Fronik Boerderij Zaandam

De boerderij is vernoemd naar de laatste veeboer Pieter Fronik

De boerderij is gebouwd tussen 1882 en 1894, benedendijks, aan de Westzanerdijk. Dit was de eerste bewoonde dijk in Westzaandam. Er wordt gezegd dat de dijk net zo oud is als Zaandam zelf; 13^e-eeuws dus.
De Westzanerdijk is een onderdeel van de Noorder IJ- en Zeedijken, en als zodanig beschermd als provinciaal monument.

De boerderij staat op de grens van de stedelijke bebouwing en het agrarische veenweidegebied. Het is één van de laatst bewaard gebleven boerderijen in het Zaandamse gedeelte van de polder die verwijst naar het agrarische verleden en de geschiedenis van de ontginning van de polder Westzaan. De boerderij heeft daarom een hoge zeldzaamheidswaarde maar ook een hoge ensemblewaarde.

De oudst bekende bewoner van de boerderij is Piet Fronik. Hij is in de eerste helft van de twintigste eeuw in de boerderij komen wonen. Piet Fronik (geb. 1885) verhuisde met zijn vrouw Elisabeth (geb. 1890) en dochter in 1914 van Woerden naar Zaandam.

Kenmerken van een hooihuisboerderij

Een hooihuisboerderij is een regionale variant van de stolpboerderij, maar onderscheidt zich door het weglaten van de zijbeuken of een deel ervan. Deze manier van bouwen is kenmerkend voor het gebied ten noorden van Amsterdam. Het hooihuis, ook wel kaakberg genoemd, vormt één geheel met de stal en boerderij en het geheel wordt een hooihuisboerderij genoemd.

De boerderij betrof in zijn oudste vorm een houten variant, bestaande uit een voorhuis, een achterhuis met koeienstal, en een hooihuis met dars. Het voorhuis was gebouwd in de vorm van een T, een boerderijvorm die zeldzaam is in de Zaanstreek. Het volledig bouwen in hout was in de Zaanstreek eind negentiende eeuw nog gebruikelijk. Vanwege de houtafmetingen van de balken in het voorhuis is het aannemelijk dat bij de bouw van het voorhuis het houtskelet van een eerder gesloopt Zaans huis is hergebruikt.
De boerderij is in fasen versteend, waarbij de voorgevel voorzien werd van een stuclaag. Hierbij werd de oude vensterindeling van de voorgevel aangehouden. Ook de linker zijgevel van het voorhuis werd later versteend, alsmede de dars. De dars of dors is de ruimte waarin traditioneel het graan werd gedorst, en waar wagens door de grote deuren naar binnen konden rijden.