Stadsherstel en de Vrienden gaan door. Aankoop wederopbouwhofje

In 1954, tijdens de wederopbouw, is dit ouden-van-dagen-hofje gerealiseerd naar ontwerp van gemeentearchitect Simons. Eigenaar Wooncompagnie kan het helaas niet redden en wil slopen. Maar het complex kreeg een monumentenstatus. Er werd contact gezocht met Stadsherstel en na onderzoek blijkt dat wij het hof kunnen overnemen en opknappen, dankzij een bijdrage van onze Vrienden. Lees meer over dit bijzondere hofje in Broek in Waterland.

Wooncompagnie raakt een paar jaar geleden samen met de gemeente en de bewoners van het hof in een impasse. Wooncompagnie wil slopen, maar daar voelen de andere partijen niks voor. Op initiatief van de bond Heemschut en het Cuypersgenootschap wordt de monumentenstatus aangevraagd en in 2015 verkregen. Maar daardoor is het plan voor Wooncompagnie niet haalbaarder geworden. Voor hen zijn de woningen te klein om grootschalig te renoveren.

In 2018 neemt één van de bewoners contact op met Stadsherstel en zo raken wij in gesprek met de gemeente en Wooncompagnie. Na een haalbaarheidsonderzoek blijkt dat wij de panden kunnen behouden en renoveren. Stadsherstel is gewend om bijvoorbeeld maar één woning in één pand op te knappen en dat blijkt ook voor dit project mogelijk te zijn. Ook blijven de woningen, in ieder geval 25 jaar, sociaal verhuurd. Dit kan mede gerealiseerd worden dankzij een bijdrage van onze Vriendenvereniging. De woningen worden op 15 juli 2020 aan ons overgedragen.

Opknappen van de woningen

We starten, nadat we eigenaar zijn geworden, gelijk met het wegwerken van achterstallig onderhoud en we gaan bekijken wat we kunnen doen om de woningen energiezuiniger te maken. In goed overleg met de bewoners, tegenwoordig geen ouden van dagen meer, wordt besproken wat we uit kunnen voeren. Bij huurderswisselingen, dat zijn er gelijk vier als we eigenaar worden, gaan we de woningen in zijn geheel aanpakken.

Geïnspireerd door 17e-eeuwse hofjes

De woningen aan het Burgemeester P.Ph. Paulplantsoen zijn geïnspireerd door de 17e-eeuwse liefdadigheidshofjes. Vaak zijn deze door rijke particulieren in het leven geroepen voor hun gepensioneerde personeel of ze zijn vanuit een bepaald geloof gerealiseerd. Meestal omgeven door een muur, ademen die hofjes een beslotenheid uit en zijn de woningen, helemaal na een bepaald tijdstip, niet toegankelijk voor bezoekers. Dit hof is niet omgeven door een muur en dwars door het complex gaat een weg die toegang geeft tot het dorp Broek in Waterland. Door de situering van de bouwblokken rondom het eenvoudig vormgeven groen ademt het toch enige beslotenheid uit. Iedereen kan zich op het groen begeven, maar door de plaatsing van de huizen er dicht omheen doet het toch privé aan en kan de voorbijganger het toch zien.

Gemeentearchitect

Het hofje is in 1954 gebouwd naar ontwerp van gemeentearchitect K.F. Simons (1905-1975). Simons was architect, bouwkundige en constructeur, maar is begonnen als timmerman en werd later directeur Technische Dienst Wederopbouw. Burgemeester P.Ph. Paul (Burgemeester van 1947 tot 1957) tekent het bestek. Naar hem is het plantsoen genoemd waar de woningen aan staan, het Burgemeester P.Ph. Plantsoen. De 12 woningen, bestaande uit één blokje van 4-, 2 blokjes van 3-, en 1 blokje van 2 woningen hebben de nummers 1 tot en met 12.

De bouwkosten zijn geraamd op ruim 100.000 gulden. Voor dat  geld dient de aannemer dan ook in elke woning twee legkasten met vier legplanken, één hangkast met één legplank en een Bruynzeel Monta keuken te realiseren. De Monta keuken bestaat uit twee aanrechtkasten met bladen, een gootsteenbak met rekje, één wandkastje en één pannenplank lang 1.20 meter.
Natuurlijk mag een schuiftrapje naar de zolder niet ontbreken. Voor verdere informatie kan de aannemer naar het kantoor van de gemeentearchitect toestappen, die in de Waag in Monnickendam kantoor houdt. 

Gemeentelijk monument

De commissie die in 2015 besluit over de monumentenstatus van het hof is in meerderheid voorstander van plaatsing op de lijst. Niet zozeer vanwege de architectonische waarde op zichzelf, maar meer vanwege de cultuurhistorische waarde voor de ontwikkeling van Broek in Waterland. Als enige complex in Waterland in de kenmerkende stijl van de wederopbouwperiode, naast de gaafheid van het complex en de stedenbouwkundige opzet als een hof, passend in de kleinschalige structuur in het dorp.
Het complex is een goed voorbeeld van de wederopbouw architectuur in de kenmerkende traditionalistische bouwstijl; de Delftse school. De eenvoudige bakstenen woningen bestaan uit één bouwlaag met een zadeldak.
De wederopbouw was van 1940-1965 en gaat in eerste instantie over het herstellen van gebieden in Nederland die door de oorlog kapot zijn gegaan. Later gaat het ook om het oplossen van de woningnood die veroorzaakt werd door de explosief groeiende bevolking. Dit komt langzaam op gang door schaarste aan materialen, geschoolde bouwvakkers en financiering. Vanaf de jaren '50 versnelt de woningproductie, deels dankzij systeem- en repetitiebouw. Het herstellen van de steden en zorgen voor meer woningen gaat vaak gepaard met het slopen van monumentale panden. De tegenbeweging hierop is de oprichting van Stadsherstel Amsterdam en Stadsherstellen in andere steden.

Maar nu herstellen we dus ook wederopbouwmonumenten. Dit is niet het eerste monument uit die periode. Ook de Pinksterkerk in Heemstede hebben we hersteld. 

Bronnen
Geheugenvanbroekinwaterland.nl