven, de latere door leden van de familie De Broen, graveurs en uitgevers in Amsterdam.

Ambrosius verwierf tijdens zijn leven grote bekendheid als de laatste schrijfmeester die de kalligrafische traditie van de Nederlandse republiek in ere kon houden. De Broen adverteerde zijn scripts als ‘geproduceerd door het juweel der schrijfmeesters’ en in feite duurde de faam van Perling als onovertroffen kalligraaf tot ver in de 19e eeuw, zowel in Nederland als in het buitenland.

Ambrosius stierf in 1718 in Amsterdam. Met zijn vrouw kreeg hij negen kinderen.

Dit beroep bestond tot de Tweede Wereldoorlog

Bijna vijftig jaar later verkoopt de ongehuwde Johanna Pencier, die het huis geerft had van de dochter van Ambrosius het huis aan Jacobus Steenbergen jr. Bij zijn overleiden erven de vier minderjarige dochters van zijn zus elk f. 4.000 en wordt het huis in 1778 verkocht aan Hendrik Hooft.

In 1851 bewoont de koopman Arend Jan de Ruiter het huis, en in 1864 de aanspreker Jan Uitenbogaart. Een Aanspreker, ook wel doodbidder, was een beroep dat tot na de Tweede Wereldoorlog bestond. De taak bestond eruit om aan huis de nabestaanden in kennis te stellen van een overlijden. De aanspreker kon eventueel ook de begrafenis regelen. Door de komst van de telefonie stierf de functie uit.

Aansprekers gingen gekleed in zwarte rouwkostuums en droegen zwarte hoeden. Ze hadden lijsten bij zich met adressen waar ze langs moesten gaan, om brieven voor te lezen of te overhandigen.

In een akte uit 1879 staat dat Jan Uitenbogaart het voorhuis en huis bewoont. Waarschijnlijk om de kosten wat te drukken heeft hij inwoners in huis. Maar dat is blijkbaar niet voldoende, want in 1880 wordt hij failliet verklaard. Hij is op dat moment geen aanspreker meer, maar behanger.

Na een brand is het tijd voor een nieuwe pui

In 1902 vinden we in de kranten het eerste visitekaartje van C. Engel, tailleur. Het huis heeft in die tijd blijkbaar geen goede uitstraling, want in 1904 wordt ook hij failliet verklaard. In datzelfde jaar wordt het huis geveild. Maar de tailleur komt terug, nu als huurder, en jarenlang plaatst hij in de kranten in het nieuwe jaar een nieuwjaarsgroet via een “compliment van de dag”. In 1925 bestaat zijn bedrijf veertig jaar, hij is dan bekroond met een gouden medaille en een erekruis. Waarschijnlijk is de tailleur dan gevestigd in het souterrain, want op de begane grond zitten andere huurders, zoals in 1919 een verkoper van strijkijzers.

In 1920 wordt de buurman, de banketbakker J.G.H.C. Lebbing, eigenaar van nummer 65. Het geluk is nog steeds niet met de bewoners en eigenaren van het huis, want in 1921 woedt er een brand waarbij de begane grond geheel uitbrandt. Er komt daarna een pui in Art Deco stijl.

Art Deco is een decoratieve stijl die tussen de twee wereldoorlogen ontstond. Art Deco kan heel uitbundig zijn, maar hier is een meer klassieke, ontspannen en elegante vormgeving toegepast. Er zijn subtiele geometrische details gebruikt, zoals in de consoles en de raamroeden. Door verbeteringen in de glasfabricage werd het in die tijd ook mogelijk om grotere glaspartijen in de gevels aan te brengen.