Naast de molen
waar de bewoner werkte

N

Noordhollandschkanaaldijk 24

Noordhollandschkanaaldijk 24, Amsterdam

In het groene hart van Amsterdam-Noord staat, aan het Noord-Hollands kanaal ter hoogte van Buiksloot en naast krijtmolen d’ Admiraal, dit huisje. Een prachtige plek waar het al ongeveer 100 jaar staat. Het huisje wacht op restauratie en in de planontwikkelingsfase heeft het een ontzettend leuke tijdelijk gebruiker: Ecohof Amsterdam

ca 1910
Bouwjaar
2002
Stadsherstel eigenaar
Nu
Ecohof Amsterdam
Het kanaal
Noordhollandsch kanaal

5 jaar aangegraven door 9.000 arbeiders

In het begin van de 19e eeuw verzandden de vaargeulen in de Zuiderzee. Daardoor konden er geen grote, diepgaande schepen meer door. Om toch snel vanuit Den Helder via het water naar Amsterdam te komen, moest er een kanaal gegraven worden. Dit zou zorgen voor een verbetering van de Amsterdamse haven. Zo konden de zware oorlogsschepen en Oost-Indiëvaarders tóch naar Amsterdam varen. Ook kwam er nu een mogelijkheid om militair materiaal naar Den Helder te vervoeren.

Jan Blanken was de bedenker van het kanaal. Het was een ontzettend groot project. Het kanaal werd bijna 80 kilometer lang en 37 meter breed. Het graafwerk werd gedaan met paarden en een handbaggermachine, maar het grootste gedeelte werd met de schop gegraven, door 9.000 arbeiders. De opgegraven bagger werd gebruikt voor het jaagpad. Over dit pad trokken paarden de grote zeeschepen voort. Na 5 jaar, in 1824 is het Noordhollandsch kanaal gereed gekomen.

De economie van Den Helder bloeide als gevolg van de opening van het kanaal. Er kwamen steeds meer handelshuizen en scheepvaartkantoren. Maar na 50 jaar, rond 1876, stopte de groei. Er werd toen een nieuw kanaal geopend, het Noordzeekanaal. Dit liep van IJmuiden naar Amsterdam, en was een veel snellere verbinding dan het Noord-Hollands kanaal. Doordat dit laatste nu veel minder werd gebruikt, bleef voortaan in Den Helder alleen de visserij en de Marine over.

Bewoners
Krijtmolen de Admiraal

De bewoners werkten bij de molen

Ons pand staat bijna naast de Krijtmolen d’ Admiraal. (In bedrijf van 1792 tot 1954)
Het is dus niet verwonderlijk dat bewoners van nummer 24 te maken hadden, of werkzaam waren bij de Krijtmolen aan de Noordhollandschkanaaldijk 21.

De eerste hoofdbewoner die we op nr. 24 tegenkomen is Sijbrand Groot, geboren in 1857 in Broek in Waterland. Hij was los arbeider bij de Krijtmolen op nr. 21. Hij is in 1932 overleden, daarna komt Cornelis Doets, geboren in 1908 in Buiksloot, van beroep timmerman er wonen. Cornelis woonde daarvóór nog bij zijn vader -ook Cornelis Doets hetend- op nummer 22A achter, het huis bij de krijtmolen. Zijn vader, geboren in 1873 in Ilpendam, woonde daar al sinds 1923; hij was van beroep arbeider op de Krijtmolen.

In de oorlog, in 1944, vertrekt Cornelis Doets junior weer terug naar het ouderlijk huis achter de molen. Daar woont hij na het overlijden van zijn ouders met zijn oudere broer Willem Doets (geb. 1902, arbeider aan het NH kanaal). Vóór circa 1900 maakte de molen tras voor mortel. En na circa 1900: krijt voor de verfindustrie. Daar waren onze bewoners dus nauw bij betrokken.

Werkgever
De Krijtmolen d’Admiraal

Een vrouw van 90 liet hem bouwen

Heel lang werd gedacht dat de molen in 1792 gebouwd is door Roelof de Leeuw. Hij zou de molen vernoemd hebben naar zijn vrouw, Elizabeth Admiraal. Echter: De Leeuw, oud-schepen en burgemeester van Monnickendam, blijkt al in 1763 te zijn overleden. Zijn weduwe, de in 1702 geboren Elizabeth Admiraal was dus zélf de investeerder in dit bouwproject (en dus al 90 jaar oud!), toen ze op 12 juni 1792 voor 350 gulden het ‘Jan Betten Ven’ in de Buiksloterpolder kocht. Nog datzelfde jaar is de molen voltooid en in gebruik genomen. Als eerbetoon aan haar man liet Elizabeth twee leeuwen plaatsen op het zuidoostelijke dak van de molenschuur.

Elisabeth de Leeuw-Admiraal overleed in 1793; in 1806 verkochten haar erfgenamen de molen aan Jan Spaans. Diens weduwe liet hem in 1818 na aan Timon Grool, een zoon uit een eerder huwelijk. Diens zoon verkocht de molen in 1877 aan Karel Hendrik Ditmar uit Amsterdam. In 1888 nam Willem Johan Melchers, makelaar te Amsterdam, de zaak van deze laatste over.

Melchers’ zoon Daniël werd in 1896 eigenaar en plaatste er een hulpkracht, in de vorm van een stoommachine, zodat het bedrijf niet meer geheel afhankelijk was van de wind. Er werd echter nog tot omstreeks 1940 op windkracht gemalen. Onze bewoners hebben Daniël Melchers dus gekend, en (waarschijnlijk) voor hem gewerkt.

Rol van Stadsherstel
Een betrouwbare partner

De huidige molenaar van de Krijtmolen d’ Admiraal, Harm-Ydo Hilberdink, vertelde ons dat het echtpaar Van Bavel-Barbe, ook oud bewoners van ons huis, er ongeveer 25 jaar heeft gewoond. Dat is dus ongeveer vanaf 1996. En vóór 1996 woonde er volgens de molenaar al die tijd nog een telg van de familie Doets! In 2002 heeft Stadsherstel het echtpaar Van Bavel als huurder overgenomen van Stadsdeel Noord.

Het huis werd, samen met nog 17 panden in Landelijk Noord, door de Gemeente Amsterdam aan ons te koop aangeboden. De meeste van deze panden waren enkele decennia geleden door de stad gekocht omdat ze in de weg stonden bij het realiseren van grote herstructureringsplannen in Noord (die uiteindelijk niet doorgingen). Voor het restant van deze huizen, die niet aan de huurders konden worden verkocht, zocht Stadsdeel Noord een betrouwbare partner die het eigendom en beheer op een fatsoenlijke wijze zou kunnen overnemen.

Meneer van Bavel overleed in 2004 en mevrouw Van Bavel woonde er tot eind 2020. Nu, vanaf voorjaar 2021, is het huis tijdelijk verhuurd aan Daan Goppel, die er zijn Stadsboerderij de Ecohof heeft gevestigd.

Wij omarmen Daans initiatief van harte. Wij geven hem de mogelijkheid om, in de periode dat wij bezig zijn met de planontwikkeling voor de restauratie van het pand, gebruik te maken van deze unieke plek. Daarna zal het pand worden verhuurd aan een woningzoekende op onze wachtlijst.

Nu
Ecohof

Een fantastisch tijdelijk initiatief

Bij Ecohof Amsterdam worden de grote uitdagingen waar de wereld voor staat – zoals klimaatontwrichting en afvalproblematiek – vertaald naar kleine, maar concrete stappen. “We proberen op lokaal niveau een bijdrage te leveren aan oplossingen”, zo verduidelijkt bewoner en initiatiefnemer Daan Goppel. “En dat doen we samen met de buurt. Op deze plek kan iedereen zich welkom voelen.”

Ecohof Amsterdam kan elke dag tussen 10 en 18 uur bezocht worden. “Dan zijn de tuin en het kraampje open. Altijd leuk om even de kippen te bekijken en bij het kraampje verse eieren te kopen. Ook zijn er jams van ‘lelijk’ fruit en siropen van geredde restpartijen fruit van de voedselbank. Alles duurzaam en lokaal.”

Kijk voor het zomerprogramma op de website van Ecohof Amsterdam voor o.a. de workshop pizza-oven bouwen, wildpluk wandelingen en wildpluk kooksessies, natuureducatielessen voor kinderen en workshops wilgenvlechten, natuurfotografie, kombucha ( een gefermenteerde drank) maken en meer. Het is allemaal nog in ontwikkeling, dus hou de agenda goed in de gaten

Het huis
Bouwjaar?

Er stonden meer van dit soort huisjes

Volgens de gegevens bij de overdracht is ons pand waarschijnlijk rond 1910 gebouwd. Maar zeker weten doen we dat nog niet. Misschien is het al gebouwd in de 19e eeuw, wellicht net na aanleg van het Noord-Hollands kanaal in 1876, toen hier meer bedrijvigheid ontstond. Er hebben meerdere van dit type huisjes gestaan in Buiksloot. Het is zeer waarschijnlijk geen boerderij geweest.

Er is een foto uit 1916 van de Zuiderzeevloed, waarop de molen en het gebied eromheen te zien is. Er is niet echt een huisje zichtbaar dat precies op ons huis lijkt. Er staat wel iets dat geen ramen en schoorsteen lijkt te hebben. Misschien is dat huisje wel verbouwd tot ons huisje, of is het in zijn geheel vervangen door het huidige huis. Bouwhistorisch onderzoek zal hier hopelijk meer over vertellen.

Meer informatie

Bronnen:
In de ban van Buiksloot, uitgave van Hist Centrum Amsterdam Noord
Molendatabase
Website Krijtmolen d’Admiraal
Beeldbank
Archief Stadsherstel
Stadsarchief Amsterdam
Delpher

Cookie toestemming
Wij gebruiken cookies om uw gebruikerservaring te optimaliseren en het webverkeer te analyseren. De analytische cookies zijn volledig geanonimiseerd en worden niet gedeeld. Lees meer over hoe wij cookies gebruiken. Als u akkoord gaat met ons gebruik van cookies, klikt u op "Ok, ik wil verder".
instellingen
Functionele cookies: deze cookies zijn nodig voor een goed werkende website
Analytische cookies: deze cookies worden gebruikt om statistieken van de website bij te houden. De analytische cookies zijn volledig geanonimiseerd en worden niet gedeeld. Tevens wordt het laatste octet van het IP-adres automatisch gemaskeerd.