Gerestaureerd: zes Amsterdamse panden - zeventien woningen

De vier panden in de Foeliedwarsstraat 40-52, het pand in de Rapenburgerstraat op nr. 93 en eentje aan Prinsengracht op nr. 25 zijn gerestaureerd en opgeleverd. Mooie details zijn behouden gebleven en nieuwe zijn toegevoegd. De totaal zeventien woningen zullen in de nabije toekomst weer bewoners krijgen. En dat is mooi in een stad waar de woorden ‘woning’ en ‘schaarste’ voor in de mond liggen bij haar inwoners.

Tekst Monique Hollenkamp

De Foeliepanden: van een rijtje gribus naar zelfbewuste 'zwanen'

De restauratie van de vijf panden in de Foeliedwarsstraat 40-52 en Rapenburg 93 was er een van het ingrijpende soort. We troffen ze troosteloos aan, de panden in een van de laatste rafelrandjes in het centrum van de stad. Bij de bouw van de IJtunnel is de stad ter hoogte van het Rapenburg ruw in tweeën gehakt, waarna dit hoekje van de stad een troosteloze en verkrotte aanblik bood. Van de ‘Foeliepanden’ wilde men af en Stadsherstel zag een kans en een mooie uitdaging om alweer een stukje Amsterdam op te knappen. Op nr. 40 in de Foeliedwarsstraat zat een zeer herkenbaar krakerspand op de hoek. De verkrotting had ook zeker daar flink toegeslagen. De gebreken in het kort? Verrotte vloeren en balken, natte muren, gaten in daken en vloeren, roestende gevelbalken, scheve, rottende kozijnen en dakkapelletjes. Op sommige plekken was het vloertje volledig verdwenen.

Wat er moest veranderen? Wat niet! De fundering om mee te beginnen, stempels om te zorgen dat de boel niet zou instorten, nieuwe vloeren, verzinkte gevelbalken, waar nodig balkvervanging, geveltopjes behouden en geïsoleerde daken. En alles zoveel mogelijk teruggebracht in de oude staat. Het liefst met de oude materialen. Elk detail van ramen, daken en kozijnen die te rot waren om te restaureren, zijn precies gereconstrueerd. ‘Grondig’ is het woord dat de werkzaamheden goed samenvat. Ook de gevelsteen 'Huys de Pontsteen’ kreeg dankzij een bijdrage van de Stadsherstel Vrienden en de Vereniging Vrienden van Amsterdamse Gevelstenen een facelift.

Overigens, zonder de bijdragen van alle fondsen, Vrienden en donateurs, was dit restauratieproject niet mogelijk geweest. De gribus is verleden tijd. Er is een jarenlange planning en restauratie nodig geweest om de panden in de huidige nieuwstaat te brengen. In dit blok zijn vijftien woningen gerealiseerd. Onze ‘zwanen’ geven de Foeliedwarsstraat de kwaliteitsimpuls die het kan gebruiken. Niet alleen vanwege een mooie restauratie, maar zeker ook omdat er weer leven in het buurtje komt.

Prinsengracht 25, rijk aan stucwerk 

Het trappenhuis is een flinke klim voor wie naar de etages moet. Het is niet voor niets, de oh’s en ah’s vliegen door de ruimte als een aantal bezoekers na afronding van de restauratie het resultaat komt bekijken. De gestucte plafonds zijn van een adembenemende schoonheid; de hand van de vakman is zichtbaar. Zo is het trouwens ook met de rest van de afwerking van het interieur van de 1e, 2e en zolderverdieping. Authentieke details. Hier en daar zijn een oude deur en dito balk nog zichtbaar in originele staat. Dat doen de projectleiders van Stadsherstel graag: laten zien hoe het er ooit heeft uitgezien. Verrotte balkkoppen zijn hersteld en vloeren geïsoleerd.

Wat nog meer opvalt is dat voor bijna alle ramen – de heel kleintjes uitgezonderd – ranke achterzetramen zijn  geplaatst met eenzelfde roedeverdeling als die van de originele ramen. Een belangrijk isolatie-instrument en een niet te laten liggen kans voor een lagere energierekening. Een balk in het halletje van het achterhuis toont decennia van verflagen: bruin en daaroverheen groen. Een deurpost laat een bruinige kleur, een groenblauwe en een olijfgroene toplaag zien. Kleuronderzoek heeft geholpen bij het terugbrengen van de originele kleuren, waaronder twee kleuren geel. Anticiperend op een gasloze toekomst is alvast overgegaan op lage temperatuur convectoren die nu worden aangesloten op een cv-ketel. Later kunnen ze gemakkelijk worden vervangen door een ander systeem.
Ook aan de buitenkant is het nodige gedaan. Zo zijn de daken van voor- en achterhuis geïsoleerd, en daar waar dat kon is die dak-isolatielaag zowel aan de buiten- als binnenkant toegepast. 

De bewonderende kreten van de bezoekers zijn met name gericht op het interieur. Logisch. Het zijn twee heel charmante appartementen geworden. Comfortabel, met verborgen hoekjes en verstopplekjes, trappetjes, goede oplossingen voor keuken en sanitair en een prachtig uitzicht op de Noorderkerk.

De restauratie van de Foeliepanden wordt mede mogelijk gemaakt door​: