Van stovenopslag tot stal van het keizerlijk paard

S

Stal van Napoleon, Amstelveld 12

Amstelveld 12, Amsterdam

Van dit niet als koninklijke stal gebouwd gebouwtje wordt gezegd dat keizer Napoleon er zijn paard stalt tijdens zijn bezoek aan Amsterdam. De andere paarden staan op het Amstelveld in het licht van de Jan van der Heijdenlantaarn die wij dankzij onze Vrienden in 1990 terug kunnen brengen. De stal die oorspronkelijk gebouwd wordt als stovenopslag is nu in gebruik als keuken van het restaurant Nel, wat aan de Amstelkerk vastzit.

1668-1670
Bouwjaar Amstelkerk
1750
Bouw van stenen stovenopslag
1811
Stal van Napoleon
1975
Gem. pastorale winkel
1986
Stadsherstel eigenaar
1988
Restauratie en herbestemming
1990
Keuken restaurant
1990
v.d. Heijdenlantaarns terug
NU
Keuken restaurant
Bezoek
Napoleon

Keizer Napoleon Bonaparte bezoekt Nederland in 1811

In 1806, na tien jaar Franse Tijd en het overlijden van Stadhouder Willem V, wil keizer Napoleon Bonaparte een sterker gezag in Holland. Hij lijft Nederland als satellietstaat van Frankrijk in. Zo kan Napoleon de Nederlanders meer dwingen belasting te betalen voor zijn dure oorlogen. In 1806 stelt hij zijn broer Lodewijk Napoleon Bonaparte aan als Koning. Lodewijk is dan de eerste Koning van Holland. In 1810 is de keizer het beleid zijn broer zat en laat hem aftreden. In 1811 maakt keizer Napoleon Bonaparte samen met zijn jonge vrouw Marie Louise een tour door Nederland. Op 9 oktober bezoeken ze Amsterdam, de derde stad van zijn rijk, Rome en Parijs zijn 1 en 2.

Napoleon rijdt op zijn witte paard in een grote stoet achter een erewacht aan. Voor hem rijdt keizerin Marie Louise in een door acht witte paarden getrokken koets. Ze rijden door de Muiderpoort, ook een pand van Stadsherstel, de stad binnen.

Napoleon slaapt in het paleis op de Dam en wil zijn paarden vlakbij hem hebben. Ze worden daarom op het Amstelveld gestald en zijn witte ros zou een plek in een uitbouw van de Amstelkerk hebben gekregen. Het Amstelveld wordt in die tijd verlicht met Jan van der Heijdenlantaarns.

Plein
Lantaarn

Amsterdam heeft de wereldprimeur op het gebied van straatlantaarns

De gevellantaarns die nu op het Amstelveld staan en hangen aan de Amstelkerk zijn een reconstructie van het 17e -eeuwse Jan van der Heijden model. In 1663 vindt Van der Heijden een belangrijke verbeterde lamp uit die brandt op olie en beter en langer verlicht dan een straatverlichting met een kaars.

Van der Heijden (1637 -1712) is schilder, tekenaar, etser en uitvinder, maar vooral bekend om zijn vele stadsgezichten én dus als uitvinder van een verbeterde brandspuit en straatlantaarn.
Binnen enkele jaren na zijn uitvinding is Amsterdam voor die tijd prachtig verlicht met ruim 1.800 lantaarns. Het heeft dan de wereldprimeur van een goed georganiseerde straatverlichting en dient als voorbeeld voor Nederlandse en Europese steden.

De lantaarn is zestig centimeter hoog en staat op een vierkante eikenhouten paal van bijna drie meter hoog. Later wordt hij ook bevestigd op een houten arm en in de 18e eeuw wordt het een sierarm met een in- en uitgezwenkte krul.

Als brandstof wordt een mengsel van raap- en lijnolie gebruikt. Dat is blijkbaar en duur goedje want de lantaarnopstekers die worden aangesteld moeten een eed afleggen waarin zij beloven de instructies na te komen en de overgebleven olie terug te bezorgen.

Vrienden bedankt
De door de Vrienden geschonken lantaarns aan de Amstelkerk zijn in 1990 als finishing touch van de restauratie van de Amstelkerk aangebracht. De staande modellen op het Amstelveld zijn door het gemeentelijk Elektriciteitsbedrijf geplaatst.
Word ook Vriend
Rol van Stadsherstel
Stovenopslag wordt een keuken

In 1750 wordt het stenen gebouwtje aan de Amstelkerk, wat officieel een stovenopslag is voor de Amstelkerk, gebouwd. In 1975 is het de ontmoetingsruimte van de Amstelkerkgemeente en zo wordt het gebruikt totdat Stadsherstel gaat restaureren. De Amstelkerk wordt een multifunctioneel gebouw en ontmoetingsplek voor de buurt en meer. In de voormalige stal van Napoleon komt de keuken van restaurant Kort, nu restaurant Nel. Het restaurant ligt aan een van de fijnste pleinen van Amsterdam, een echte plek om met de familie bij elkaar te komen op een stukje Amsterdamse geschiedenis. Paarden zijn er helaas niet meer maar tot op de dag van vandaag wordt er nog steeds gekerkt.

Meer informatie

Bronnen:
Archief Stadsherstel
Stadsarchief Amsterdam
Beeldbank Rijksdienst voor het Cultureel erfgoed
Beeldbank Rijksmuseum
Delpher

Dit project is mede mogelijk gemaakt door:
De Vrienden van Stadsherstel
Provincie Noord-Holland

Cookie toestemming
Wij gebruiken cookies om uw gebruikerservaring te optimaliseren en het webverkeer te analyseren. De analytische cookies zijn volledig geanonimiseerd en worden niet gedeeld. Lees meer over hoe wij cookies gebruiken. Als u akkoord gaat met ons gebruik van cookies, klikt u op "Ok, ik wil verder".
instellingen
Functionele cookies: deze cookies zijn nodig voor een goed werkende website
Analytische cookies: deze cookies worden gebruikt om statistieken van de website bij te houden. De analytische cookies zijn volledig geanonimiseerd en worden niet gedeeld. Tevens wordt het laatste octet van het IP-adres automatisch gemaskeerd.