Overtoom 373

Amsterdamsche Omnibus Maatschappij

Toen de paardentram eind 19e eeuw vanaf het Leidseplein richting Amstelveenseweg reed konden paard en rijtuig de remise inrijden. Van het kantoorgebouwtje van de AOM, Amsterdamsche Omnibus Maatschappij, had architect Van Gendt daarom de voorgevel van een schuine hoek voorzien, zodat de tram precies de steeg in kon komen. Vanuit dit kantoor is indertijd de dienstregeling stipt bijgehouden. Verderop in de steeg konden de paarden via drie ingangen de paardenstal in. De tram zelf werd over de rail naar de achterin gelegen wagenloods gereden. Dit bleef zo totdat de AOM ermee ophield.

Bekend van de schoolreisjes

In 1936 verhuurde de gemeente het complex aan Joseph Hendrikus Spijkers, die de Autoverhuurinrichting van het Zeeburgerpad 12-12a naar hier verplaatste en zelf in de voorste woning aan de Overtoom ging wonen. Het terrein kreeg door hem de naam ‘Spijkersterrein’.

Het bedrijf was in 1924 opgericht. In 1938 vestigde het Centraal Bureau ter bevordering van Touringcarreizen (Cebuto) een bijkantoor in de voormalige directiekamer van de AOM in het voorhuis aan de Overtoom. Cebuto was sinds 1933 een samenwerkingsverband van een aantal reisbureaus en vervoersondernemingen dat touringcarvakanties ging organiseren. De twee bedrijven gingen samen en in 1939 had Spijkers 83 automobielen.

Spijker kocht het complex in 1950. Het bedrijf groeide uit tot een modern touringcarbedrijf onder de naam Spijkers Cebuto B.V.. Zij waren onder andere bekend van het vervoer van scholieren voor zwemlessen en schoolreisjes. In de wagenloods stonden de bussen.

Eind 1984 brandde het kunststof dak af waardoor de autobussen in de open lucht stonden. In de tientallen jaren dat de remise dienst heeft gedaan als stalling en garage is heel wat afgewerkte olie in de bodem verdwenen. Meerdere smeerputten werden er gebruikt voor het onderhoud van de bussen.

De prijs ging steeds omhoog

Door de toename van het verkeer in de stad, en zeker ook op de Overtoom, werd de vestiging van Spijkers onpraktisch. Uiteindelijk werd het bedrijf in 1985 opgeheven. De weduwe van Joseph verkocht het hele complex in 1988 voor een half miljoen gulden aan een projectontwikkelaar. Hiermee werd het complex een speculatieobject, want nog geen maand later werd het alweer verkocht, nu voor driekwart miljoen gulden.

Uiteindelijk belandde het complex in handen van Cocon Vastgoed Management B.V. dat plannen ontwikkelde voor nieuwbouw en sloop van de oude paardentramremise. Gelukkig ging dat niet door en kon Stadsherstel dit belangrijke industriële monument kopen. Lees daarover HIER meer.

Een ouder initiatief

Op de begane grond van de Villa is een woon-zorgcomplex voor meervoudig complex gehandicapte kinderen gevestigd. Alle kinderen hebben hun eigen leef/woonruimte en delen een gemeenschapskamer en keuken. Zo wordt zoveel mogelijk gestreefd naar een zelfstandige woonsituatie. Op de bovenste etage is een woning gesitueerd voor de ouders. Onder het gebouw is een parkeergarage gecreëerd die bereikbaar is met een autolift.

Omdat de kinderen niet tegen direct invallend licht kunnen is er hoog op de begane grond een doorlopende band van glazen bouwstenen opgenomen zodat het daglicht diffuus de kinderwoning binnenkomt. De tuin die grenst aan het Vondelpark is een speciaal ontworpen geur- en gevoeltuin voor de kinderen

Eén van de bewoners van het eerste uur was Hannah. Haar ouders, Syl van Duyn en Beer Boneschansker, waren de initiatiefnemers van Villa Spijker. Hun visie werd werkelijkheid toen zij uiteindelijk jaren in het huis woonden als bovenburen van hun dochter. Boneschansker was vol lof over Stadsherstel. “Stadsherstel gaf de aanzet tot een experiment, dat veel kans heeft op navolging. Uniek is dat een non-profitorganisatie een eminente bijdrage leverde aan het scheppen van optimale kansen voor meervoudig complex gehandicapte kinderen”. Beer Bonenschansker schreef er een boek over Hannah.

Een boek geschreven door één van de ouders

Samenvatting van het boek: ‘Waar komt die niet-aflatende inzet voor een goed bestaan voor Hannah vandaan? Onder de zorgen schuilt, heel diep verborgen, een diepe, fundamentele angst dat er iets misgaat met Hannah. Dat ik op een dag een telefoontje krijg dat het vlammetje uitgeblazen is. Het is de angst die elke ouder bij zijn eerste pasgeboren baby’tje heeft. Bij Hannah is die angst nooit overgegaan.’

Hannah is een meisje met een meervoudige complexe handicap. Ze is 29 jaar maar functioneert op het niveau van een baby. Als de zorginstelling besluit dat de kleinschalige woonvoorziening waar Hannah woont gesloten wordt en dat alle bewoners naar een grootschalige locatie moeten verhuizen, neemt de vader van Hannah haar weer in huis. Over de periode dat Hannah bij hem woonde hield haar vader een dagboek bij. Het resultaat is een uniek verslag van de zoektocht naar een menswaardig en liefdevol bestaan voor een kind dat over haar eigen leven niet kan beslissen.